گزارش ماه ژوئیه جمعیت حقوق بشر کوردستان در رابطه با نقض حقوق بشر در کوردستان
این گزارش وضعیت حقوق بشر در ماه ژوئیه سال ۲۰۱۷ مصادف با شنبه ۱۰ تیرماه تا دوشنبه ۹ مردادماه سال ۱۳۹۶ خورشیدی ، در شرق کوردستان است که به کوشش جمعیت حقوق بشر کوردستان با استناد به گزارش‌های متعدد این سازمان حقوق بشری گردآوری‌شده است. شایان‌ذکر است این گزارش به دلیل عدم اجازه حکومت ایران به سازمان‌ها و گروه‌های حقوق بشری گزارش کاملی نیست و تنها بخشی از نقض سامانمند حقوق بشر در شرق کوردستان را به تصویر می‌کشد.
حکومت جمهوری اسلامی ایران با بازداشت شهروندان کورد توسط نیروهای امنیتی و انتظامی با نقض حقوق مدنی و سیاسی، نقض آزادی عقیده و بیان، نقض حق حیات و امنیت شخصی، تبعیض‌های حکومتی، هتک حرمت شهروندان و همچنین شکنجه زندانیان سیاسی و نادیده گرفتن حقوق بنیادین زندانیان سیاسی، ماه موردبررسی را به پایان رساند.
طبق ماده ١٩ اعلامیه جهانی حقوق بشر هر فردی حق آزادی عقیده و بیان دارد. همین‌طور دربند یکم ماده ۹ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی آمده است: هر کس حق آزادی و امنیت شخصی دارد: هیچ‌کس را نمی‌توان بە مناسبت عقایدش مورد مزاحمت و ترس قرارداد.
بند دوم ماده ١٩ می‌افزاید: هر کس حق آزادی بیان دارد: این حق شامل آزادی تفحص و تحصیل و اشاعه اطلاعات و افکار از هر قبیل بدون توجه به سرحدات خواه شفاهاً یا به‌صورت نوشته یا چاپ یا به‌صورت هنری یا به هر وسیله دیگر به انتخاب خود است.
همچنین در مادهٔ ٢٢ آمدە است کە هرکسی به‌عنوان عضوی از جامعه حق دارد از امنیت اجتماعی برخوردار بوده و از راه کوشش در سطح ملی و همیاری بین‌المللی با سازمان‌دهی منابع هر مملکت، حقوق سلب ناپذیر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خویش را برای حفظ حیثیت و رشد آزادانه شخصیت خویش، به دست آورد؛ و طبق ماده ۵ هیچ‌کس را نمی‌توان شکنجه کرد یا مورد عقوبت یا روش وحشیانه و غیرانسانی یا اهانت‌آمیز قرارداد.
مطابق با کنوانسیون‌های به رسمیت شناخته‌شده جهانی در رابطه با حقوق بشر و حقوق سیاسی و اجتماعی اجتماع‌های بشری، هر فرد و جامعه‌ای حق دارد حقوق سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی خود را مطالبه و جهت احقاق آن تلاش نماید، هیچ جماعت یا گروهی برتر بر دیگری نیست و همه باید از حقوق طبیعی و به رسمیت شناخته‌شده بهره‌مند شوند.
اعدام
متأسفانه در این ماه توسط حکومت جمهوری اسلامی تعدادی زندانی کورد که هویت آنان مشخص گردیده اعدام شدند. که خبرهای آن منعکس‌شده است؛ اما طبق گزارش‌های رسیده به جمعیت حقوق بشر کوردستان، گاهی زندانیان کورد به جرائم متفاوت در زندانهای ایران اعدام‌شده که این اعدام‌ها رسانه‌ای نمی‌شود و حکومت جمهوری اسلامی ایران این اعدام‌ها را اعلام نمی‌کند.
۳ زندانی کورد اهل اورمیه به نامهای”سعید آرمت”فرزند محمد علی،”جعفر اسماعیلی “فرزند کژو و “عثمان صحرایی” فرزند محمد که در مورخه ۱۴ تیرماه ۱۳۶۸ بازداشت شده بودند به اتهام ارتکاب “قتل” در یک پرونده مشترک با برگزاری مراسم “قسامه”به اعدام محکوم شدند، اکنون پس از گذشت ۲۸ سال زندان در بلاتکلیفی بسر میبرند، این در حالیست که طبق گفته یک منبع آگاه،دلایل و مدارک کافی برای اثبات جرم وجود نداشته و تنها با استناد بر قسامه( سوگند توسط پنجاه نفر از بستگان در قتل عمدی و بیست و پنج نفر در قتل شبه عمدی) حکم اعدام این سه زندانی صادر شده است.
بامداد امروز جمعه ۱۶ تیرماه ۱۳۹۶ شمسی، ۴ زندانی در زندان مرکزی اورمیه که به اتهام تجارت با مواد مخدر حکم اعدامشان صادر شده بود، جهت اجرای حکم به تک سلولی زندان منتقل گردیده اند و صبح روز شنبه این زندانیان به دار اویخته شدند. اسامى و مشخصات اعدام شدگان :۱ -خليل موسى كوسى، پسر صمد،اهـل روستاى پوست در اروميه٢- مير حاج عبدى فرزند شوكر،اهـل روستاى كلهـور در اروميه٣- صوفى كلونك زاده گنگچين، فرزند بى مال، اهـل روستاى لرنيكان اروميه٤- خيرالدين مشمول، اهـل روستاى بهـلولاوى نازلو در اروميه.
بر اساس يك منبع مطلع، اعضاى خانواده اين چهـار تن اعدام شده، يك حركت اعتراضى بر عليه اجراى حكم اعدام به انجام رساندند كه با هـجوم نيروهـاى امنيتى و اطلاعاتى جمهـورى اسلامى ايران مواجه شدند و اينكه انان حق استفاده از هـيچ نوع وسايل ارتباطى ( موبايل، دوربين فيلمبردارى) را نداشتند.
روز سه شنبه ٢٠ تيرماه سال ١٣٩٦ شمسي ، يك زندانى به نام “عبدالله پيشكار ” اهل شهر سقز كه در زندان مركزى شهر سنه از شرق كوردستان زندانى ميباشد جهت اجراى حكم اعدام به سلول انفرادى منتقل شد.
نامبرده به اتهام قتل كه هفت سال پيش طى يك نزاع خانوادگى همسر دوم خود را به قتل رسانده بود به قصاص محكوم شد.
روز چهارشنبه ٢١ تيرماه سال ١٣٩٦ شمسي ، يك زندانى كورد با هويت ” برزو شيخى ” نام پدر لطف على با تحصيلات فوق ليسانس آمار و رياضى به اتهام قتل در زندان مركزى اورميه از شرق كوردستان به دارآويخته شد.
