گزارش آماری _ تفصیلی نقض حقوق بشر در شرق کوردستان «مارس ۲۰۱۸»
این گزارش وضعیت حقوق بشر در ماه مارس سال ۲۰۱٨ مصادف با چهارشنبه ۹ اسفند٩٦ تا شنبه ۱۱ فروردین سال ۱۳۹۷ خورشیدی، در شرق کوردستان است که به کوشش جمعیت حقوق بشر کوردستان با استناد به گزارش‌های متعدد این سازمان حقوق بشری گردآوری‌شده است. شایان‌ذکر است این گزارش به دلیل عدم اجازه حکومت ایران به سازمان‌ها و گروه‌های حقوق بشری گزارش کاملی نیست و تنها بخشی از نقض سامانمند حقوق بشر در شرق کوردستان را به تصویر می‌کشد.
حکومت جمهوری اسلامی ایران با بازداشت شهروندان کورد توسط نیروهای امنیتی و انتظامی با نقض حقوق مدنی و سیاسی، نقض آزادی عقیده و بیان، نقض حق حیات و امنیت شخصی، تبعیض‌های حکومتی، هتک حرمت شهروندان و همچنین شکنجه زندانیان سیاسی و نادیده گرفتن حقوق بنیادین زندانیان سیاسی، ماه موردبررسی را به پایان رساند.
طبق ماده ١٩ اعلامیه جهانی حقوق بشر هر فردی حق آزادی عقیده و بیان دارد. همین‌طور دربند یکم ماده ۹ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی آمده است: هر کس حق آزادی و امنیت شخصی دارد: هیچ‌کس را نمی‌توان بە مناسبت عقایدش مورد مزاحمت و ترس قرارداد.
بند دوم ماده ١٩ می‌افزاید: هر کس حق آزادی بیان دارد: این حق شامل آزادی تفحص و تحصیل و اشاعه اطلاعات و افکار از هر قبیل بدون توجه به سرحدات خواه شفاهاً یا به‌صورت نوشته یا چاپ یا به‌صورت هنری یا به هر وسیله دیگر به انتخاب خود است.
همچنین در مادهٔ ٢٢ آمدە است کە هرکسی به‌عنوان عضوی از جامعه حق دارد از امنیت اجتماعی برخوردار بوده و از راه کوشش در سطح ملی و همیاری بین‌المللی با سازمان‌دهی منابع هر مملکت، حقوق سلب ناپذیر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خویش را برای حفظ حیثیت و رشد آزادانه شخصیت خویش، به دست آورد؛ و طبق ماده ۵ هیچ‌کس را نمی‌توان شکنجه کرد یا مورد عقوبت یا روش وحشیانه و غیرانسانی یا اهانت‌آمیز قرارداد.
مطابق با کنوانسیون‌های به رسمیت شناخته‌شده جهانی در رابطه با حقوق بشر و حقوق سیاسی و اجتماعی اجتماع‌های بشری، هر فرد و جامعه‌ای حق دارد حقوق سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی خود را مطالبه و جهت احقاق آن تلاش نماید، هیچ جماعت یا گروهی برتر بر دیگری نیست و همه باید از حقوق طبیعی و به رسمیت شناخته‌شده بهره‌مند شوند.
اعدام
متأسفانه در این ماه توسط حکومت جمهوری اسلامی چندین زندانی کورد که هویت آنان مشخص گردیده اعدام شدهاند که خبرهای آن منعکس‌شده است؛ اما طبق گزارش‌های رسیده به جمعیت حقوق بشر کوردستان، گاهی زندانیان کورد به جرائم متفاوت در زندان‌های ایران به دار آویخته می‌شوند که اجرای این احکام رسانه‌ای نمی‌شود و حکومت جمهوری اسلامی ایران این اعدام‌ها را اعلام نمی‌کند.
روز چهارشنبه ٩ اسفندماه سال جاری، حکم اعدام یک شهروند کورد اهل ایلام در زندان جمهوری اسلامی ایران در این شهر بە اجرا درآمد. هویت این زندانی اعدام‌شده «مهدی کاظم نیا» ٢٨ سالە اعلام‌شده است.
یک‌شنبه ۱۳ اسفندماه دو زندانی متهم به قتل عمد در زندان دیزل آباد جمهوری اسلامی ایران در کرماشان اعدام شدند. هویت یکی از این زندانیان، مسعود وکیلی اهل جوانرو «جوانرود»، متولد ۳ دی‌ماه ۱۳۶۸ و دانشجوی دانشگاه اصفهان بوده که در اردیبهشت سال ۹۴ به اتهام قتل بازداشت شد. مقتول یکی از هم‌کلاسی‌های مسعود بوده که قصد ازدواج با وی را داشته بود.
