هزار مورد نقض حقوق بشر در شش ماه «گزارش آماری نقض حقوق بشر در شرق کوردستان» 

جمعیت حقوق بشر کوردستان: آنچه در زیر می‌آید گزارش آماری از وضعیت حقوق بشر در شرق کوردستان در شش‌ماهه اول سال ۱۳۹۶ خورشیدی است؛ که با تلاش بخش آمار این جمعیت تهیه‌شده است. این گزارش با توجه به حجم محدود آن و نیز به دلیل عدم اجازه فعالیت افراد و سازمان‌های مستقل مدافع حقوق بشر در شرق کوردستان نمی‌تواند بازتاب‌دهنده کامل وضعیت حقوق بشر در این بخش از کوردستان باشد.

مقدمه اعلامیه جهانی حقوق بشر با به رسمیت شناخته شدن منزلت ذاتی و حقوق برابر و مسلم همه اعضای خانواده بشری، آن را اساس آزادی عدالت و صلح در جهان می‌داند.

منع شکنجه، منع برده‌داری، حق برخورداری از محاکمه منصفانه، آزادی فکر، عقیده، مذهب و آزادی بیان ازجمله حقوق تفکیک‌ناپذیر انسان دانسته شده است.

ایران از کشورهای است که عضو سازمان ملل است و هم این معاهده را امضا کرده‌، ولی هرگز به آن پای بند نبوده است.

ایران از نخستین امضاکنندگان این بیانیه در سال ۱۳۲۷ است، اما یکی از کشورهای بوده که حقوق شهروندان خود را متداوم نقض می‌کند.

نقض حقوق شهروندان کورد در جغرافیایی سیاسی ایران شیوه‌ی سامانمند داشته و روزانه حقوق شهروندان تباه می‌شود.

در ذیل آماری از نقض حقوق شهروندان کورد در شش ماه نخست سال ۱۳۹۶ آمده است.

اعدام:

متأسفانه در شش ماه گذشته توسط حکومت جمهوری اسلامی تعدادی زندانی کورد که هویت آنان مشخص گردیده اعدام شدند که خبرهای آن منعکس‌شده است؛ اما طبق گزارش‌های رسیده به جمعیت حقوق بشر کوردستان، گاهی زندانیان کورد به جرائم متفاوت در زندان‌های ایران اعدام‌شده که این اعدام‌ها رسانه‌ای نمی‌شود و حکومت جمهوری اسلامی ایران این اعدام‌ها را اعلام نمی‌کند.

از ابتدای امسال تا پایان شهریورماه، ۳۶ زندانی کورد از سوی حکومت اسلامی ایران به دار آویخته شده‌اند؛ که اعدام ۴ شهروند در شهرهای ایلام، اسلام‌آباد غرب، سلماس درملأعام اجراشده است.

بازداشت و …:

 
در شش ماه گذشته در شرق کوردستان ۳۲۰ مورد نقض حقوق شهروندان در زندان و… صورت گرفته است.
 موارد نقض حقوق بشر مربوط به بازداشت شهروندان، صدور حکم، نقض حقوق زندانیان، اعتصاب غذای فردی و جمعی زندانیان، احضار و بازجویی شهروندان، رد اعاده دادرسی متهمان، تهدید خانواده زندانیان، بلاتکلیفی زندانیان بعد از سال‌های متمادی در بازداشت بودن، عدم درمان و مرخصی استعلاجی برای درمان زندانیان، مرگ زندانیان به دلیل نبود رسیدگی پزشکی، ضرب و شتم و زخمی نمودن زندانیان، ضبط اموال زندانیان سابق، فشار بر زندانیان سیاسی سابق در خارج از ایران، محرومیت از تحصیل زندانیان سیاسی سابق، تبعید زندان زندانیان و تبعید آزاد آنان بوده است.

کولبران:

در نیمه نخست سال جاری بالغ‌بر ۱۳۷ مورد به‌صورت فردی و جمعی حقوق کولبران نقض شده است.
 ۲۹ تن از کولبران و کاسب کارن کورد توسط شلیک مستقیم نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران یا هنگام تعقیب و گریز از ارتفاعات سقوط نموده و به قتل رسیده‌اند.

 ۳۴ کولبر کورد به‌وسیله تیراندازی نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران زخمی شده و ۵ کولبر کورد به دلیل ریزش بهمن و فشار کاری جان خود را ازدست‌داده‌اند.

 ۵ کولبر به دلیل تصادف زخمی شده‌ و ۳ کولبر دیگر به دلیل برخورد با مین اعضای بدن خود را ازدست‌داده‌اند.

 ۲۷ کولبر کورد بازداشت و ۲۰ تن از آنان هرکدام پانصد هزار تومان جریمه نقدی محکوم‌شده‌اند.

