بیکاری ، تبعیض در شرق کوردستان است

بیکاری ، تبعیض در شرق کردستان است

نیروی کار بیکار در شرق  کردستان کە استانھای ایلام (پارێزگای ئیلام )،  کردستان(پارێزگای سنە)، کرماشان (پارێزگای کرماشان) و استان اورمیە (پارێزگای ورمێ)   را در بر میگیرد بە جایی رسیدە است کە بعنوان  مشکلات اساسی موجود  در این استانھا مطرح میشود.  در این گزارش سعی میشود  بەوضعیت  اقتصادی، مشکل بیکاری و تبعیضات دولتی در خصوص این امر در استانھای  شرق کردستان پرداختە شود.

استان ایلام(پارێزگای ئیلام )  با نزدیک یک ملیون نفر جمعیت یکی از استان های محروم در شرق کردستان و در جغرافیای ایران دومین استان از نظر بی کاری است از کل جمعیت استان بیش از ٢۵ درصد در گروه سنی صفر تا چهارده ساله بیش از   ٧٠  درصد در گروه سنی ١۵ تا ٦۴ ساله  بیش از ٧٧ درصد در گروه سنی ٦۵  و بیشتر قرار دارند.  جمعیت افراد با سواد بالای ٦ سال ۳٢٦ هزار  نفر است که از این مقدار  ١٨٢ هزار  نفر مرد و  ١۴۴ هزار  نفر زن می باشند.  از کل جمعیت بالای ٦ سال استان ٨١  درصد باسواد هستند  که این آمار در مناطق شهری  در بالای ٨٦  درصد و در مناطق روستایی تقریبا ٧۵ درصد می باشد.

این امار نشان دهنده جمعیتی جوان و دارای تحصیلات است که خود پتانسیل برای رشد محسوب میگردد. استان ایلام دارای ذخایر عظیم نفت و گاز است چهار درصد نفت  استخراج شدە و پانزده درصد منابع گازی کل ایران در این استان قرار دارد. دارای پالایشگاه گاز میباشد اما  اکثر کارگران و کارمندان این پالایشگاە را دیگر نقاط ایران استخدام کردەاند.

استان ایلام بە عنوان  محروم ترین استان کشور معرفی میشود. از نظر امکانت رفاھی نیز این استان دارای استاندارد بسیار پایین بحساب میاید. بە عنوان مثال  با توجه به اینکه استان ایلام دارای ١۵ درصد از منابع گازی ایران است این استان طی ۵ سال اخیر از گاز شهری برخوردار شده است. در سال ١۳٨٧  خورشیدی هفت شهرک صنعتی در استان ایلام فعال بود که بیش از ۴۵۰ واحد تولیدی و صنعتی مختلف در این شهرک ها فعال و دایر است. اما ٧٠ درصد این واحد های تولیدی  در چند سال گذشتە ورشکست شده اند روزانه ۱۵۴ هزار بشکه نفت خام از چاه های نفتی دهلران وآبدانان استخراج و با لوله به پالایشگاه‌ها در جنوب ایران  برای صادرات بە خارج  منتقل میشود.

در سال ١٢٨٧  خورشیدی تعداد ۵۵ هزار کارگر در این استان در سه هزار واحد تولیدی، صنعتی، خدماتی و کشاورزی مشغول فعالیت بودند. بر اساس آمار اعلام شده در همین سال نرخ بیکاری در استان ایلام در حدود۵ درصد بود ولی برا ساس شاخص مرکز امار ایران در تابستان امسال نزدیک بە ١۳   درصد می باشد.  در این استان بیشتر فعالیت اقتصادی بر روی پرورش دام و کشاورزی سنتی  متمرکز شده‌است.

بخش صنعت در این استان سهم بسیار ناچیزی از اشتغال را نسبت به بخشهای کشاورزی و خدمات به خود اختصاص داده‌است.  با توجه به گشایش مرز مشترک با جنوب کردستان  در شهرستان مهران هیچ گشایش اقتصادی برای مردم مهران جز کار فصلی در بازارچه یا مسافر کشی ایجاد نگردیده با وجود این بازارچه مرزی تمام اجناس که صادر میشوند از استان های دیگر وارد این بازارچه میشود و دولت بدون در نظر گرفتن پتانسیل مردم منطقە  اقدامی جھت  تاسیس کارگاه ها و مرکز تولیدی انجام  دادە نشدە است.