هویت دیگر زندانی اعدام‌شده، کیوان راشخوار زردویی ٢٧ سالە و فرزند مولود اهل روستای زردویی باینگان از توابع شهر پاوه در سال ۹۲ خورشیدی به اتهام «قتل عمد» پسر خالە خود با هویت «تیمور زارعی» بازداشت و سپس به قصاص محکوم شدە بود. کیوان سال ۸۹ یک آلبوم موسیقی منتشر کرده بود.
۱۴ اسفندماه سال ۱۳۹۶ خورشیدی یک زندانی محکوم‌به قصاص در زندان جمهوری اسلامی ایران در اورمیه به دار آویخته شد. هویت این زندانی اعدام‌شده ابوبکر سلیمی، اهل سردشت در شرق کوردستان است. ابوبکر سلیمی از ۹ سال پیش به اتهام قتل در بازداشت به سر برده و از سوی محاکم جمهوری اسلامی ایران به قصاص نفس محکوم‌شده بود.
اواخر بهمن‌ماه سال جاری حکم اعدام زندانی سیاسی کورد «نظمین حیدری» از سوی دادگاه انقلاب جمهوری اسلامی در شهر خوی به حبس تعزیری تقلیل یافت. حکم نظمین حیدری از اعدام به ۱۵ سال حبس تعزیری کاهش‌یافته است. وی هم‌اکنون در پنجمین سال از دوران محکومت خود در زندان سلماس محبوس است.
۱۶ اسفندماه پرونده زندانی سیاسی کورد «رامین حسین پناهی» جهت تائید حکم اعدام وی به دیوان عالی کشور در شهر قم فرستاده‌شده است.
۱۹ اسفند ماە سال جاری، یک شهروند کورد اهل شهر خوی بە نام «جواد گل نیت» کە بە اتهام تجاوز جنسی بە اعدام محکوم شدە بود در زندان جمهوری اسلامی ایران در این شهر بە دار آویخته شد.
زندان و بازداشت
«بازداشت، احضار، صدور حکم، پرونده‌سازی، تهدید، نقض حقوق زندانیان»
اداره اطلاعات ج.ا. ايران از طريق نامه، شاعر كورد به نام «حسين باقرى معروف به» ژاكان باران ٣٦ ساله و ساكن شهر ملكشاه از توابع استان ايلام را تهديد به مرگ کرد.
۱۱ اسفند ۱۳۹۶ خورشیدی شهروندی کورد با فامیلی «حسین پور»، امدادگر فعال که از نخستین روزهای زلزله کرماشان خود را به آنجا رسانده و مشغول درمان بیماران و آسیب دیدگان بوده است، از سوی نیروهای امنیتی بازداشت و کانکس محل استقرارش مصادره شد.
دادگاه انقلاب جمهوری اسلامی ایران در اورمیه حکم پنج سال حبس تعزیری را برای یک دانشجوی کورد بانام «ابراهیم خالدی» اهل سردشت صادر کرد. شعبه دوم دادگاه انقلاب به ریاست قاضی «شیخ لو»، این دانشجوی کورد را به اتهام «اقدام علیه امنیت ملی» به پنج سال حبس تعزیری محکوم کرده است. این حکم به وکیل این دانشجوی کورد ابلاغ‌شده است.
محمدعلی طاهری بنیان‌گذار گروه عرفان حلقه روز شنبه ۱۲ اسفند در شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب به ریاست قاضی صلواتی مجدداً به پنج سال حبس تعزیری محکوم شد.
۱۵ اسفند ۱۳۹۶، نجیبه صالح زاده به اتهام تبلیغ علیه نظام از طریق مصاحبه با رسانه‌های بیگانه و خارج از کشور محاکمه شد. نامبرده با توجه به احضاریه تلفنی در تاریخ ۶ اسفند از سوی دفتر شعبه اول دادگاه انقلاب ایران در شهرستان سقز شرق کوردستان محاکمە شد.
٨ اسفندماه سال جاری یک شهروند کورد اهل پیرانشهر در شرق کوردستان بانام «محمد پتایشی» ۴۵ ساله فرزند محمد کریم از سوی نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران بازداشت و به محل نامعلومی منتقل‌شده است.
۱۴ اسفندماه سال جاری، یک شهروند کورد پیرانشاری بانام «مامش محمد پور» در نزدیکی پایانه این شهر از سوی نیروهای وزارت اطلاعات بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل‌شده است.