در ۹ زمان متفاوت در نقاط مرزی «درکه کانی، تاله جار، کونه سیف سقز، هورامان، نوسود، دوله بی سردشت، بیرواس، پاوه، روستای هق» صدها اسب و قاطر کاسب کارن کورد مورد تیراندازی نیروهای امنیتی قرارگرفته و تلف‌شده‌اند.

جسد یک کولبر کورد به نام «رزگارساکانی فر» بعد از ۱۰۵ روز زیر بهمن دفن شدن,  در روستای «پسان» اورمیه یافت شد.

لازم به ذکر است؛ ده‌ها بار اموال کولبران و کاسب‌کاران کورد از سوی نهادهای امنیتی و قضایی جمهوری اسلامی ایران ضبط‌شده است.« چهار دفعە این ضبط اموال، از سوی جمعیت حقوق بشر ثبت شده است.»

مین، انفجار خمپاره و بمباران:


بر اساس آمارهای رسمی جمهوری اسلامی ایران در سال ١٣٩٣، استان‌ ایلام با مساحت یک‌میلیون و ٧٠٠ هزار هکتار، استان کرماشان  با مساحت شش‌صد و نودویک هزار هکتار، ارومیه با مساحت پنجاه‌ونه هزار هکتار و کردستان با مساحتى به وسعت هزار و پانصد هکتار، به ترتیب آلوده‌ترین نقاط به مین‌های کاشتەشدە هستند.

در شش ماه اول سال جاری، ۲۴ شهروند کورد و کارمندان پاک‌سازی میدان مین به دلیل برخورد با مین زخمی و یا دچار موج گرفتگی شده‌اند و یک شهروند کورد جانش را ازدست‌داده است؛ و به دلیل انفجار خمپاره دوران جنگ ایران و عراق سه شهروند به‌شدت زخمی شده‌اند.

از سوی دیگر حکومت جمهوری اسلامی ایران ۶ بار مناطق شرق کوردستان و جنوب کوردستان را بمباران نموده که در این بمباران دو شهروند جنوب کوردستان جان خود را ازدست‌داده و خسارات مادی فراوانی را به شهروندان کورد و محیط‌زیست کوردستان وارد نموده است.


کارگران:

نقض حقوق کارگران و اصناف در شش‌ماهه سپری‌شده از سال ۱۳۹۶, صدها مورد بوده است که تعطیلی کارخانه و کارگاه‌ها و واحدهای تولیدی، اخراج کارگران، عدم پرداخت معوقه‌های مزدی، مرگ کارگران به دلیل عدم ایمنی محیط کار را دربر می‌گیرد.

از مهم‌ترین نقض حقوق کارگران می‌توان به عدم پرداخت دستمزد کارگران شهرداری‌های بروجرد، سردشت، مریوان و کارگران تونل گرز دره، کارگران اوا سازه مهاباد، کارگران رفتگر شهرک صنعتی سنه، کارگران معدن زر شوران تکاب اشاره نمود.

و تخریب بیش از ۵۰ باب مغازه کسبه ناحیه منفصل شهری ننله در شهر سنه، ضبط تجهیزات کارخانه ایستک کوردستان و بیکار شدن ده‌ها کارگر، احتمال تعطیلی کارخانه کابل توان غرب کرماشان و بیکاری ۱۴۲ کارگر، عدم فعالیت و نیمه تعطیل بودن ده‌ها واحد تولیدی بزرگ و کوچک در شرق کوردستان را می‌توان نام برد.

خودکشی و قتل

در شش ماه گذشته، ۴۹ شهروند کورد اقدام به خودکشی نموده‌اند و ۱۱ فقره قتل ناموسی، قتل اعضای خانواده و اسیدپاشی صورت گرفته است.

خودکشی‌ها، از سنین زیر ۱۸ سال تا بالای ۸۰ سال را در خود جای می‌دهد.

 ۲۳ زن و ۲۶ مرد به‌وسیله خوردن قرص برنج، حلق‌آویز کردن، آتش زدن خود اقدام به خودکشی و جانشان را ازدست‌داده‌اند.

عدم امکانات رفاهی:

در ماه‌های به پایان رسیده سال جاری، ۲۶ مورد عدم خدمات‌رسانی عمومی به شهروندان کورد ثبت‌شده است.

ازجمله؛ وضعیت نامناسب محورهای مواصلاتی، نبود و فرسودگى و قديمى بودن بناى ساختمانى مدارس و بازماندن از تحصیل، عدم مدیریت و نبود امکانات جهت حوادث غیرمترقبه شهری، حاشیه‌نشینان و عدیده مشکلات رفاهی آنان، نبود تجهیزات پزشکی، نبود فضای تفریحی و… اشاره نمود.


محیط‌زیست

از فرودین تا شهریورماه سال جاری، ۵۸ بار محیط‌زیست شرق کوردستان در معرض نابودی قرارگرفته است.