جمعیت جوان استان و استعداد های بی نظیر این  استان  نه تنها در این بخش از کردستان بهدر میرود بلکه شاهد مرگ تدریجی اکو سیستم این منطقه بر اثر  نگاە امنیتی و تبعیض  دولت میباشیم. بانک ها و موسسات مالی عملا تمامی افراد ساکن در این استان را به بده کاران کوچک مبدل کرده اند و هم اکنون زندان های این استان مملو از بدهکار انی است که برای  اندک چند ملیون تومانی زندانی هستند مهاجرت جوانان از این استان به طرف استان های مرکزی ایران  که وضعیت بهتری دارند. از جمله یکی از معضلاتی است که گریبان این استان را گرفتە است.

رشد منفی توسعه بعد از ۳٧ سال  حکومت جمھوری اسلامی همانطور به سیر نزولی خود ادامه میدهد. شاخص های توسعه به هیچ وجه در این منطقه نمودی پیدا نکرده است .فقر اقتصادی اصلیترتن عامل  خودکشی جوانان این منطقه است که ایلام را در رتبه اول از لحاظ خودکشی و خود سوزی  در تمام ایران قرار داده است.  نبود هیچ افق و اینده ای برای جوانان زمینه خودکشی را در این استان بشدت بالا برده و خود سوزی و مرگ با سموم گیاهی بسیار رایج است و به مسئله روزانه تبدیل شده است جنوبی ترین شهر استان ایلام شهرستان آبدانان چند سال پیاپی است که بر بالاترین نرخ تحصیل کردەها در ایران به تناسب جمعیت دست پیدا  کردە است و اکثر این جوانان تحصیلکرده  جلای وطن کرده و در جاهای دیگربخصوص در استانھای مرکزی ایران  سکنی میگیرند .

نرخ بيكاري استان ایلام(پارێزگای ئیلام )     نزدیک بە ٢۳  درصد  و نرخ بيكاري جوانان ١۵  تا ٢۴ ساله نزدیک بە ۳۸  درصد ارائە شدە است این درحالی  است کە بسیاری از کارشناسان معتقدند کە این امار از سطح ۵۵  درصد در بسیاری از شھرھایاستان ایلام گذشتە و   یکی از دلایل اصلی وجود خودکشی در بین جوانان و مھاجرت انھا بە دیگر نقاط ایران ھمین بیکاری و نبود چشماندازی برای ایندە است.

استان کردستان(پارێزگای سنە)  دارای ۱۰شهرستان، ۱۶۹۷آبادی دارای سکنه و ۱۸۷ آبادی خالی از سکنه است. بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰ استان کردستان  تقریبا  یک میلیون و نیم نفر جمعیت دارد که  ۶۶ درصد شهری و۳۴  درصد را جمعیت روستایی تشکیل می‌دهد.

استان کردستان دارای واحد پروانه بهره برداری معدنی کە بنام ٢۱ شرکت ثبت شدە است ازجملە انھا  معدن طلای ساریگونی کە  بزرگترین معدن طلای خاورمیانە است معدن دیگر سنگھای گرانبھا از جملە  مرمر سبز، مرمریت، مرمر و سنگ آهن کە تنھا ھشت واحد ان در شرکتھای استان کردستان بە ثبت رسیدە و بقیە  معادن در شرکتھای  شھرھای مرکزی از جملە تھران و اصفھان بە ثبت رسیدە است. کارگران و کارمدنان  این معادن بغیر از معادن  سنگ اھن  کە تعدادی از اھالی کردستان در ان مشغول بکار ھستند کارگران دیگر معادن بیشتر از شھرھای دیگر استخدام شدەاند. بعنوان مثال در معدن طلای ساریگونی و پوکە فولاد احمدآباد باش ۴  کە در تھران بە ثبت رسیدە است حتی یک نفر از کارمندان و کارگران از اھالی کردستان نیستند.