روز جمعه ۲۳ تیرماه ۱۳۹۶شمسی، ۴ زندانی که به اتهام مواد مخدر بازداشت شده بودند از بند ۱۵ زندان مرکزی اورمیه در شرق کوردستان جهت اجرای حکم اعدام به سلولهای انفرادی منتقل شدند.هویت ۳ نفر از این زندانیان که بمدت دو الی سه سال است در بند ۱۵ بسر میبرند به این شرح میباشد：”ماشاالله صیادنوین” “محمدرضا صادقی” و “توحید امینی”.
روز شنبه ۲۴ تیرماه ۱۳۹۶شمسی، ۲ زندانی«ماشاالله صیادنوی» اهل اورمیه و “محمدرضا صادقی”اهل روستای(کانی رش)از توابع شهرستان اورمیه که روز جمعه ۲۳ به سلولهای انفرادی منتقل شده بودند،اعدام شدند.
روز شنبه ٢٤ تير ماه سال ١٣٩٦ شمسي ، ٣ نفر زندانى به اسامى : ” أمير خرم آبادى اهل نورآباد استان لورستان ، “نجم الدين صفى پور “اهل نورآباد در خرم آباد كه بيش از ٢ سال در زندان بسر برد و ” محمد زيودار ” اهل زيودار لورستان ، در زندان پارسيلون شهر خورم آباد از شرق كوردستان اعدام شدند.
مورخه ۱۳۹۶/۴/۲۰ ، يك زن متهـم به اعدام بنام “شليرخسروى” ٣٣ ساله اهل بوكان در شرق كوردستان، در زندان مركزى اورميه با گذشت اولياى دم از مرگ رهـايى يافت و به بند عمومى نسوان باز گردانده شد.
روز ٣١ تيرماه ١٣٩٦ شمسي ، دو زندانى با هويت ” ايرج قبادى ” اهل كوهدشت و ” كاووس ملكى” اهل اليگودرز در زندان پارسيلون خرم آباد از شرق كوردستان اعدام شدند. اين دو زندانى هر دو متهم به حمل و نگهدارى مواد مخدر و در يك پرونده بودند و محكوم به اعدام شدند.
در رابطه با گزارشی که ۴ مردادماه ۱۳۹۶ در پی اعدام ۳ زندانی به اتهام جرایم مربوط به مواد مخدر در زندانهای مهاباد و اورمیه در شرق کوردستان که از سوی جمهوری اسلامی ایران منتشر شد.پس از پیگیریهای منابع داخلی مشخص گردید که یکی از زندانیان اعدام شده بنام “فرهاد موسی زاده”، از اعضای خانواده ای سیاسی میباشد که خود ایشان نیز تحصیلکرده و دارای گرایشهای سیاسی بوده و به این علت که برادرش در یکی از احزاب کوردی حضور دارد،جمهوری اسلامی ایران در اقدامی برای نامبرده نقشه ای را طرح ریزی کرده و از طریق عوامل وابسته، مواد مخدر را در وسایل ایشان قرار داده و پس از آن سریع وی را بازداشت و حکم اعدام را تایید و به مرحله اجرا میگذارد.
زندان و بازداشت
«بازداشت، احضار، صدور حکم، پرونده‌سازی، تهدید، نقض حقوق زندانیان»
جواد لاریجانی دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران در واکنش به منتقدین در مورد بدرفتاری با زندانیان سیاسی گفت که در نظام جمهوری اسلامی هیچ زندانی سیاسی وجود ندارد. محمدجواد لاریجانی با ارائە تعریفی غیرواقعی از زندانی سیاسی در مصاحبه ای اظهار کرد: « زندانی سیاسی یعنی کسی که در چارچوب قوانین ، فعالیت سیاسی کرده اما او را به ناحق به زندان انداخته اند چرا که حاکمان و گردانندگان نظام کار او را دوست نداشته اند. براساس این تعریف در نظام جمهوری اسلامی هیچ زندانی سیاسی وجود ندارد.»
« اميد دباغچى» شهـروند كورد اهـل شهـر مهـاباد در شرق كوردستان، بعد از قریب به سه سال از گذشتن مدت محكوميتش تاکنون از حق مرخصی محروم مى باشد.
وی در۱۷اردیبهشت ماه ۱۳۹۴ خورشيدى از جانب اداره اطلاعات شهـر مهـاباد، به اتهـام شركت كردن در تجمع نارضایتی در مقابل هـتل “تارا” كه جهـت اعتراض به مرگ مشكوك يك زن كورد بنام “فرينار خسروانى” برگزار شده بود، در منزل خويش دستگير گرديد. و از سوی دادگاه انقلاب مهاباد به 4 سال زندان محکوم شده بود.
پنجشنبه هشتم تيرماه ١٣٩٦ شمسي حسن امينى مدير مدرسه علوم دينى امام بخارى شهر سنه از شرق كوردستان ازسوى دادگاه ويژه روحانيت شهر همدان احضار شد.
يكى از اعضاى جمعيت حقوق بشر کوردستان به نام “عدنان رشيدى” اهـل شهـرستان مريوان در شرق كوردستان كه به علت وجود فشار و خطر از جانب جمهـورى اسلامى ايران، مجبور به ترك كردن شهـر خود گشتە و به ناچار در شهـر “پينجوين” در جنوب كوردستان اسكان يافته است، توسط نيروى پليس (اسايش) پينجوين دستگير گرديده و بعد از چهـار ساعت بازداشت در اسايش، ضمن وضعیت نامتناسب تندرستی نامبرده، توسط آسایش این شهر مورد شکنجه و بی حرمتی قرار گرفته و سپس به مکان نامعلومی منتقل گردیده است. اين در حالى است كه خانواده ايشان هـم از مكان نامبرده هـيچ اطلاعى در دسترس ندارند. شایان ذکر است که مدتی قبل “عدنان رشیدی” طی نامەای جمعیت حقوق بشر کوردستان را در جریان بازخواست و تهدید به دیپورت خویش به جمهوری اسلامی ایران را از جانب اسایش پینجوین قرار داده است. و در ادامه گفته بود این تهدیدات از سوی جمهوری اسلامی ایران اعمال میشود. عدنان رشیدی عضو KMMK و زندانی سیاسی سابق بوده و در صورت دیپورت ایشان به ایران، امنیت جانی وی به خطر خواهد افتاد.
