این گزارش وضعیت حقوق بشر در ماه دسامبر سال ۲۰۱٨ به کوشش جمعیت حقوق بشر کوردستان با استناد به گزارش‌های متعدد این سازمان حقوق بشری گردآوری‌شده است. شایان‌ذکر است این گزارش به دلیل عدم اجازه حکومت ایران به سازمان‌ها و گروه‌های حقوق بشری گزارش کاملی نیست و تنها بخشی از نقض سامانمند حقوق بشر در شرق کوردستان را به تصویر می‌کشد.
حکومت جمهوری اسلامی ایران با بازداشت شهروندان کورد توسط نیروهای امنیتی و انتظامی با نقض حقوق مدنی و سیاسی، نقض آزادی عقیده و بیان، نقض حق حیات و امنیت شخصی، تبعیض‌های حکومتی، هتک حرمت شهروندان و همچنین شکنجه زندانیان سیاسی و نادیده گرفتن حقوق بنیادین زندانیان سیاسی، ماه موردبررسی را به پایان رساند.
طبق ماده ١٩ اعلامیه جهانی حقوق بشر هر فردی حق آزادی عقیده و بیان دارد. همین‌طور دربند یکم ماده ۹ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی آمده است: هر کس حق آزادی و امنیت شخصی دارد: هیچ‌کس را نمی‌توان بە مناسبت عقایدش مورد مزاحمت و ترس قرارداد.
بند دوم ماده ١٩ می‌افزاید: هر کس حق آزادی بیان دارد: این حق شامل آزادی تفحص و تحصیل و اشاعه اطلاعات و افکار از هر قبیل بدون توجه به سرحدات خواه شفاهاً یا به‌صورت نوشته یا چاپ یا به‌صورت هنری یا به هر وسیله دیگر به انتخاب خود است.
همچنین در مادهٔ ٢٢ آمدە است کە هرکسی به‌عنوان عضوی از جامعه حق دارد از امنیت اجتماعی برخوردار بوده و از راه کوشش در سطح ملی و همیاری بین‌المللی با سازمان‌دهی منابع هر مملکت، حقوق سلب ناپذیر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خویش را برای حفظ حیثیت و رشد آزادانه شخصیت خویش، به دست آورد؛ و طبق ماده ۵ هیچ‌کس را نمی‌توان شکنجه کرد یا مورد عقوبت یا روش وحشیانه و غیرانسانی یا اهانت‌آمیز قرارداد.
مطابق با کنوانسیون‌های به رسمیت شناخته‌شده جهانی در رابطه با حقوق بشر و حقوق سیاسی و اجتماعی اجتماع‌های بشری، هر فرد و جامعه‌ای حق دارد حقوق سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی خود را مطالبه و جهت احقاق آن تلاش نماید، هیچ جماعت یا گروهی برتر بر دیگری نیست و همه باید از حقوق طبیعی و به رسمیت شناخته‌شده بهره‌مند شوند.
اعدام
میلاد عظیمی نوجوان کورد کرماشانی که در سن ۱۷ سالگی در طی نزاعی بین دانش آموزان در دبیرستان به قتل متهم شده، اگر نتواند رضایت شکات پرونده را جلب کند به زودی اعدام خواهد شد.
دوشنبه ۱۹ آذرماه سال ۱۳۹۷ خورشیدی یک زندانی متهم به جرائم مواد مخدری در زندان جمهوری اسلامی ایران در اورمیه اعدام شد.
زندان
سعید شیرزاد زندانی سیاسی کورد محبوس در زندان رجایی شهر کرج، به دلیل درد شدید از ناحیه‌ی کلیه‌ها بیش از یک سال است در رنج به سر می‌برد.
پنجشنبه ۱۵ آذرماه ۱۳۹۷ خورشیدی، ۱۵ تن از کارگران و کارکنان پتروشیمی ایلام که در اردیبهشت‌ماه سال جاری دست به اعتراض زده بودند، از سوی دادگاه جمهوری اسلامی ایران در ایلام به حبس و شلاق محکوم شدند.