طبق امار صنعت معدن و تجارت استان کردستان (پارێزگای سنە)  در سال ۱۳۹۴ جمعا ۱۰۰۵ واحد صنعتی کوچک و بزرگ  بە ثبت رسیدە است کە ۵٢٢ واحد ان راکد و فاقد فعالیت تولیدی ھستند.در واقع مادە خام استخراج شدەی معادن کردستان بە شھرھای مرکزی صادر شدە و در انجا بە مواد مصرفی تبدیل میشوند.

از دیگر منابع  اقتصادی استان میتوان بر دامداری و کشاورزی تائید کرد کە بنا بە دید تبعضی و امینتی دولت نە تنھا بە این صنعت اھمیتی دادە نشدەاست بلکە درصدد نابودی ان نیز بر امدە اند بە عنوان مثال از   ۱۶۹۷ روستای  دارای سکنه  در سال ۱۳۵۷ امروز  ۱۸۷ روستای  خالی از سکنه وجود دارد در واقع بیشتر از دە درصد از روستاھای این استان در طی حکومت جمھوری اسلامی خالی از سکنە شدەاند. و بخش دیگر کشاروزی و دامداری در کردستان نیز بە شیوە  سنتی  متمرکز شده‌است کە  سهم بسیار ناچیزی از اشتغال را نسبت به بخشهای کشاورزی و خدمات به خود اختصاص داده‌است.

زیرساخت‌های نامناسب برای توسعه دركوردستان کە دولت مسئولیت اصلی ان را دارد  سبب شده است كه سرمایه‌گذاری در این استان به فعالیتی مغفول در اقتصاد کردستان تبدیل شود و این موضوع سبب شده است كه صنایع مادر وجود خارجی نداشته باشند. این در حالی است کە استان کردستان دارای دو گزینە بزرگ اقتصادی ، معادن و کشاورزی را دارا میباشد و یکی از ثروتمندترین مناطق خاورمیانە بە حساب میاید.

استان كوردستان (پارێزگای سنە)   با بهره‌مندی از فرهنگ غنی و تاریخی كهن، منابع معدنی فراون  از استان‌های مستعد در عرصه نوآوری و خلاقیت است و با استفاده از این فرصتھای طبیعێ  می‌توانست رونق اقتصادی زیادی را در این منطقە ایجاد کند. در چند دهه اخیر به دلیل نگاە امنیتی دولت جمھوری اسلامی و تبعیضات ملی و بکار نگرفتن ظرفیت‌ها و توانایی‌های موجود در استان، شاهد افزایش بیكاری و مهاجرت نیروهای كار به خارج استان بخصوص بە استانھای مرکزی ایران و جنوب کردستان (کردستان عراق) هستیم؛ جوانانی كه برای تأمین هزینه‌های زندگی، ناچار به ترك محل زندگی خود  شده‌اند و در كنار این مهم شاهد افزایش شغل‌های كاذب و آسیب‌های اجتماعی مانند پدیده اعتیاد هستیم. این موضوع می‌تواند به یك معضل اجتماعی تبدیل شدە است.

بنابراین مشكل اساسی بیكاری در استان  کردستان (پارێزگای سنە)   را می‌توان بیشتر به دلیل  دید امنیتی و  و نگاە تبعیض امیز  مسئولان دانست در طول حکومت جمھوری اسلامی   ھیچگونە  اقدامی درزمینه ایجاد صنایع مادر و توسعه اقتصادی در استان سنە(کردستان ) انجام نشده و یا اگر ھم وجود داشتە این طرحھا بە ورشکستگی انجامیدە و بیشتر برای منفعت مالی عدەایی قلیل از ھمدستان مسئولین دولت جمھوری اسلامی بودە است.

در استان کردستان (پارێزگای سنە) نرخ بيكاري کل جمعیت کاری استان بیش   ٢٢  درصد  و نرخ بيكاري جوانان ١۵  تا ٢۴ ساله نزدیک بە ٢۹  درصد ارائە شدە است این درحالی  است کە بسیاری از کارشناسان معتقدند کە این امار از سطح ۶۰  درصد در بسیاری از شھرھای مرزی گذشتە و   یکی از دلایل اصلی وجود وجود اعتیاد در بین جوانان  در این مناطق بحساب میاید.  در این استان بسیاری از شغلھای کلیدی بە کسانی دادە میشود کە از خارج از این استان امدەاند و در بسیاری از ادرات حتی یک نفر از افراد شھروندان ساکن شھر اشتغال ندارند. بە عنوان مثال استاندار کردستان در طول ۳۷ سال اخیر از استانھای غیر از شرق کردستان انتصاب شدەاند این در حالی است اتنصاب استاندار از شھروندان  استان کردستان یکی از وعدەھای دولت روحانی بە ملت کردستان بود.