دادستان شهرستان ملایر از اجرای حکم شلاق یک مجرم در ملاءعام در خیابان خیام ملایر خبر داد و این در حالی است که کنوانسیون بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی مجازات‌های چون شلاق زدن در ملاعام و هر آنچه را که کرامت و انسانیت را خدشه‌دار میکند ، ممنوع کرده است.
روز ١٣ تيرماه سال ١٣٩٦ شمسي ، “دكتر صلاح الدين خديو” روزنامه نگار ، فعال سياسي و نويسنده و اهل شهر مهاباد از شرق كوردستان توسط نيروهاى امنيتى جمهورى اسلامى ايران بازداشت شد.
حکم پنج سال حبس تعزیری و ۲۵ سال حبس تعلیقی و تبعید به خراسان رضوی برای بهزاد محمودنژاد فرزند عثمان مجددا تایید شدە است. ۲۱ اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۶ دادگاه انقلاب جمهوری اسلامی ایران در ارومیه شرق کوردستان حکم مذکور را به اتهام «همکاری با احزاب کوردی» برای بهزاد محمودنژاد صادر کرده است.
فردى به نام ” شمس الدين على زاده ” ١٨ ساله و ساكن محله ى ميرآباد اورميه از شرق كوردستان توسط نيروهاى امنيتى اين شهر در محل كارش بازداشت و به محل نامعلومى منتقل شد.به نقل از گزارش ، نامبرده را به اتهام سياسي و ارتباط با احزاب مخالف كوردى بازداشت كرده اند. روزنامه نگار و صاحب امتياز روزنامە توقيف شده ” داهاتوو” ” نادر مجيديان اهل شهر سقز از شرق كوردستان با اتهامات سياسي به دادسراى انقلاب احضار شد.به نقل از گزارش ، نامبرده در احضاريه اى كه دريافت كرده بايد روز ٨ مرداد ماه ١٣٩٦ شمسي جهت رسيدگى و ادامه ى روند پرونده مربوط به بازداشت سابقش با اتهامات سياسي در دادسراى انقلاب شهر سقز حضور يابد و همچنين تأكيد شده عدم حضور وى باعث صدور حكم غيابي خواهد شد.
روز ۲۰ تیرماە، دكتر صلاح الدین خدیو،روزنامەنگار و فعال سیاسی کورد پس از یک هفته بازداشت با قرار وثیقە آزاد شدە است.
” محمد حسين زاده ” فعال مدنی در تجمع به شيوه زنجيره انسانى برای توجه مسولان به دریاچه ارومیه هنگام یورش نیروهای امنیتی به شرکت کنندگان این تجمع بازداشت شد. روز جمعه ٢٣ تيرماه سال ١٣٩٦ شمسي ، جمعى از فعالان مدنى ، زيست محيطى و مردم محلى براى حمايت و توجه مسئولين و درمورد وضعيت درياچه اورميه و همچنين به نبود برنامه و طرحى براى احيا و نجات اين بحران زيست محيطى اعتراض كرده و اين تجمع به شيوه زنجيره انسانى و قرائت بيانيه اى سازمان داده بودند.
روز ۱۴ تیرماه ۱۳۹۶ شمسی دادگاه انقلاب “سردشت”پس از صدور حکمی, اموال و املاک ۲ فعال مدنی و حقوق بشری با اسامی”هیوا مولانیا” و “کاوه خضری”را در شهرستان سردشت توقیف کرده است. براساس این گزارش هیوا مولانیا و هیوا خضری مدتیست که خارج از ایران هستند و این حکم نیز در نبود این دو نفر و با توجه به عدم دفاعیه آنها و خانواده هایشان صادر گردیده و جزو اموال دولت قرار گرفته و این حکم از سوی قاضی “اسماعیلی”در دادسرا و براساس دادنامه صادر گردیده است.
“طاهر قادرزاده” معلم ریاضی مدارس شهر “سقز” در شرق کوردستان از سوی دادگاه تجدید نظر این شهرستان به ۳ سال حبس تعلیقی محکوم گردید و این درحالیست که پیشتر نامبرده در دادگاه به ۳ ماه و یک روز حبس تعزیری محکوم شده بود.
روز ٣١ تيرماه سال ١٣٩٦ شمسي يك صياد ماهى اهل “دلفان” استان لورستان در شرق کوردستان که هویتش نامعلوم است به اتهام صید ماهی غیر مجاز به يك سال حبس ،٧٤ ضربه شلاق و يك ميليون تومان جريمه نقدى محکوم گردید. به نقل از گزارش رسيده و به گفته مدير كل حفاظت محيط زيست لورستان ، پرونده این صياد ماهى توسط اداره محيط زيست به دادگسترى شهر دلفان ارجاع و پس از پيگيرى نماينده حقوقى اين اداره منجر به صدور محكوميت ایشان شده است.
در تاريخ ۱۳۹۶/۵/۱ خورشيدى، زندانى سياسى كيوان حسين پناهـى به طور موقت از زندان آزاد گرديد.
در هـمين خبر امده كه احمد و زبير حسين پناهـى به زندان مركزى شهـر سنه منتقل شدند اما از رامين حسين پناهـى كماكان هـيچ خبرى در دسترس نمى باشد.
هـمچنان دو عضو ديگر از هـمين خانواده به نامهـاى افشين و عباس حسين پناهـى در بازداشت وزارت اطلاعات به سر مى برند. بر اساس هـمين گزارش، در تاريخ ۱۳۹۶/۴/۲ خورشيدى، طى حمله اى از جانب سپاه پاسداران جمهـورى اسلامى ايران به اتومبيل حامل رامين حسين پناهـى، ايشان مورد هـدف دو گلوله قرار گرفته، سپس بازداشت گرديده و با وجود نياز به بيمارستان در بازداشت و شرايط و مكان نامشخصى بسر مى برد. به دنبال اين رويداد، نيروهـاى امنيتى به بازداشت تعدادى از اعضاى خانواده حسين پناهـى به نامهـاى افشين، زبير، احمد و عباس و كيوان حسين پناهـى اقدام نمودند. اتهـامات اين افراد ارتباط با درگيرى تير ماه در سنه است كه ميان يك سازمان كورد( كومله) با اعضاى سپاه پاسداران رخ داد.