یک شهروند ۵۰ ساله به نام همایون بهمنی از سوی نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی بازداشت‌شده است. این شهروند در محل کارش (تعمیرگاه لوازم‌خانگی) بازداشت و به مکانی نامعلوم انتقال داده‌شده است.
ک شهروند کورد به نام وحید عظیمی روز شنبه ۱۷ آذرماه در محل کارش در میدان اقبال شهر سنه «سنندج» بازداشت و از سرنوشت وی تاکنون اطلاعی به دست نیامده است.
۱۴ آذرماه یک شهروند دیگر به نام حبیب‌الله احمدی از سوی نیروهای وزارت اطلاعات در شهر سنه بازداشت و به مکانی نامشخص انتقال داده‌شده است.
چهار شنبە ۲۱ آذر ماه ۱۳۹۷، نیروهای اداره اطلاعات جمهوری اسلامی ایران در کرماشان به منزل بهنام ابراهیم زاده یورش برده و وی را بازدشت کرده اند.
ناصر فهـيمى زندانى سياسى كورد محكوم به ١٠ سال حبس، على رغم ابتلا به بيمارى قلبى هـمچنان محروم از رسيدگى درمانى در زندان اوين مى باشد.
شجاع حسین زادە فعال مدنی و مدیرمسئول سایت بانە نیوز روانە زندان شد.
دوشنبه ۱۹ آذرماه ۱۳۹۷ خورشیدی، نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران در شهر پیرانشار دو شهروند کورد بانام‌های «باپیر برزه و جمال محمود زاده» یورش برده و این شهروندان را بازداشت کرده‌اند.
محروم شدن زینب جلالیلان از دیدار با خانواده اش.
وزارت اطلاعات از طریق تماس تلفنی دو جوان کورد به نامهای «انصار و فردین ادوایی» را به اداره‌ی اطلاعات در مریوان احضار و بازداشت نموده است.
شنبه ۱ دی ماه ۱۳۹۷، دو شهروند به نامهای پیمان محمدی ساکن روستای الک از توابع شهرستان کامیاران و شیرکو جمشیدی ساکن روستای سرهویه از توابع سنه توسط نیروهای امنیتی بازداشت و به مکانی نامعلوم منتقل شده‌اند.
سيد مصلح طاهری و سید لقمان طاهری که اواسط آذرماه امسال توسط نیروهای اطلاعات سپاه در پیرانشار بازداشت شده بودند، همچنان در بازداشت این نهاد امنیتی در ورمی تحت بازجویی قرار دارند.
سلام مردان، (۲۷ ساله) اهل روستای سوجه از توابع شنو که ۸ آبان ماه توسط نیروهای امنیتی بازداشت شده بود، به بازداشتگاه اداره اطلاعات ورمی منتقل شده است.
یکشنبه دوم دیماه ۱۳۹۷ خورشیدی، فعال تلگرامی کورد اهل اورمیه بانام صلاح‌الدین رنجبر جهت تحمل دوران محکومیت خود از سوی نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران در اورمیه بازداشت و به بند ۱۳ زندان مرکزی جمهوری اسلامی ایران در شهر اورمیه منتقل شد.
شنبه یکم دیماه ۱۳۹۷ خورشیدی، یک شهروند کورد بانام پیمان محمدی ۲۷ ساله و اهل روستای الک از توابع شهر کامیران (کامیاران) از سوی نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران در این شهر بازداشت‌شد.
دوشنبه ۳ دیماه ۱۳۹۷، یک شهروند کورد بانام یعقوب خسروی از سوی نیروهای اطلاعات سپاه جمهوری اسلامی ایران در شهر سقز بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل‌شده است.