استان کرماشان (پارێزگای کرماشان) بر اساس آخرین تغییرات در ۱۳۹۰ استان کرماشان از، ۱۴ شهرستان، ۳۱ شهر، ۳۱ بخش و ۸۶ دهستان تشکیل شده است. در استان کرماشان ۳۰۰۰ اثر تاریخی برآورد شده‌است که ۷۱۶ اثر آن به ثبت آثار ملی و یک اثر به ثبت اثر جهانی رسیده‌است. در همه جای استان آثار گرانبهای تاریخی دیده می‌شود از جمله تاق بستان در کرماشان – طاق گرا، معبد آناهیتا در کنگاور کە خود میتواند بزرگترین صنعت توریستی را بەدنبال داشتە باشد. از نظر ذخائر معدنی نیز این استان حائز اهمیت می‌باشد که عمده‌ترین آنها عبارتند از آهن، سرب، گوگرد، آلومیت، کوارتزیت.

استان کرماشان  در گذشتە بە عنوان مرکز کشاورزی منطقە جغرافیایی  ایران نام بردە میشد و بیشتر درآمد اقصادی کرماشان از این راه‌ بدست میامد. این شهرستان به لحاظ نیروی کار ارزان می‌تواند فعالیت صنعتی چشم گیر ی داشته باشد. میزان صادرات مواد غذایی، مصالح ساختمانی و صنایع دستی کرماشان مقام اول صادرات ایران  بە  عراق و مقام هشتم صادرات کشور ایران را به خارج از ایران بە  خود تخصیص داد.

مهمترین کارخانه‌های شهر کرماشان عبارتند از: کارخانه‌های قند، ، پالایشگاه نفت آناهیتا، مجتمع پتروشیمی کرماشان ، کارخانه سیمان غرب، کارخانه سیمان سامان، کارخانهٔ اسید سیتریک کرماشان و در سال ۱۳۰۱ وجود نفت خام به مقدار کافی در استان کرماشان به اثبات رسید و از این زمان فعالیت استخراج و پالایش بااحداث شرکت پالایش نفت کرماشان  که در آن زمان «پالایشگاه کرمانشاه» نام داشت شروع گردید.

اما این ھمە کارخانە و معادن بسیار مھم صنعتی نقش موثری ی در زندگی مردم  کرماشان نداشتە است. اكثر کارمندان و کارگران کارخانەھا و مراکز صنعتی کرماشان از دیگر شھرھای مرکزی استخدام میشوند تا بە کرماشان مھاجرت کردە و سیاست اسیماسیون  دولت ایران کە از زمان حکومت شاھان پھلوی شروع شدە است بە ثمر رسیدە و کرماشان را بە عنوان یک شھر غیر کردستانی معرفی نمایند.

در این میان مردم کرماشان باوجود انھمە واحدھای صنعتی و کشاورزی   شغلی و  استان کرماشان با وجود تمامی این واحدھای صنعتی و کشاورزی در چند سال اخیر مقام دوم و یا سوم  بیکارترین مردم ایران را بە خود اختصاص دادەاند تا جایی کە استادرای کرماشان جمعیت بیکار را بە عنوان ارزانترین نیروی کار ایران در سایت خود معرفی میکند.  اما با وجود ان بیشترجوانان کرماشانی مجبور میشوند کە  برای امرار معاش زندگی خود  بە شھرھای  مرکزی ایران مھاجرت میکنند.

بر اساس  گزارش مرکز امار ایران نرخ بیکاری استان کرماشان در تابستان امسال  حدود ۴٨  درصد  بالاترین نرخ بیکاری را داشته است. همچنین نرخ بیکاری مناطق شهری در حدود ۴۰ درصد و مناطق روستایی در حدود ۵٨ درصد و نرخ بیکاری جوانان١۵ تا ٢۴ ساله  بیش از ۵۵ درصد و برای زنان ٨۳ درصد و برای مردان ۴۴ درصد اعلام شدە است.