طى حكمى از سوى دادگاه انقلاب اسلامى مهـاباد،اموال يك زندانى سياسى به نام “خالق محمد زاده”به تصرف دولت درآمد. جاى تأمل است كه خالق محمد زاده در تاريخ ۱۳۸۲/۷/۲۳ خورشيدى توسط وزارت اطلاعات به اتهـام داشتن فعاليت سياسى و مدنى و ايجاد عدم امنيت به قصد براندازى حكومت جمهـورى اسلامى ايران بازداشت و تحت شكنجه روانى و جسمى قرار گرفته و سپس بعد از جراحات و آسيب هـاى وارده به بيمارستان منتقل گردید و بعد از سپرى شدن مدتى از بسترى بودن در بيمارستان، نامبرده با پرداخت ٨٦ ميليون تومان و ضمانت سند خانه خويش به طور موقت به مرخصى رفت. قابل ذكر است كه خالق محمد زاده در ايام بسترى و تحت معالجه بودن در بيمارستان موفق به فرار شده و به شهـر اربيل(هولیر) در جنوب كوردستان پناهـنده مى شود و در آنجا تحت معالجه و درمان قرار میگیرد.
زندانى سياسى كورد به نام چنگيز قدم خيرى زندانى تبعيدى به زندان مسجد سليمان در اعتراض به كارشكنى هـاى وزارت اطلاعات در اعزام او به مرخصى درمانى و وضعيت نامناسب خود در زندان از روز دوشنبه مورخ ۱۳۹۶/۵/۲ دست به اعتصاب غذا زده است.
زندانى سياسي كورد به نام “محمد أمين پيغامى ” معروف به ” أمير ” فرزند خضر اهل شهر أشنويه از شرق كوردستان از روز ٧ خرداد ماه امسال در زندان اورميه در وضعيت بلاتكليفى و بيمارى بسر ميبرد.
روز ۸ مردادماه ۱۳۹۶ شمسی، “ابوبکر مولانیا” کولبر کورد اهل”سردشت” در شرق کوردستان پس از گذشت ۷۰ روز بیخبری از زندان آزادشد.
کارگران و اصناف
روز شنبه ١٧ تيرماه سال ١٣٩٦ شمسي ، كارگران ميدان نفتى آذرايلام واقع در شهرستان مهران در قالب شركتهاى سروك و شركت توسعه آب و گاز از تاريخ اول تير ٩٦ دست به اعتصاب زدند. به نقل از گزارش ، اين كارگران ابتدا ١٥٠ نفر بودند ولى بعداً ١٠٠ نفر ديگر كه كاركنان دفاتر فنى و مهندسى بودند به اعتصاب آنها پيوستند و خواستار دريافت حقوق معوقه ٣ ماهه و عيدى خود شدند و بالاخره پس از اعتصاب طولانى در گرماى ٥٦ درجه اين جريان منجر به اخراج ١٥٠ تن از كارگران در تاريخ ١٧ تير ٩٦ شد.
حدود چهار ماه مطالبات مزدی کارگران شهرداری سردشت در شرق کوردستان پرداخت نشدە است . این در حالی است کە شهرداری این شهر حق بیمە این کارگران در ماههای گذشته را،نیز پرداخت نکردە است.
کارگران شاغل در شهرداری “سردشت” و تونل “گزر دره”واقع در جاده سنه_مریوان در شرق کوردستان چند ماه است که معوقات مزدی خود را دریافت نکرده اند.
حدود ۲۰۰ کارگر شهرداری سردشت حدود چهار ماه است مطالباتشان پرداخت نشده و در مورخه ۲۰ تیرماه ۱۳۹۶ نسبت به این موضوع اعتراض کرده اند و این درحالیست که طبق گفته این کارگران،حق بیمه آنها نیز در ماههای گذشته پرداخت نشده و حتی از مراجعه آنها به ارگانها و نهادهای ذیصلاح از جمله اداره کار و شورای شهر ممنوعیت بعمل میاید.
در همین چارچوب و طبق گزارشی از منابع استان کوردستان،در مورخه ۲۱ تیرماه امسال نیز حدود ۲۰ کارگر که در پروژه راه سازی تونل “گزردره” در جاده سنه_مریوان کار می‌کردند پس از اتمام کارشان هنوز معوقات مزدی خود را که مربوط به سال ۹۵ و ۹۶ میباشد را دریافت نکرده اند.
در جریان دادگاهی شدن معلم اهل شهرستان “سقز” بنام “طاهر قادرزاده”که از سوی دادگاه تجدید نظر این شهرستان به ۳ سال حبس تعلیقی محکوم گردیده بود،انجمن های صنفی معلمان کورد در شهرستانهای سقز و مریوان با صدور بیانیه هایی جداگانه خواستار لغو حکم صادره علیه این معلم کورد شدند.
از ساعت ۷ صبح پنجشنبه ۵ مرداد ماه, تعداد ۵۰۰ نفر از کارگران اعتصابی نیشکر هفت تپه در ادامه تحصن سه روزه خود در مقابل شرکت اقدام به تجمع کردند.کارگران اعتصابی اعلام کردند که تا آزادی کارگران دستگیر شده به اعتصاب خود ادامه داده و بر سر کار نمی روند.
شركت آوا سازه مهاباد (شركت عرفان بتن) نام شناخته شده اى در ميان مردم مهاباد است. صاحب اين شركت با وجود ثروت فراوان ، آشكارا از نوشتن قرارداد كارى و بيمه ى كارگران و كارمندانش خوددارى مى نمايد و از دادن حقوق به كارگران و بعضى كارمندانش خوددارى مى كند.
کولبر و مین
در مورخه دهم تیرماه ۱۳۹۶ شمسی، در اطراف شهرستان “بانه”در شرق کوردستان و در روستای”که نه سور”جمعی از کولبران از سوی نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران مورد هدف تیراندازی مستقیم قرار گرفتند و در نتیجه یکی از کولبران بنام “واحد قادری”فرزند سلام کشته و کولبری دیگر بنام “آرام ناصری”به سختی زخمی شده است.
جوان ۲۰ ساله اهل”نه لاس” سردشت در شرق کوردستان که برای تامین مایحتاج زندگی روزانه اش در مرز ساختگی مابین شرق و جنوب کوردستان به کولبری روی آورده بود،جانش را از دست داد. «زورار محمدی» هفته گذشته در منطقه “کانی زرد” سردشت همراه چند کولبر دیگر توسط نیروهای جمهوری اسلامی ایران مورد هدف تیراندازی قرار گرفت و از ناحیه سر به شدت زخمی شد و امروز سه شنبه ۱۳ تیرماه ۱۳۹۶ شمسی پس از چند روز مقاومت در برابر مرگ،در بیمارستان شهر “مهاباد”در شرق کوردستان زندگی را بدرود گفت.
شب «۱۳ تیرماه» در نزديكى روستاى ” البيران “واقع در دره “مارميشوى” منطقه ترگورى اورميه از شرق كوردستان ، ٢ كولبه‌ر اهل روستاى ” شيخان” و ٢ نفر كولبر ديگر اهل روستاى ” بانى ” بر اثر شليك مستقيم نيروهاى جمهورى اسلامى به سختى زخمى شدند و هم اكنون تحت مداوا در بيمارستان مى باشند.