دوازدهم اسفندماه سال جاری دو شهروند کورد با اسامی «سعید سعیدی و یاسر خضر نژاد» اهل سردشت توسط نیروهای اداره‌ی اطلاعات جمهوری اسلامی در این شهر بازداشت و از سرنوشت و مکان بازداشت این دو شهروند تاکنون اطلاعی در دست نیست.
نیروهای حفاظت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران یک شهروند اهل روستای تنگی سر از توابع شهر کامیران «کامیاران» به نام «فردین عیوضی» را بازداشت و به مکان نامشخصی منتقل کرده‌اند.
یکی از پیروان آیین یاری به نام سید پیمان پدرود در تاریخ ۸ دی‌ماه سال جاری پس از خروج از منزل در شهر کرج بازداشت‌شده است. به گفته یک منبع آگاه: «بعد از دو ماه خانواده‌ای‌شان از سوی منابعی غیررسمی در جریان بازداشت سید پیمان آگاه شده و علیرغم پیگیرهای متداوم خانواده‌شان از دلیل و مکان بازداشت وی اطلاعی به دست نیامده است.»
در زندان شهر مهاباد يك كودك، مجرم محكوم به‌حکم اعدام به نام «محمد صالحى» فرزند خدر اهل شهر سردشت در اعتراض به روند تبديل حكم، از ٩ روز گذشته دست به اعتصاب غذا زده است. اين زندانى به دليل پايان ندادن به اعتصاب غذا مورد ضرب و شتم مأموران قرارگرفته و در سلول انفرادى زندان نگهدارى می‌شود. اين زندانى علیرغم توافق با اولياء دم و تأمين مبلغ ديه حكمش به دايره اجراى احكام زندان ابلاغ‌شده ولى قضات دادگاه به دلايل نامعلومى به پرونده رسيدگى نكرده و دستورى براى تغيير حكم نداده‌اند. نامبرده در سن ١٧ سالگى به قتل متهم و سپس به اعدام محكوم شد.
دو مدیر تلگرامی کانال آمانج و ارومیه ۲ توسط نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران بازداشت شدند. «ارسلان نوروزی یکی از مدیران تلگرام ارومیه ۲ مدتی پیش از سوی نیروهای امنیتی بازداشت و به مکان نامعلومی انتقال داده‌شده است.» و فرخ عبدی مدیر کانال تلگرامی «آمانج» ۲۱ بهمن‌ماه سال جاری، از سوی نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران در جزیره قشم بازداشت و به تهران منتقل‌شده بود وی بعد از دو روز بازداشت به اداره اطلاعات جمهوری اسلامی در اورمیه انتقال داده شد.
روز پنج‌شنبه ۱۷ اسفندماه سال جاری، یک جوان کورد به نام «محسن احمدی» از سوی اداره‌ی اطلاعات جمهوری اسلامی ایران در شهر مهاباد احضار و تهدید به بازداشت‌شده است. محسن احمدی ۲۴ ساله، اهل روستای سهولان از توابع شهر مهاباد به دلیل سفر به جنوب کوردستان و دیدار با احزاب اپوزیسیون کوردستانی از سوی این اداره احضار شده است.
۲۱ اسفندماه ۱۳۹۶ خورشیدی ۷ تن از فعالان مدنی کورد در مریوان به نام‌های (۱- عدنان حسن‌پور ۲- آرمان غفوری ۳- محمد دانش ٤- فرامرز محمدی ۵- ناصح باخشی ۶- دیار یزدانی ۷- احمد ایران پناه) به دلیل فعالیت و مشارکت در تجمعات اعتراضی بر ضد هجوم و حمله دولت ترکیه به شهر عفرین، از سوی نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران بازداشت شدند.
پس از تجمع٢١ اسفندماه ١٣٩٦ شمسى در شهر كامياران كه براى حمايت و پشتيبانى از شهر عفرين در غرب كوردستان انجام گرفت، نيروهاى امنيتى جمهورى اسلامى ايران در شرق كوردستان دست‌کم ٨ شهروند را بازداشت کرده‌اند. مشخصات يكى از بازداشت‌شدگان به نام «منصور سيفى» معروف به منصور كرمانج ٣٩ ساله احرازشده است.
۲٤ اسفند ۱۳۹۶ خورشیدی یکی از دراویش گنابادی اهل آبدانان در استان ایلام، با هویت «تقی مرادی» کە در مهمانی باجناغ خود در شهر کامیران بود توسط نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی دستگیر شد.
۲۶ اسفندماه، نیروهای وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی در سنه (سنندج) یک شهروند کورد به نام «عزیز مولودی» را بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل کردند.