چهار شنبه ۵ دی ماه ۱۳۹۷ خورشیدی، کمپین نجات هوشمند علیپور در رابطه با حضور هوشمند علیپور و محمد استاد قادر در دادگاه جمهوری اسلامی ایران در شهر سنه و تلاش عموم مردم و نهادها و فعالان حقوق بشری در جهت آزادی هوشمەند علیپور و محمد استاد قادر تمامی همت خود را به کار گیرند.
چهارشنبه ٢٨ آذرماه ١٣٩٧ شمسى، یک شهروند اهل شهر قروه به نام «صابر نادرى» براى سپرى كردن چهار سال محکومیت، روانه زندان جمهورى اسلامى در شهر سنه گرديد.
یک فعال کارگری با نام خلیل کریمی، کارگر ساختمانی و از اعضای اتحادیه آزاد کارگران ایران در شهر سنە از سوی شعبه یک دادگاه جمهوری اسلامی ایران بە زندان محکوم شد.
یکی از فعالان تلگرامی کورد دراورمیە از سوی شعبه دوم دادگاه انقلاب به اتهام تبلیغ علیه نظام و توهین به رهبر جمهوری اسلامی ایران به سه سال حبس محکوم شد.
پنجشنبه ۲۹ آذرماه ۱۳۹۷ خورشیدی، دو تن از فعالین کارگری بازداشت‌شده در شهر کامیران (کامیاران) جهت تحمل دوران حبس به زندان منتقل شدند.
چهار شنبه ۲۸ آذر ماه ۱۳۹۷ خورشیدی، جوان کورد اهل خوی آرش چراغی از سوی نیروهای امنیتی بازداشت و به شدت شکنجه شده است.
سه شنبه ۲۷ٚ آذر ماه ۱۳۹۷ خورشیدی، فعال سیاسی و کارگری آرام محمدی اهل شهر کامیاران از سوی نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران بازداشت و به زندان منتقل شد.
دوشنبه ١٩ آذر ماه سال ١٣٩٧ ، فعال زيست محيطى آرمان غفورى اهل شهر مريوان به صورت موقت آزاد شد.
دوشنبه ١٩ آذر ماه يك شهروند اهل روستاى چيانه از توابع شهر پيرانشار به نام ” باپير برزه” از سوى نيروهاى اداره اطلاعات بازداشت و به مكان نامعلومى منتقل شده است.
کورش شریف پور اهل شهر دیواندره در شرق کوردستان به یک سال زندان محکوم شد.
یکشنبه ۱۸ آذرماه ۱۳۹۷ خورشیدی، امید اسدی فعال مدنی و کارگری کورد از سوی شعبه اول دادگاه انقلاب جمهوری اسلامی ایران در شهر سنه «سنندج» به تحمل یک سال حبس تعزیری محکوم‌شد.
kmmk: پنج شنبه ۱۵ آذر ماه ۱۳۹۷ خورشیدی، حکم دو سال زندان نعیم محمد پور فعال مدنی و فرهنگی کورد، اهل روستای تنگیسر از توابع کامیاران که توسط شعبه اول دادگاه انقلاب جمهوری اسلامی ایران در شهر سنه صادرشده بود، در شعبه چهارم دادگاه تجدیدنظر جمهوری اسلامی ایران در استان سنه به یک سال کاهش یافت.
کولبر و کاسبکاران
چهار شنبه ۱۴ آبان ماه ۱۳۹۷ کولبر کورد عبدالقادر صالحیان پدر چهار فرزند و اهل دیزج از طوابع مرگوره در استان اورمیه بر اثر شلیک نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران کشته شد
مسئول حکومتی ایران: کولبران متجاوزین مرزی‌اند و به سزای خود می‌رسند
سه شنبه ۲۰ آذر ماه سال ۱۳۹۷ ، دو کولبر کورد با نامەای زانیار عزیززاده و مظفر حسینی فرزند سلیمان بر اثر سرما جان خود را از دست دادند.