روز پنجشنبه ۱۵ تیرماه ۱۳۹۶ شمسی در منطقه “قاسمه رش”از توابع شهرستان سردشت در شرق کوردستان،گلەداری به نام”مناف ثنایی” ۳۷ ساله در یکی از مراتع این منطقه بعلت انفجار مین به جا مانده از جنگ ایران و عراق از ناحیه هردو پا بشدت زخمی شد .
صبح ١٨ تير ماه سال ١٣٩٦ شمسي ، در شهر كرماشان از شرق كوردستان نيروى انتظامى جمهورى اسلامى ايران با تيراندازى به سمت خودروى يك شهروند كرماشانى موجب كشته شدن يك نفر و زخمى شدن سه تن كاسبكار كورد شدند.
در مورخه ۱۳۹۶/۴/۲۰ پاسگاه انتظامی “بستام” در منطقه سرشیو سقز با گذاشتن یک کمین پشت روستای ” سیفه کونه” بار کولبران وکاسبکاران را مصادره می کنند. بعداز مصادره ، در همان لحظه تعداد ۷ راس اسب کولبران را می‌کشند وبار کولبران را هم به تاراج میبرند.
مورخه ۲۶ تیرماه ۱۳۹۶ شمسی در جاده برهان الدین و نزدیک روستای “بدر آباد”واقع در سه کیلومتری شهرستان “روانسر”در شرق کوردستان نیروهای انتظامی جمهوری اسلامی ایران ماشین تعدادی از کاسبکاران کورد را گلوله باران کردند که در نتیجه آن ۱ نفر از کاسبکاران کشته و ۲ نفر دیگر زخمی شدند. طبق خبرهای رسیده از منابع محلی فرد کشته شده “حامد علیمرادی”میباشد اما هویت دو نفر دیگر هنوز مشخص نشده و این درحالیست که مردم خشمگین در اعتراض به کشته شدن کاسبکاران به خیابانهای روانسر آمده و همچنین تعداد زیادی از شهروندان جهت پس گرفتن جسد کاسبکار کشته شده در جلو درمانگاه شهر روانسر تجمع کرده اند.
در ۲۶ مهرماه سال ۱۳۹۲ شمسی در روستای”نشکاش”از توابع شهرستان مریوان در شرق کوردستان،مین کاشته شده زمان جنگ ایران و عراق منفجر میشود و بچه هایی که در این مکان حضور داشتند زخمی شدند که مجروحیت ۲نفر از آنها جدی بود. «گشین کریمی” دختر بچه ۹ ساله اهل روستای خشکاش همراه ۶نفر از دوستانش در منطقه کاملا مسکونی که کیلومترها با مرز ایران و عراق فاصله دارد، طی انفجار مین دچار قطع عضو شد. علیرغم گذشت ۴ سال از زمان انفجار مین پیگیری های خانواده این کودک برای دریافت کمک و حمایت های لازمی که این کودک را به زندگی عادی بازگرداند بی نتیجه مانده است.
روز دوم مرداد ماه سال ١٣٩٦ شمسي ، دو نفر از پرسنل واحد پاكسازى گروه مين روبى با محفوظ نگه داشتن هويتشان در جريان فعاليت در پايگاه متروكه آلوده به مين در روستاى ” سرتكلتو” از بخش سرشيو سقز در شرق كوردستان از ناحيه دست و صورت به شدت صدمه ديدند و هر ٢ نفر در بيمارستان شهر سقز بسترى شده اند.
یک کولبر کورد اهل روستای “بیتوش” از توابع شهرستان سردشت در شرق کوردستان بنام “کریم احمد خالە علی بیتوش” روز سه‌شنبه سوم مردادماه ۱۳۹۶ شمسی در حوالی سردشت توسط نیروهای نظامی جمهوری اسلامی ایران مورد هدف تیراندازی قرار گرفت و جان خود را از دست داد.
از روز ٢٧ ارديبهشت ماه سال ١٣٩٦ شمسي از سرنوشت يك كولبر كورد به نام ” ابوبكر مولانيا اهل شهر سردشت خبرى در دست نيست.به نقل از گفته هاى يكى از نزديكان نامبرده ابوبکر مولانیا ٢٩ سال سن داشته و متأهل و داراى يك فرزند ، و به كار كولبرى مابين جنوب و شرق كوردستان مشغول بوده و در سال ١٣٩٢ با شليك مستقيم نيروهاى حكومت اسلامى ايران در بين شرق و جنوب كوردستان به سختى مجروح و مدت شش ماه زير نظر پزشك در جنوب كوردستان بسترى شده است .
مورخەی ۵ مردادماه ۱۳۹۶ شمسی، یک کولبر کورد بعلت سقوط از بلندی جانش را از دست داد.«محمد اسماعیل زاده» فرزند عمر، متاهل و دارای یک فرزند و اهل روستای “سیسیر” از توابع شهر سردشت در شرق کوردستان میباشد. نامبرده همراه با تعدادی دیگر از کولبران در کمین نیروهای جمهوری اسلامی میفتد و به علت تعقیب و تیراندازی این نیروها از بلندی سقوط میکند و بشدت زخمی شده و با توجه به شدت جراحات جانش را از دست میدهد.
صبح روز جمعه ٦ مردادماه در مناطق مرزی شرق و جنوب کوردستان در اطڕاف تمرچین پیرانشهر بر اثر انفجار مین یک نفر پای خود را از دست داد. فرد مذبور یک جوان ٢٠ سالە میباشد کە بە شغل کشاورزی مشغول است.
ساعت ۵ صبح روز ۷ مرداد ماه ۱۳۹۶شمسي ، در یک کمین گذاشته شده توسط نیروهای جمهوری اسلامی در منطقه “دوله بی ” در شهرستان سردشت شرق کوردستان تعداد ۱۰۰ رأس اسب به همراه بارهایشان مصادره شدند.
تصادف ماشين حامل كولبران ٥ نفر زخمى بهمراه داشته که يكى ازاين كولبران، نگرانى و خطر از دست دادن پايش وجود دارد.در اين گزارش ذكر شده كه “شيركو عبدالهى” ٢٥ ساله فرزند عايشه و سيامند در ناحيه كوهستانى “بيوران” همراه دیگر کولبران دچار تصادف گرديده و تا دريافت كمكهاى مردمى بدليل كوهستانى بودن محل، چندين ساعت طول كشيده است.