۲۱ اسفندماه سال جاری دو تن دیگر به نام‌های «محمد ندیمی» و «علیرضا ندیمی» در شرق کوردستان بازداشت‌شده‌اند. این دو تن ساکن روستای میسور آب از توابع کامیران «کامیاران» بوده و پس از تفتیش منزل و ضبط و توقیف رایانه و وسایل شخصی بازداشت‌شده و به مکان نامعلومی منتقل‌شده است.
دو شهروند کورد اهل شهر بوکان در شرق کوردستان توسط نیروهای امنیتی اداره‌ی اطلاعات بازداشت و به مکان نامعلومی انتقال داده شدند. به گفته گزارشگر جمعیت حقوق بشر کوردستان در بوکان، هویت این دو شهروند کورد جعفر امینی و حامد سپهری است.
حمله نيروهاى انتظامى به روستاى نى در مريوان، گزارشگر جمعیت حقوق بشر کوردستان از یورش صدها نیروی نظامی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران به اهالی روستای نی در مریوان خبر داده است. چند روز قبل از روز نوروز وزارت اطلاعات جوانان این روستا را احضار و تهدید نموده است در صورت هرگونه برگزاری مراسم نوروز با شدیدترین برخورد مواجه می‌شوند. در پی درگیری و یورش به اهالی این روستا نیروهای امنیتی سه شهروند به نام‌های «محمد، زانیار، ریبوار» را بازداشت و از سرنوشت آنان اطلاعی در دست نیست.
سید حسین یوسفی محبوس در زندان ج.ا.ایران در مهاباد که از ۸ ماه پیش به اتهام تبلیغ علیه نظام از طریق فعالیت‌های مذهبی بازداشت‌شده است و از بیماری ناراحتی کلیه رنج می‌برد، علیرغم آگاهی مسئولین زندان نسبت به وضعیت این زندانی و مطالبه درمانی او آقای یوسفی کماکان از خدمات درمانی محروم بوده و از اعزام وی به بیمارستان جلوگیری شده است.
یک شهروند زن کورد بە نام «شتاو فاروقی» که در تاریخ ۳ فروردین‌ماه سال جاری از بازداشتگاه تبریز به زندان مرکزی جمهوری اسلامی ایران در شهر سنه منتقل شد. لازم بە ذکر است که نامبرده جهت دیدار با بستگان خود به ترکیه سفرکرده بود و در هنگام بازگشت در تبریز از سوی نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران بازداشت‌شده بود.
افشین حسین پناهی فعال مدنی که در مورخ ۵ تیرماه سال ۱۳۹۶ خورشیدی از سوی نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران در منزل خود بازداشت‌شده بود و از سوی دادگاه انقلاب جمهوری اسلامی ایران در شهر سنه به هشت سال و نیم زندان محکوم‌شده بود. محکومیتش از سوی دادگاه تجدیدنظر تائید شد.
دوم فروردین ۱۳۹۷ خورشیدی چهار شهروند کورد اهل پسو از توابع پیرانشار (پیرانشهر) در شرق کوردستان به اداره اطلاعات احضار و سپس بازداشت‌شده‌اند و تاکنون از وضعیت این چهار شهروند هیچ‌گونه اطلاعی در دسترس نیست. بر اساس گزارش مشخصات این افراد بدین گونه است: (ایوب قادری، ۱۷ ساله، سلام وطن‌دوست، صادق قادری، صابر سعیدی)
چهار ماه از بازداشت تحسین دادرسی مشهور بە (تحسین چاوشین) از سوی نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی سپری شدە و علیرغم پیگیرهای متداوم خانوادهی، تاکنون از وضعیت وی اطلاعی به دست نیامده است. نهم آذرماه سال ۱۳۹۶ شمسی، «تحسين دادرسی» معروف به «تحسين سردوشی» و یک شهروند دیگر به نام «آرام نیک‌پی» در یک كمينى كه توسط نيروهاى امنيتى و اطلاعاتى جمهورى اسلامى ايران با پوشش لباس شخصى در میدان استاديوم شهر مريوان برای آن‌ها كار گذاشته‌شده بودند. بازداشت می‌کنند.
احمد امین پناه کە به اتهام برگزاری مراسم نوروز و تبلیغ علیه نظام به پنج سال زندان محکوم‌شده بود و با وثیقه ١٥٠ میلیونی و به‌طور موقت آزادشده بود، صبح امروز چهارشنبه از سوی نیروهای اداره اطلاعات بازداشت شد.
در ايام نوروز امسال طرحى را در شهر كرماشان به نام «طرح پاک‌سازی مناطق آلوده و جرم خيز» به اجرا گذاشتهاند كه خبر از بازداشت ٣٦٩ شهروند اهل كرماشان می‌دهند.