٢٣ آذر ماه ١٣٩٧ خورشيدى ، رحمان كتابى اهل روستاى ننور از سوى پاسگاه هنگه ژال از توابع شهر بانه در شرق كوردستان مورد هدف تيراندازى قرار گرفته و جان خود را از دست مى دهد متأهل و داراى ٥ فرزند و تنها نان آور خانه بودەاست.
و یک کولبر با نام جعفر منیر ۲۸ ساله و اهل یکی از روستاهای سردشت از ناحیه پا مجروح شد.
چهارشنبه ۱۴ آذرماه ۱۳۹۷ خورشيدى، یک كولبر كورد به نام «عمر نبى زاده» به علت شليك مستقيم نيروهاى نظامى جمهورى اسلامى ايران در اورميه زخمى شد.
۲۳ آذر ماه ۱۳۹۷ خورشیدی، کولبرکورد محمد معروفی در شهر بانه کشته شد
سه شنبه ۲۷ آذر ماه ۱۳۹۷ خورشیدی، یک کولبر کورد با نام سالار تنهایی در منطقه مرزی نوسود اورامانات بر اثر سرما و یخبندان جانش را از دست داده است.
چهارشنبه ۲۸آذرماه ۱۳۹۷ شمسی سه کارگر به اسامی ۱.شیلان محمدی۲.شیما رستمی ۳.رضا دانایی کە در شرکت “پارس نور” در کار ساخت ومونتاژ لامپهای خانگی واقع در شهرک صنعتی شماره یک سنە فعالیت داشتند به دستور کار فرما اخراج شدند.
دوشنبه سوم دیماه ۱۳۹۷ خورشیدی، براثر شلیک مستقیم نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در مرز سردشت دو کولبر عطا محمد زاده ۴۸ ساله و ابراهیم محمدرحیم ۴۰ ساله اهل سقز به‌شدت مجروح شده‌اند.
چهارشنبە ۲٨ آذر ۱۳۹۷ خورشیدی ، یک کولبر کورد بنام علی مامندی مورد اصابت مستقیم گلولە نیروهای مسلح جمهوری اسلامی قرار گرفت و بشدت مجروح شد.
شنبه ۸ دیماه ۱۳۹۷ ، در منطقه مرگور از توابع استان ورمی ، نیروهای نظامی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران کولبران و کاسبکاران را به رگبار می بندند که در نتیجه آن یک کولبر به نام زوبیر حمیدی به شدت مجروح می شود .
شنبه ۱ دی ماه ۱۳۹۷ خورشیدی، گروهی از کولبران در مرز سردشت در کمین نیروهای مرزبانی جمهوری اسلامی ایران افتاده و در اثر شلیک مستقیم این نیروها یک کولبر بانام علی مام ویسی مجروح شده است و نامبرده به بیمارستان شهر اورمیه منتقل شده است
چهارشنبه ۵ دی ماە ۱۳۹۷ خورشیدی، در منطقە مرزی بیتوش تعدادی از کولبران در کمین نیروهای مسلح جمهوری اسلامی گرفتار شدە و اموال آنان را توقیف و کولبران مورد آزار و اذیت قرارگرفته‌اند و تعدادی از کولبران نیز بازداشت شدند.
دوشنبه ٣ دى ماه ١٣٩٧ شمسى ، يك كولبر كورد به نام ” فرشاد ميرزايى” فرزند اسد اهل روستاى بلسورى سفلى از توابع شهر خوى از استان اورميه مورد شليك مستقيم نيروهاى نظامى جمهورى اسلامى ايران قرار گرفت و به شدت زخمى شد.
پنجشنبه ۲۹ آبان ماه ۱۳۹۷، بیست‌وپنج تن از کارگران کارخانه سنگ‌بری آزغ از سوی مدیران این کارخانه اخراج شده‌اند.