یک کولبر دیگر کورد براثر شلیک مستقیم نظامیان جمهوری اسلامی ایران در شرق کوردستان به شدت مجروح و توسط مردم منطقە به مراکز درمانی ارومیه منتقل شد.حوالی ساعت ٩ شب گذشته هشتم مردادماه ۱۳۹٦ شمسی نیروهای نظامی جمهوری اسلامی ایران بار دیگر گروهی از کولبران کورد را بدونە اخطار قبلی در حوالی روستای “دولەیی ” از توابع شهرستان سردشت مورد تیراندازی قرار داده‌اند که در نتیجه یک کولبر کورد بە نام آزاد مینه عبدولی اهل روستای “درمان آباد” از توابع سردشت به شدت زخمی گردید.
ابراهیم رحمانی مشهور بە “برایم تازانی ” از اهالی شهرستان بانە در شرق کوردستان توسط نیروهای نظامی جمهوری اسلامی ایران بە قتل رسید.ابراهیم رحمانی روز یک شنبە ٨ مرداد ماە سال ١٣٩٦ شمسي در اطڕاف بانە بدنە اخطار قبلی با شلیک مستقیم نیروهای نظامی جمهوری اسلامی ایران بە قتل رسید. کە سە راس قاطڕ با محمولە های ان کە متعلق بە ابراهیم رحمانی بودند. توسط نیروهای نظامی جمهوری اسلامی ایران مصادرە شد.
محیط زیست
مدير مسئول منابع اب و ابخیزداری استان كرماشان در گفتگويى اظهـار داشت: از اغاز فصل گرما در سال جارى حدود ٢٢٠ هـكتار از جنگلهـا و علفزارهـا شهـر كرماشان در مقياس كل در اتش سوخته اند. وى افزود: از اين مقدار حدود ١٧٠ هـكتار چراهـگاههـا و ٥٠ هـكتار جنگل را در برگرفته است.
روز ۳ شنبه ۱۳ تیرماه ۱۳۹۶ شمسی جنگلهای روستای “گاگل” و “سولاوا” مریوان در شرق کوردستان و در نزدیکی کارخانه آرد آن شهرستان طعمه حریق شدند و در نتیجه نزدیک به ۲۰ هکتار از جنگلها و مراتع روستای”گاگل” در آتش سوختند.
پروژه قم رود موجب خسارات جبران ناپذيرى در مسير انتقال آب گرديده و باعث خشكى آبهاى زيرزمينى و از بين رفتن بيش از هزار هكتار از باغها و مزارع استان لرستان شدە است. تشنگى و كم آبى در ١٦ روستاى اليگودرز و موجب مهاجرت روستائيان گرديده است.
از روزگذشته ١٨ تيرماه ١٣٩٦ شمسي مراتع و جنگلهاى روستاى شيخان و قلعه گاه شهر پاوه از شرق كوردستان طعمه حريق شدند.گزارشها حاكى از اتش سوزى در بخش زيادى از مراتع اين منطقه كه بالغ بر بيش از ٦ هكتار است را در برگرفت.
نیروهای نظامی جمهوری اسلامی ایران در چند ماە اخیر اقدام بە ساخت و ساز پایگاهای نظامی در نقاط حساس تالاب زریبار نمودەاند و سعی در هر چە بیستر نظامی کردن منطقە نمودەاند. سیاست از بین بردن زیستگاە طبیعی در کوردستان توسط جمهوری اسلامی ایران بە شدت افزایش یافتە است کە موجب نگرانی بسیاری از فعالان محیط زیستی شدە است.
در تاريخ ۱۳۹۶/۴/۲۰ خورشيدى، جنگلهـاى كوهـستان”امام” در اطراف شهـرستان مريوان در شرق كوردستان مورد طعمه ى اتش واقع شد.
روز جمعه ٢٣ تيرماه سال ١٣٩٦ شمسي ، جمعى از فعالان مدنى ، زيست محيطى و مردم محلى براى حمايت و توجه مسئولين و ديگر سازمانهاى دولتى و غير دولتى داخلى و بين المللي درمورد وضعيت درياچه اورميه شرق كوردستان و همچنين به نبود برنامه و طرحى براى احيا و نجات اين بحران زيست محيطى اعتراض كرده و اين تجمع به شيوه زنجيره انسانى و قرائت بيانيه اى سازمان داده بودند.
به نقل از گزارش ، نيروهاى امنيتى به اين تجمع اعتراضى حمله كرده و يكى از مشاركت كنندگان در اين تجمع را بازداشت و به مكانى نامعلوم منتقل كرده اند.
٢٥ تيرماه سال ١٣٩٦ شمسي جنگلهاى اطراف رێژاو واقع در شهر مريوان از شرق كوردستان طعمه حريق شد.
وزارت نيرو در جمهورى اسلامى ايران تصميم به انتقال آب سد آزاد شرق كوردستان به شهر همدان را دارد و این طرح در حال اجرايي شدن میباشد. عمليات اجرایی براى انتقال آب اين سد آغاز شده و طبق گفته هاى “بداغى” معاون طرح و توسعه شرکت آب منطقه‌ای همدان سد آزاد كوردستان جايگزينى مناسبی است براى سد تالوار و شصت و سه میلیون مترمکعب آب از این سد به همدان منتقل میشود و در ادامه افزود که از ۱۳۸ کیلومتر خط انتقال تالوار ۱۲۲ کیلومتر اجرا شده است.
مراتع و جنگلهاى كوسالان از توابع شهر مريوان از روز گذشته(۲۵تیر ماه) مساحت گسترده اى از طبيعت اين مناطق دچار اتش سوزى شده است. و تا ۲۸ تیر ماه بیشتر از هزار هکتار از این جنگلها و مراتع در اتش سوختند.
آتش سوزی پاطاق سرپل ذهاب همچنان ادامه دارد و هنوز مهار نشده است. طبق آخرین خبری کە اعضای انجمن سبز زاگرس منتشر کردە اند، این اتش سوزی ادامە داشتە و خواستار اقدام فوری برای مهار ان شدەاند. این آتش سوزی در ۳۰ هکتار از مراتع شهرستان سرپل ذهاب در دهستان بشیوه و پاطاق بخش مرکزی سرپل ذهاب شروع شدە و مراتع و جنگلهای بلوط را طعمە خود کردە است.
تاريخ ۱۳۹۶/۴/۲۹ خورشيدى، در دو مناطق ديگر شرق كوردستان در استان كرماشان، كه يكى از ان دو مناطق جنگل، مراتع و چراه گاهـاى مربوط به روستاى “هـه لته” از توابع شهـرستان دالاهـو در استان كرماشان است و اتش سوزى هـنوز مهـار نشده و ادامه دارد.