روز دوشنبه ٢٨ اسفندماه سال ١٣٩٦ خورشيدى، شهروند كورد اهل شهر سنه به نام «عرفان ساعد پناه» از سوى اداره اطلاعات جمهورى اسلامى در شهر سنه احضار و بازداشت شد.
امیر پیغامی، زندان سیاسی کورد در زندان جمهوری اسلامی در اورمیه به دلیل بیماری وضعیت جسمانی وی وخیم شده است که از طرف کارکنان زندان جهت انتقال به بیمارستان و مداوایش ممانعت به‌عمل‌آمده است. نامبرده پیش‌تر در بیمارستان شیراز مداوا شده است اما در حال حاضر پزشکان هشدار داده‌اند که اگر به‌زودی درمان نشود باید پایش قطع شود.
کارگران و اصناف
دو کارگر کورد بە نام‌های سامان رنجبری و حسن کورد در سانحهی انفجار دیک بخار دچار سوختگی ۷۰ تا ٨۰ درصد شدە و بعد از سه روز، به علت سوختگی زیاد در بیمارستان جان باختند. این دو کارگر در شرکت صنایع دارویی ارسطو مشغول بەکار بوده‌اند و بە سبب تجمع بخار استون و اتصال برق و آتش‌سوزی جان باختند.
٣ فروردين ١٣٩٧ خورشيدى، حقوق معوق كامل ماه‌های اسفند، بهمن، مهر، آبان و اضافه‌کاری‌های آذر و دی‌ماه سال گذشته كارگران شهردارى شهر مهاباد تاکنون پرداخت‌نشده است.
دوشنبه ششم فروردین ماە سال جاری، یک کشاورز کورد اهل سنه حین انجام کار در روستای سی‌وسه مردان (سی و سە مەردە) از توابع بلدستی (بەلەسی) شهر دهگلان (دیولان) در حین شخم زدن زمین کشاورزی، بە دلیل واژگون شدن تراکتور جانش را از دست داد. خبرنگار جمعیت حقوق بشر کوردستان؛ هویت این کارگر را «عباس شریعتی فرزند احمد» اعلام کردە است.
چهارشنبه هشتم فرودین ماه سال جاری، یکی از سیمبانان شرکت اروم نوآوران غرب در اورمیه که جهت رفع خاموشی‌های روشنایی معابر ناشی از طوفان اخیر، دچار سانحه شد؛ این سیمبان از ناحیه صورت دچار سوختگی شده و در حال حاضر در بیمارستان خمینی بستری است.
روز سه‌شنبه هفتم فروردین، یک کارگر ساختمانی اهل صومای اورمیه با هویت (ر.ف) ۲۷ ساله، از طبقه هفتم یک ساختمان نیمه‌کاره در حین کار سقوط کرده و جانش را از دست می‌دهد.
کولبر
چهارشنبه ۹ اسفندماه سال جاری دو کولبر کورد بانام‌های «کاوه رشیدی و فریدون» اهل شهرستان بانه توسط نیروهای نظامی پاسگاه مرزی «نەنور» مورد هدف قرارگرفته و به‌شدت زخمی می‌شوند. فریدون فرزند رحمان اهل روستای سعدآباد از ناحیه سینه و کلیه مورد اصابت گلوله قرارگرفته و دیگر کولبر کورد «کاوه رشیدی اهل روستای سهرتهزین» در این تیراندازی از ناحیه پا زخمی می‌شود.
۱۴ اسفند ۱۳۹۶ خورشیدی در مرز روستای «برویشکانی ــ منطقه‌ی ننور» (مابین شرق و جنوب کوردستان) دو کولبر کورد که برادر هم نیز هستند بانام‌های «کامران و یادگار امینی» بر روی مین رفته و براثر عمل کردن مین و انفجار، کامران یکی از پاهای خود را از دست داد و حال یادگار نیز وخیم اعلام‌شده است.
۱۲ اسفندماه ماه سال، جسد یک کولبر ۶۰ ساله به نام «خدر عبدالهی» در ارتفاعات مرز کانی خدا پیرانشار «پیرانشهر» کشف شد. این کولبر کورد که پیش‌تر باکارت کولبری از طریق معابر مرزی کولبری می‌کرد با مسدود شدن معابر کولبری مجبور به ادامه این شغل کاذب در مناطق کوهستانی شده بود. مردم منطقه و نیروهای امدادی در هنگام جستجو این کولبر، جسد یک شهروند کورد به نام «محمد پایمزد» اهل مهاباد را نیز که به‌قصد سفر به جنوب کوردستان در این منطقه گرفتار سرما شده بود را نیز کشف کردند.