از مهم‌ترین این موارد، متضرر شدن از ساخت و وجود ۱۸ سد در سنه، ۵۲ سد در ارومیه، ۲۲ سد در کرماشان، ۴۰ سد در ایلام و اقدام برای ساختن ۸۰ سد دیگر در شرق کوردستان و خشک شدن تدریجی دریاچه ارومیه و آتش‌سوزی‌های عمدی می‌توان نام برد.

محیط‌زیست شرق کوردستان ده‌ها بار به‌صورت عمد مورد آتش‌سوزی قرارگرفته که هزاران هکتار از جنگل‌ها و مراتع را نابود نموده است.

نبود مکانی برای تعبیه زباله‌های شهری، ساخت‌وساز بی‌رویه در مناطق جنگلی و حاشیه دریاچه‌ها، تخریب محیط‌زیست به بهانه ساختن پارک، کمبود آب آشامیدنی برای شهروندان، ورود ریز گردها، ازجمله موارد محیط زیستی و بهداشتی در شرق کوردستان بوده است.

اعتراض‌های مدنی، تبعیضات، دیگر موارد نقض حقوق بشر «زنان و کودکان و…»

در نیمه اول سال جاری ۶۷ مورد اعتراض مدنی، انواع تبعیض و دیگر موارد نقض حقوق بشر از سوی حکومت جمهوری اسلامی ایران صورت گرفته است.

عمدترین این اعتراض‌ها؛ تجمع و اعتراضات گوناگون کارگری، تجمع رانندگان اتوبوس درون‌شهری كرماشان، تجمع و اعتراض مردم شهر مریوان برای مکان دفن زباله، تجمع تاکسیرانان پیرانشهر، تجمع اعتراضی کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنه، تجمع مالباختگان موسسه توسعه (آرمان) در شهرستان «ایلام», تجمع شهروندان شهرک حسن‌آباد شهر سنه (استان کوردستان)، به دلیل وضعیت بد جاده، تجمع فعالین مدنی برای حمایت از کولبران در ارومیه، هنگام ورود ریس جمهور به این شهر برای تبلیغات انتخاباتی، تجمع رانندگان تاکسی ون در حیاط شورای شهر مهاباد، اعتصاب و بستن مغازه‌های اصناف و بازاریان ماکو در اعتراض به وضعیت شغلی و معیشتی خود، اعتصاب صادرکنندگان مرزی در مهران، تجمع رانندگان اتوبوس درون‌شهری در شهر کرماشان، تجمع و اقدام نمادين اعتراضى در مقابل شهـردارى لورستان، تجمع مالباختگان یک مؤسسه فرش‌بافی در شهر «کرماشان», تجمعات اعتراضی در مورد وضعیت دریاچه ارومیه، ده‌ها تجمع و حمایت اعتراضی در اکثر شهرهای کوردستان برای دفاع از کولبران و…

ازجمله تبعیضات صورت گرفته؛

خانواده  زندانى سياسي كورد اهل شرق كوردستان  به نام ایوب اسدی محبوس در زندان شهر كاشمر كه براى انجام ملاقات و ديدار با دادستان، از شهر مريوان به كاشمر مراجعه كردند. خانواده نامبرده جهت ديدار با دادستانى شهر كاشمر بە آن‌ها مراجعە کردە ولی بە دلیل پوشش لباس کوردی، بە آن‌ها اجازه ملاقات دادە نشد.
نامزدهای پیروان یارسان (اهل حق) در انتخابات شهر و روستای شهرستان هشتگرد (کرج) که تعدادشان ۳۰ نفر بوده است، توسط کمیته نظارت مجلس که استعلام صلاحیت کاندیداها را از مراجع چهارگانه (ثبت‌احوال، دادگستری، نیروی انتظامی و وزارت اطلاعات) می‌گیرند، ۲۸ نفر از آن‌ها رد صلاحیت شدند.

 جایگزینی ریاست شوراهای منتخب‌شده از سوی مردم لورستان و آبدانان و مستقر نمودن منتسبان به‌جای افراد منتخب به‌عنوان نفر اول.

زنان؛ کم‌رنگ بودن حضور زنان در انتخابات به دلیل موانع پیش رو، ممانعت از دوچرخه‌سواری زنان و دیگر تبعیضات جنسیتی، دینی، مذهبی و قانونی در مورد زنان

کودکان؛ نبود امکان برای آموزش به زبان مادری و عدم فضای آموزشی و تفریحی برای کودکان، کودکان کار و آسیب‌های وارده، از عمده موارد دیگر نقض حقوق بشر در شرق کوردستان است.

لازم به ذکر است گزارش تفصیلی آمار فوق با درج موارد، اسامی، مکان و زمان نقض‌های صورت گرفته در قبال شهروندان شرق کوردستان، در گزارش‌های ماهانه‌ی جمعیت حقوق بشر کوردستان منتشرشده است.

جمعیت حقوق بشر کوردستان