چهارشنبه ٢٨ آذر ماه سال ١٣٩٧ شمسى ، يك كولبر كورد به نام رحمان شوانه اهل روستاى دۆلەتو از توابع شهر سردشت به علت تيراندازى مستقيم نيروهاى نظامى جمهورى اسلامى به گروهى از كولبران ، اين كولبر با اصابت گلوله زخمى مى شود.
اريخ ١٣٩٧/٩/٢٥ خورشيدى، يك كاسبكار كورد به نام رحمان رسولى و اهـل شهـر مهـاباد، به سبب تعقب و گريز اتوموبيل ايشان توسط اتوموبيلهـاى افراد وابسته به حكومت ايران واژگون شده و در جا جان خود را از دست مى دهـد.
یکشنبه ۱۱ آذر ۱۳۹۷ خورشیدی، اردشیر کریمی کارگر شهرداری پاوه توسط پیمانکار مورد ضرب و شتم قرار گرفت و از کار اخراج شد.
.
خودکشی و قتل
جمعه ۱۶ آذر ماه ۱۳۹۷ خورشیدی، در منطقه نیزه رو در حومه شهر بانه جسد فیلم ساز کورد رحیم ذبیحی و برادرش کیوان ذبیحی با دستهای بسته و در داخل یک خودروی سوخته کشف شدند.
یکشنبه ۲۵ آذرماه ، یک زن کورد اهل مهاباد به نام فرزانه ماملی به دلیل فقر و اختلافات خانوادگی اقدام به خودکشی و به زندگی خود پایان داد.
یک زن جوان کورد ۲۴ ساله اهل شهر سنه ، ساکن کوچه حاج آباد روز یکشنبه ۲۵ آذر ماه ۱۳۹۷ ، خود را از طبقه ششم آپارتمانش رها کرده که درنتیجه منجر به کشته شدن وی شده است .تا رسیدن این گزارش از نام این زن و علت خودکشی اش اطلاعی در دست نیست
سه شنبه ۴ دی ماه ۱۳۹۷ خورشیدی، یک نوجوان کورد ۱۴ ساله بانام آرمین رستمیان در محله تپه موسک شهر مریوان در شرق کوردستان درست به خودکشی زده و جانش را از دست داده است
اعتراضات، تبعیض
پنجشنبه ۱۵ آذرماه ۱۳۹۷ خورشیدی، نیروهای شهرداری جمهوری اسلامی ایران در شهر سنه به محله‌های فقیرنشین حومه سنه هجوم برده و خانه و محل زندگی شهروندان را تخریب کردند.
چهارشنبه ٢١ آذرماه ۱۳۹۷ خورشیدی، سمیناری با موضوع بررسی پدیده کولبری در دانشگاه پیام نور مریوان که چند ماه است دانشجویان این دانشگاه در حال آماده‌سازی برگزاری این سمینار هستند از سوی حراست جمهوری اسلامی ایران در این دانشگاه لغو شد.
فشار وزارت اطلاعات ایران برای بستن دفتر کار انجمن محیط زیست “ولات” در شهر بوکان
٢٥ آذرماه ١٣٩٧ شمسی كانال تلگرامى انجمن حفاظت از محيط زيست چلچەمە کە حوزه فعالیتش در منطقە دیواندرە می باشد و بە اسم چلچەمە شناخته شده ، در يك خبر كوتاهى اعلام كرده كه دفتر انجمن حفاظت از محيط زيست چلچەمە پلمپ شده است.
دوشنبه ٢٦ آذرماه ١٣٩٧ شمسى، حدود ٣٠٠ نفر از كارگران و کارکنان شهردارى بروجرد در استان لرستان مقابل درب شهردارى اين شهر دست به تجمع اعتراضى زدند.
چهارشنبە ۵ دی ماە ۱۳۹۷ خورشیدی کارگران شهرداری مهاباد تجمعی اعتراضی در مقابل شهرداری این شهر بخاطر وصول نشدن حقوق ۹ ماە خود بەراە انداختند و خواستار دستمزد و مطالبات معوقە خود شدند.