۱۷ اسفندماه سال جاری، یک کولبر کورد اهل مریوان به نام «پیمان فتاحی» در روستای سرکانی «سەرکڕانی» از توابع شهر پاوه از سوی نیروهای مرزی مورد اصابت گلوله قرارگرفته و به‌شدت زخمی می‌شود. این کولبر کورد بعد از زخمی شدن از سوی نهادهای امنیتی بازداشت‌شده و از سرنوشت نامبرده اطلاعی در دست نیست.
در اثر سقوط از ارتفاعات کوهستانی کانی زرد در مرز سردشت، پانزدهم اسفندماه، یک کولبر کورد به نام «رسول ملا وسو» ۴۰ ساله اهل روستای «ورده» از توابع این شهر، از ارتفاعات کانی زرد در دهستان بریاجی سقوط کرده و به‌شدت مجروح می‌شود.
در مناطق مرزی شهر خوی، یک کولبر به نام «ابراهیم شاکری» در پی شلیک نیروهای نظامی جمهوری اسلامی ایران از ناحیه‌ی پشت به‌شدت مجروح وجهت مداوا به یکی از بیمارستان‌های شهر اورمیه منتقل می‌شود.
۱۸ اسفندماه سال ۱۳۹۶ در پیرانشار واقع در شرق کوردستان، نیروهای امنیتی برای کولبران کمین گذاشته و به‌سوی آن‌ها آتش گشودند، کولبران نیز سراسیمه و در تاریکی شب از ترس تیراندازی نیروهای امنیتی از راه منحرف‌شده و وارد میدان‌های مین‌گذاری شده که در طول مرز چیده شدهاند؛ درنتیجه یک کولبر بانام ((امیر خان رخیدە)) از اهالی روستای «ترکش» به دلیل انفجار مین کشته‌شده و چهار تن دیگر نیز زخمی می‌شوند.
یک کولبر دیگر بانام مصطفی احمد پور فرزند رحمان ۲۱ ساله دچار قطع پای راست، چشم‌چپ فعلاً دید ندارد، اصابت ترکش به سر، سینه و صورت، آسیب جدی به‌پای چپ که احتمال قطعی آن وجود دارد.
دوشنبه ۲۱ اسفندماه، یک کولبر کورد بانام «امیر شیخه» از ارتفاعات مرزی سردشت سقوط کرده و به‌شدت مجروح شده است. نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران به تعقیب و گریز این کولبر پرداخته و نامبرده از ترس جان خود به ارتفاعات و مناطق سخره‌ای در مرز سردشت پناه می‌برد و بدین دلیل سقوط کرده و به‌شدت مجروح می‌شود.
روز ۲۷ اسفندماه سال جاری در پی تعقیب و گریز یک کولبر کورد بە نام محمد اهل روستای (ئەسکۆڵ) مریوان از ارتفاعات گردنە «تەتە» سقوط و به‌شدت زخمی می‌شود.
چهارم فروردین‌ماه سال ١٣٩٧ خورشيدى، در نزديكى روستاى كانى زرد از توابع شهر سردشت در شرق كوردستان، كاروانى از كولبران مورد هدف تيراندازى مستقيم نيروهاى هنگ مرزى قرار گرفتند كه براثر آن یک كولبر به نام «لقمان احمدزاده» ٣٧ ساله و ساكن روستاى شموله از توابع ربط زخمى شد.
۶ فروردین ۱۳۹۷ خورشیدی یک کولبر کورد بانام «ابراهیم سلیمانی» اهل روستای کانی زرد سردشت با شلیک مستقیم نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران کشته شد.
یک کولبر کورد به نام سامان صبری در مرز بانه هدف شلیک مأموران قرار گرفت. این جوان ۲۳ سالە بانهای در مرز بانه مشغول کولبری بوده که از سوی هنگ مرزی ج.ا.ایران هدف گلوله قرارگرفته و بە شدت زخمی شده است.
مین
۱۴ اسفند ۱۳۹۶ خورشیدی در مرز روستای «برویشکانی ــ منطقه‌ی ننور» (مابین شرق و جنوب کوردستان) دو کولبر کورد که برادر هم نیز هستند بانام‌های «کامران و یادگار امینی» بر روی مین رفته و براثر عمل کردن مین و انفجار، کامران یکی از پاهای خود را از دست داد و حال یادگار نیز وخیم اعلام‌شده است.