هـمچنان ازسوى ديگر، اتش سوزى در جنگلهـا و مراتع مربوط به “مرودا” واقع در بلنديهـاى منطقه شهـرستان سرمست از توابع شهـرستان گيلان غرب ادامه داشته و بشدت در حال گسترش مى باشد. در دو محلى كه اتش سوزى ادامه دارد، نيروهـاى حكومتى ايران هـيچگونه اقدامى در جهـت مهـار كردن اتش سوزى به انجام نرسانده اند.
وضعيت حوضه درياچه اورميه از شرق كوردستان نسبت به ماه مشابه تير ماه سال گذشته ٣٢ درصد منفى است و اين مسئله نشان دهنده شرايط نامطلوب اين درياچه است.
در جریان ۲ فقره آتش سوزی که حوالی ساعت ۱۰ شب بوقوع پیوست حدود یک هکتار ونیم از مراتع و جنگل های حومه شهر “سرمت” و منطقه “مله نی”در دهستان حیدریه از توابع شهرستان گیلانغرب در شرق کوردستان طعمه حریق شد.
در تاريخ ۱۳۹۶/۵/۵ خورشيدى، بار ديگر جنگلهـا و مراتع روستاهـايى از توابع شهـرستان مريوان طعمه اتش گرديدند.
بر اساس خبر رسيده، کوهها و دره ها و مراتع وشكلان و لنجاوا از توابع شهـرستان مريوان، كه دچار اتش سوزى گسترده شده بودند، به هـمت و تلاشهـاى انجمن هـاى محلى و ساكنان منطقه مهـار گرديد، اماخسارت و زيان فراوانى به طبيعت سبز و محيط زيست وارد گشته است.
نزدیک بە ٢٠٠ هزار هکتار از مزارع کشاورزی دشت ستر که پائین دست سد سلیمانشاه است بەبهانەی کم آبی از کشت آبی ممنوع گشتە و باعث نارضایتی کشاورزان و مردم منطقه شده است کە این امر باعث افت ۵۰ درصدی تولید گندم در این منطقە شدە است.
در تداوم آتش سوزیهای گسترده در جنگلهاى “زاگروس ” ، مراتع و جنگل های روستای “هنجیران” (اطراف برجکهای هنگ مرزی) و منطقه “مرخیل” و “دروله” از توابع شهرستان پاوه در شرق کوردستان طعمه حریق شدند.
روز ٧ مرداد ماه ١٣٩٦ شمسي ، بخشى از جنگل هاى منطقه “مارميشو” از توابع استان اورميه از شرق كوردستان كه به بيش از ۱۰۰ هكتار براورد شده در آتش سوخت.
سد داريان بر روى رودخانه سيروان در شرق كوردستان كه توسط حكومت جمهورى اسلامى ايران ساخته شد خسارت زيادى به منطقه اورمان از شرق كوردستان وارد نموده و به گفته يك كارشناس : بيش از چهل مكان تاريخى منطقه به زير آب رفته و كاملاً نابود شده اند.
موارد دیگرِ نقض حقوق بشر «خودکشی، زنان، کودکان و…»
نيروهـاى نظامى وابسته جمهـورى اسلامى ايران، دامنەهای کوە “هەڵگورد” در ناحيه سوران و نزديك به مرز حاجى عمران را توپباران نمودند.
به گفته ى استاندار انتصابى جمهورى اسلامى در استان سنه، در سال گذشته در اين استان ۵۳۲ مورد ازدواج زير سن ١٠ تا ۱۵ سال صورت گرفته كه جاى بسي تأمل و قابل انتقاد است.
روز شانزده تيرماه ۱۳۹۶ شمسي ، يك جوان ٣١ ساله با هويت ” ع.ع” در خيابان ژاندارمرى شهر سنه از شرق كوردستان اقدام به خودكشي كرد. به نقل از يك منبع معتبر ، اين جوان با استفاده از قرص برنج به خودكشى اقدام نمود.
روز ١٧ تيرماه سال ١٣٩٦ شمسي مردى ٥٦ ساله در شهر ديواندره از شرق كوردستان به نام ( ع. م ) به علت اختلاف خانوادگى از راه حلق آويز كردن به زندگى خود پايان داد.
١٩ تيرماه سال ١٣٩٦ شمسي ، يك جوان ٢٥ ساله به نام ( م . ر ) اهل يكى از روستاهاى اطراف شهر سقز از شرق كوردستان از راه حلق آويز كردن به زندگى خود پايان داد.
دانشجوی ۲۳ ساله کورد “آزاد محمدی” اهل روستای “کانی چه رمو”از توابع شهرستان دیواندره در شرق کوردستان،دیروز عصر ۱۹ تیرماه ۱۳۹۶ شمسی جانش را از دست داد .
مورخ ۱۳۹۶/۴/۱۸ خورشيدى جوانى به نام مجتبى احمدى پسر مرتضى احمدى، اقدام به خودكشى از طريق حلق اويزان كردن خود در منزلش نموده و جان سپرده است. نامبرده در دوره خدمت سربازى مشغول انجام وظيفه بوده كه هـنگام خودكشى در زمان مرخصى بسر مى برده است.
ساعت ۱۲ شب ۱۳۹۳/۴/۲۹ خورشيدى، در شهـر بوكان واقع در شرق كوردستان، “سوسن اسماعيل نژاد” ٢٩ ساله در مسير برگشتن از محل كار به منزل، از جانب افرادى ناشناس در معرض خشونت اسيد پاشى واقع مى گردد.نامبرده به موجب اين واقعه اسيب ديده و بيشتراز ٣٠٪ از جسم وى و به ويژه در ناحيه پشت و دست چپ وی سوختە و حتی عمق سوختگی بحدی بودە کە یکی از استخوانهای پشتش سیاە شدە است.
خریداران آپارتمانهای معروف به مسکن مهر “دگا ایران” تاکنون در انتظار تحویل گرفتن آپارتمان خود میباشند.شهروندان مستاجر و فاقد مسکن شهر “سنه” در شرق کوردستان پس از اینکه تمام مبلغی را که از سوی مراکز ساخت و ساز برایشان معین کرده بودند به حسابشان واریز نموده اند اما همچنان چشم انتظار دریافت آپارتمانشان هستند و این در حالیست که قرار بر این بوده سال گذشته در ایام دهه فجر(۱۲ تا ۲۲ بهمن) همه آنها صاحب خانه های خود شوند.