سه‌شنبه ۴دی ۱۳۹۷ در سه‌راهی نمکی شهر سنه، نیروهایی سد معبر حکومت ایران به دستفروشان حمله کرده که در نتیجه آن زد و خورد مابین آنها اتفاق افتاد.
کارگران شهرداری بیجار دست بە اعتصاب زدند
مین
کامیار عبداللهی و صفر رحمانی بە علت انفجار مین زخمی شدند.
مرد سالخورده ى ٦٠ ساله كه ديروز ١٣ آذر ماه در موسيانى توابع دهلران از استان ايلام بر اثر انفجار مين پايش را از دست داده بود به علت شدت جراحات و خونريزى زياد امروز جان خود را از دست داد.
يكشنبه دوم دیماه سال ۱۳۹۷ خورشيدى، یک شهروند كورد به نام «روح‌الله پارياب» که راننده لودر می‌باشد در شهر دیلوران بە علت انفجار مین از ناحيه صورت زخمى و دچار موج گرفتگى شده است.
دوشنبه ١٠ دى ماه سال ١٣٩٧ شمسى ، يك جوان كورد به نام ” ثابت خراسان ” ١٩ ساله فرزند على اهل روستاى برم از توابع استان ايلام بر اثر انفجار مين يك پايش را از دست داد
کودکان
گلسا فاضل نيا دختر ٧ ساله و نوازنده تواناى شهر بيجار كه در پنجمين جشنواره ” نوايى همايون خرم ” به مرحله نهايى اجراى حضورى راه يافته بود از سوى صدا و سيماى جمهورى اسلامى ايران در استان سنه از شركت در اين برنامه محروم شد .
یک پسربچه ۹ ساله مهابادی از سوی پدرش که به مواد مخدر اعتیاد داشته است مورد آزار و اذیت قرار گرفته است.
شمال کوردستان
دادگاه ترکیه حکم زندان دمیرتاش و اوندر را تائید کرد
پنجشنبه ٦ دسامبر ٢٠١٨ ميلادى ، هنرمند زن كورد شرق كوردستان ” يلدا عباسى ” به همراه مادرش در فرودگاه اتاتورك شهر إستانبول تركيه بازداشت شد.
ممنوعيت كتابهاى كوردى در نمايشگاهى در شهر وان از سوى دولت تركيه
دادگاه ترکیە عثمان بایدمیر و لیلا برلیک را به حبس محکوم کرد
اعتصاب غذا در زندانهای ترکیه به منظور پایان حصر عبدالله اوجالان ۱۹ روز است ادامه دارد.
گولتان كشاناك در محکومیت حصر همه جانبه عبدالله اوجالان و پشتيبانى از اعتصاب غذاى رئيس مشترك كنگره دموكراتيك خلق ها ( کەجەدە) ليلا گوڤەن در زندان دست به اعتصاب غذا زد.
شنبه ۸ دسامبر ۲۰۱۸، یک عضو انجمن پارت دمکرات خلقها ( ه د پ) و عضو کمسیون آشتی، نورالدین تورگوت دیروز در شهر ایلح دستگیر شد.
وان/ عبدالقادر چالشکان مسئول مشترک شهرداری سیری، محکوم به زندان شد.
غرب کوردستان
سخنگو و رئیس اتحادیه اروپا خانم موگرینی طی اطلاعیه ای اعلام کرده است، اعلام حمله مسلحانه ترکیه به شمال شرق سوریه خطرناک و مصیبت بار خواهد بود.
در پایان جمعیت حقوق بشر کوردستان از مردم شرق کوردستان می‌خواهد کە در احقاق حقوق خود کوشا وسعی نمایند هرگونه تبعیض و نابرابری را کە از جانب جمهوری اسلامی ایران به آنها روا داشته می‌شود را بە گوش جهانیان برسانند.
جمعیت حقوق بشر كوردستان