۱۸ اسفندماه سال ۱۳۹۶ در پیرانشار واقع در شرق کوردستان، نیروهای امنیتی برای کولبران کمین گذاشته و به‌سوی آن‌ها آتش گشودند، کولبران نیز سراسیمه و در تاریکی شب از ترس تیراندازی نیروهای امنیتی از راه منحرف‌شده و وارد میدان‌های مین‌گذاری شده که در طول مرز چیده شدهاند؛ درنتیجه یک کولبر بانام ((امیر خان رخیدە)) از اهالی روستای «ترکش» به دلیل انفجار مین کشته‌شده و چهار تن دیگر نیز زخمی می‌شوند.
یک کولبر دیگر بانام مصطفی احمد پور فرزند رحمان ۲۱ ساله دچار قطع پای راست، چشم‌چپ فعلاً دید ندارد، اصابت ترکش به سر، سینه و صورت، آسیب جدی به‌پای چپ که احتمال قطعی آن وجود دارد.
١٩ اسفندماه سال ١٣٩٦ شمسى، براثر انفجار مين در پايگاه مرزى «هرميدول» شهر سقز از شرق كوردستان يك سرباز با هويت «محمد حيدرى» اهل شهر زنجان به‌شدت مجروح شد.
روز یک‌شنبه ۲۰ اسفندماه، یک دستگاه تراکتور در حین عملیات انتقال لوله با یکمین به‌جامانده از دوران جنگ ایران و عراق برخورد نموده و راننده آن دچار موج گرفتگی شد. این حادثه در حوالی زمین‌های کشاورزی تازه پاک‌سازی‌شده بین روستای چم هندی و ابو غویر دهستان دشت عباس رخ داد. از سوی دیگر در همان روز، یک دستگاه بولدوزر متعلق به شرکت مین‌زدایی در حین عملیات پاک‌سازی، در جاده نفت شهر در شهرستان قصر شیرین با یک قبضه مین ضدتانک برخورد کرده و براثر این حادثه راننده گریدر دچار موج گرفتگی می‌شود.
سوم فروردین‌ماه سال ١٣٩٧ خورشيدى، «منصور مرادى» ساكن روستاى اسحاق‌آباد از حومه شهر سقز در شرق كوردستان براثر انفجار مين هر دوپایش را از دست داد. اين انفجار در نزديكى مرز سيف روی‌داده و فرد مذکور را به بيمارستان كوثر شهر سنه منتقل كردند.
سوم فروردین در سر آبله از توابع استان ایلام انفجار خمپاره بانی مرگ ۲ تن از اعضای یک خانواده بانام‌های «شکرالله رحیمی» و «علیرضا رحیمی» فرزند شکرالله و همچنین مادر خانواده نیز مجروح شد.
ترور و قتل حکومتی
١٠ اسفندماه ١٣٩٦ خورشيدى در شهر هولیر «اربیل» پايتخت اقليم كوردستان، دو شهروند شهر كاميران «کامیاران» از شرق كوردستان به نام‌های «صلاح رحمانی» و «صباح رحمانى» ساكن شهر هولیر براثر انفجار بمبى به‌شدت مجروح شدند.
به نقل از گزارش حزب دموكرات كوردستان ايران كه در كوردستان مديا منتشرشده آمده: اين انفجار يک كار تروريستى خوانده و صلاح و صباح رحمانى (پدر و پسر) از اعضاء اين حزب می‌باشند.
صباح رحمانی یکی از اعضای حزب دمکرات کوردستان ایران که پنج‌شنبه دهم اسفندماه ١٣٩٦، در پی انفجار بمب جاسازی‌شده بە همراه پدرش به‌شدت مجروح شده بود، صبح جمعه یازدهم اسفندماه در یکی از بیمارستان‌های هولیر (اربیل) جان باخت.
یک شهروند بازداشت‌شده در اعتراضات اخیر در شرق کوردستان و ایران، در شهر ایلام بازداشت و در زندان این شهر به قتل می‌رسد.
هویت این شهروند طالب بسطامی بوده که روز ۶ اسفند خبر مرگ وی از سوی اداره اطلاعات جمهوری اسلامی ایران در ایلام به خانواده این شهروند اعلام‌شده بود. طالب بسطامی اهل ملکشاهی از ایلام، پرستار و متأهل؛ خانواده‌اش از سوی اطلاعات تهدید شده بودند. در صورتی کە این خبر رسانه‌ای شود اجازه برگزاری مراسم تدفین و فاتحه‌خوانی به آن‌ها دادە نخواهد شد.
يك جوان كورد به نام «قباد اعظمى» اهل جوانرود از شرق كوردستان زير شکنجه‌های بازداشتگاه اداره اطلاعات شهر جوانرود جانش را از دست داد. به نقل از Aryen tv, پس از دو روز بازداشت جسد قباد اعظمى را تحويل خانواده‌اش داده‌اند و مأموران اطلاعات به آن‌ها گفته‌اند كه فرزندشان به‌وسیله دارو خودكشی كرده است.