مشکلات و معضلات شهروندان “ایلام” در شرق کوردستان رو به فزونی است ؛ آمارهای موجود نشانگر بيشترين تعداد دختران ازدواج نكرده به ميزان ٣٨.٨٪ این استان در صدر استانهاى ایران قراردارد و اين نيز به اوضاع بحرانی مردم استان ايلام اضافه شده است. البته ازدواج به تنهايى نمى تواند معيار سلامت زنان جامعه باشد چون شايد عده اى از دختران مايل به ازدواج نباشند اما اين فاكتور در تركيب با بيشترين ميزان بيكارى و بيشترين ميزان خودكشى در ايلام حكايت از وضعيت بد اقتصادى مردم استان ايلام و در نتيجه بدتر شدن وضع سلامت روحى و جسمى مردم ميگردد.
۱۳۹۶/۴/۲۱ شمسي ، يك شهروند كورد اهل شهر مهاباد از شرق كوردستان به نام “هلمت كريمى ” در ساختمان شهردارى شهر مهاباد خود را حلق آويز كرده و به زندگيش پايان داد.
۳۰% از مدارس و فضاهای آموزشی استان کرماشان در شرق کوردستان فرسوده و نیاز به بازسازی،تجهیز و ساماندهی میباشند.
در تاریخ ۱۳۹۶/۴/۲۴ زنى به نام ویدا جواهری دختر عبدالله خودکشی نموده و جانش را از دست داد. بنا به خبرهای رسیده نامبرده از طریق خوردن قرص دست به خودکشی زد.
امروز ٢٧ تير ماه سال ١٣٩٦ شمسي ، يك دختر نوجوان کە هويت وی تا بحال نامشخص ، ١٦ سالە و ساکن شهرک دانشگاه سقز از شرق كوردستان می باشد با حلق آويز كردن به زندگی خود پايان داد.
مورخه ۲۷ ماه جاری ۱۳۹٦ خورشيدى، در شهـرستان ايلام واقع در شرق كوردستان، مردى ناشناس به روى سه نفر اسيد پاشيد كه حال مصدومان وخيم گزارش شده است. به نقل از يك منبع اگاه، يك دستگاه خودروى پرايد مقابل يك مغازه ى مصالح فروشى توقف نموده و پس از ورود به داخل مغازه به روى صاحب مغازه و دو نفر ديگر اسيد پاشيده، سپس مجرم متوارى مى گردد.
نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران در شهرستان مریوان امروز صبح ۲۹ تیرماه ۱۳۹۶ شمسی در مسیر دریاچه “زریبار” مانع دوچرخه سواری زنان شدند و ضمن بدرفتاری از سوی ماموران،چند عدد دوچرخه آنان را نیز همراه خود بردند.
از تاريخ ٢٨ تيرماه سال ١٣٩٦ شمسى ، مأموران اداره اماكن عمومى شهر اورميه از شرق كوردستان بيش از ١١باب مغازه كه محل كسب و كار شهروندان بهائى ، ساكن شهر اروميه را پلمب كردند.
مورخه دوم مردادماه ۱۳۹۶ شمسی،مردی حدودا ۶۲ ساله اهل شهرستان”سقز ” در شرق کوردستان بنام اختصاری(ع_ت) از طریق حلق آویز کردن اقدام به خودکشی کرده و جانش را از دست داده است.
روز مورخه یکم مردادماه ۱۳۹۶ شمسی،مردی در سد زیویه شهرستان “کامیاران” غرق شده است.«بهروز ندیمی» ۲۸ ساله فرزند حبیب،متاهل و اهل شهر کامیاران در شرق کوردستان میباشد که طبق گفته یکی از منابع آگاه،نامبرده قبل از غرق شدن با خانواده خود تماس گرفته و اطلاع داده که قصد دارد در سد ذکر شده خود را غرق کند و این درحالیست که تاکنون از علت و دلیل غرق شدن یا خودکشی اطلاعی در دست نمیباشد.
بالا بودن آمار خودکشی در این استان، بهانه شدە است کە پژوهش‌های مختلف در این رابطه انجام شود و نتایج حاصل از آنها بیشتر بە مشکلات اقتصادی و بیکاری میان کسانی کە اقدام بە خودکشی کردەاند رانشان میدهد. در همین رابطە یکی از روزنامەهای جمهوری اسلامی ایران نوشت کە استان ایلام رتبه اول ایلام در خودکشی در ایران و خودسوزی در دنیا را دارد و سبب اجرای طرح پژوهشی «مکان‌یابی خودکشی در استان ایلام» در چند سال گذشته شده است. بر اساس نتایج حاصل از اجرای این طرح، بالاترین میزان خودکشی در شهرستانهای ایوان و دره‌شهر و پایین‌ترین میزان در این استان هم در دهلران و مهران دیده شد.استان ایلام یکی از استانهای شرق کوردستان بالاترین امار خودکشی را در سطح جغرافیای سیاسی ایران بە خود اختصاص دادە است.
نزدیک بە ٦٠ درصد از شهروندان استان سنە در حاشیە نشینی و فقر زندگی میکنند.در بین شهرهای استان سنە بیش از ٥٨ درصد جمعیت سقز و بانه و نزدیک بە ٥٧ درصد جمعیت کامیاران ٤٧ درصد از جمعیت سنە و ٥٢ درصد از جمعیت مریوان در حاشیە نشینی و فقر زندگی میکنند.
مورخه ۱۳۹۶/۵/۵ خورشيدى، در شهـرستان جوانرود از شرق كوردستان يك حركت اعتراضى از جانب ساكنان اين شهـرستان به دليل تخريب تپه الله اكبر كه در مجاورت شهر قرار دارد به انجام رسيد. مردم معترض جوانرود خواهـان متوقف شدن پروژه و دستور ساخت و ساز “پارك جنگلى” واقع در تپه الله اكبر شدند.
روز دوشنبە ٩ مرداد ۱۳۹۶ شمسی،متقاضیان پروژه یک هزار و ١٢٠ واحدی مسکن مهر سنه (فرا بتن) در اعتراض به خلف وعده‌های مسؤولان و انتظار ١٠ ساله برای دریافت مسکن، در مقابل فرودگاه شهر”سنه” در شرق کوردستان در انتظار ورود وزیر راه تجمع اعتراضی برگزار کردند و خواستار پایان یافتن انتظار ١٠ ساله خود برای دریافت مسکنشان شدند.
در پایان جمعیت حقوق بشر کوردستان از مردم شرق کوردستان می‌خواهد کە در احقاق حقوق خود کوشا وسعی نمایند هرگونە تبعیض و نابرابری را کە از جانب جمهوری اسلامی ایران به آن ها روا داشته میشود را بە گوش جهانیان برسانند.
جمعیت حقوق بشر كوردستان