خودکشی و قتل ناموسی
شنبه ۱۲ اسفندماه ۱۳۹۶ خورشیدی یک زن بانام «ندا ظاهری عبدوند» فرزند حسنعلی که همسرش یک فرد کامیارانی بودە در اهواز خودکشی کرده است. این زن متأهل و دارای ۲ فرزند است و به علت مشکلات خانوادگی دست به خودکشی زده و جان خود را از دست داد.
۱۴ اسفندماه ۱۳۹۶ یک مرد ۵۰ سالە در خیابان آزادگان شهر دیواندره در استان سنە واقع در شرق کوردستان بانام «صدیق شهبازی» بە دلایل نامعلومی دست بە خودکشی زدە و جان خود را از دست دادە است.
۱۷ اسفندماه سال جاری یک کشتی‌گیر جوان اهل شهر صحنه در استان کرماشان بهنام «امین رضایی» از طریق حلق‌آویز نمودن خود به زندگی‌اش پایان داد. دلیل خودکشی این ورزشکار بیزاری از زندگی و عدم امید به آینده اعلام‌شده است.
۱۶ اسفندماه، در محلە شهرک سپاه شهر اورمیه، یک مرد ۲۸ ساله بانام «د.ع» مادر و خواهر خود را مورد ضربات متعدد چاقو قرار داده و به این دلیل مادر وی جان خود را ازدست‌داده و خواهرش به‌شدت مجروح می‌گردد.
۱۲ اسفند، در روستای «کهسانی» از توابع گیلان غرب در استان کرماشان یک مرد، مادر مسن خود را به‌وسیله اسلحه گرم مورد هدف قرار می‌دهد. به گفته منابع محلی: «زن مسن جانش را ازدست‌داده و بانی این قتل از سوی نیروهای پلیس بازداشت‌شده است.»
١٩ اسفندماه، یک معلم اهل سرپل‌ذهاو با هویت «رسول قهرمانی» ٣١ سالە در منطقە تازە آباد و در کمپ نزدیک آموزش‌وپرورش خود را حلق‌آویز کرده و به زندگی‌اش پایان داد. به گفته منابع محلی: «این شهروند کورد کە معلم مدرسه «فجر» در روستای «ریجاب» بوده، به دلیل بروز مشکلات ناشی از آسیب‌های روانی و روحی در مناطق زلزله‌زده خودکشی کرده است.»
سوم فروردين سال ١٣٩٧ شمسى، مرد جوانى ٢٦ ساله‌ی به نام «ميلاد خجسته» فرزند حسين به دلايل نامعلومى اقدام به خودكشى كرد و جان خود را از دست داد.
نهم فروردین‌ماه ۱۳۹۷ شمسی یک جوان ۲۴ ساله متأهل بانام (ادریس کمانگر) اهل شهر کامیران «کامیاران» واقع در استان سنه اقدام به خودکشی نموده و جانش را ازدست‌داده است.
موارد دیگر
٢٠ اسفندماه سال ١٣٩٦ شمسى، امام‌جمعه شهر كرماشان خواستار برخورد باکسانی شده كه در فستيوال ايلات و عشاير به‌صورت مختلط رقص كوردى کرده‌اند. امام‌جمعه شهر كرماشان كه درعین‌حال نماينده ولی‌فقیه ج.ا.ایران نيز است گفته است: اين اقدام ضد دينى و مشكوك و به ترويج بی‌حیایی می‌انجامد و خواستار برخورد با هنجارشکنان شده است.
روز ٤ فروردين سال ١٣٩٧ شمسى، تعداد زيادى از کانکس‌ها و چادرهاى زلزله‌زدگان شهر سرپل‌ذهاو در شرق كوردستان به علت غیراستاندارد بودن اسكان اين مصیبت‌زدگان در آتش سوخت و باعث بروز خسارات فراوانى شد.
٧ فروردین‌ماه امسال، نيروهاى شهردارى شهر سنه به كمك نيروهاى امنيتى جمهورى اسلامى ايران در شهر سنه با حمله به محله «دره سيد حسين» منزل يك شهروند را تخريب كردند.
در پایان جمعیت حقوق بشر کوردستان از مردم شرق کوردستان می‌خواهد کە در احقاق حقوق خود کوشا وسعی نمایند هرگونه تبعیض و نابرابری را کە از جانب جمهوری اسلامی ایران به آن‌ها روا داشته می‌شود را بە گوش جهانیان برسانند.
جمعیت حقوق بشر كوردستان