استان اورمیە(پارێزگای ورمێ)    دو ونیم  درصد مساحت کل کشور ایران را تشکیل می‌دهد. جمعیت استان اورمیە(پارێزگای ورمێ)  طبق سرشماری سال ۱۳۸۵، نزدیک بە سە میلیون  نفر است. این استان یکی از مناطق مستعد کشاورزی است. علاوه بر این وجود ایلات و عشایر در دامداری استان نقش قابل توجهی دارد. این استان از نظر اکتشاف و بهره‌برداری منابع معدنی نسبت به سایر استانها در وضع مطلوبی قرار ندارد. بررسی ترکیب کارگاه‌های موجود استان نیز نشان می‌دهد که دو گروه صنعتی کانیهای غیرفلزی و غذایی – داروئی در بین سایر صنایع بالاترین تعداد میزان اشتغال را دارد. از جمله معادن این استان می‌توان به معادن مصالح و سنگهای ساختمانی، گرانیت، میکا، زرنیخ، تالک، تراورتن، طلا، خاک نسوز و پوکه معدنی اشاره کرد. دامپروری.

مي توان گفت استان اورمیە(پارێزگای ورمێ)  يكي از غني ترين مراتع طبيعي ايران سات و براي پرورش انواع دام و طيور و زنبور عسل مناسب است. همچنين به دليل وجود آب كافي در رودخانه ها و سدهاي اين استان پرورش آبزيان نيز در اين منطقه انجام مي گيرد.

سد مهاباد، سد ارس ، سد بوكان ، تالاب هاي مختلف در سراسر استان و نيز ساير مكان ها از جمله مركز پرورش آبزيان در اين استان به شمار مي رود.  صنايع دستي در اين استان انواع فرش ، گليم ، صنايع چوبي و پارچه هاي دستي توليد مي شود و علاوه بر آن كارگاه هاي صابون سازي نيز در سطح استان فعاليت دارند.

محصولات غذايي و انواع آشاميدني ها ، منسوجات و پوشاك، دباغي و چرم ، چوب و محصولات چوبي ، كاغذ و محصولات كاغذي ، فرآورده هاي نفتي و محصولات شيميايي ، محصولات كاني غير فلزي ، محصولات فلزي و ماشين سازي ، ماشين هاي دفتري و محاسباتي ، برق و الكترونيك ، خودرو و نيرو محركه.

معادن استان استان اورمیە(پارێزگای ورمێ)  بعد از استان هاي خراسان و سمنان مقام سوم را از نظر تنوع ماده معدني دارد. معادن استان اورمیە(پارێزگای ورمێ)  عبارتند از: سرب ، مس ، گرانيت، آنتيموان ، زرنيخ، نمك طعام ، زغال سنگ ، گوگرد، خاك نسوز، گچ و آهك ، تراورتن ، سنگ مرمر و ميكا .كشاورزي در آذربايجان غربي به لحاظ موقعيت جغرافيايي ، داشتن زمين هاي حاصلخيز زراعي و توليد برخي از محصولات كشاورزي و نيز دامپروري از مناطق مهم كشور محسوب مي شود. تقريباً پنجاه درصد از مردم اين استان در روستاها زندگي مي كنند. صنعت و بازرگاني استان آذربايجان غربي با داشتن بیشتر از چھار درصد از جمعيت كل كشور ، ميزان کمتر از سە درصد از واحدهاي به بهره برداري رسيده، و در حدود دو درصد از سرمايه و یک درصد از اشغال صنعتي را در سطح كشور به خود اختصاص داده است.

در استان اورمیە(پارێزگای ورمێ)  نرخ بيكاري کل جمعیت کاری استان   ٢٧  درصد  و نرخ بيكاري جوانان ١۵  تا ٢۴ ساله نزدیک بە ۳٠  درصد ارائە شدە است این درحالی  است کە بسیاری از کارشناسان معتقدند کە این امار از سطح ۵٠  درصد در بسیاری از شھرھای مرزی گذشتە و   یکی از دلایل اصلی وجود شغل کولبری در این مناطق بحساب میاید.  در این استان بسیاری از شغلھای کلیدی بە کسانی دادە میشود کە از خارج از این استان امدەاند و در بسیاری از ادرات حتی یک نفر از افراد شھروندان ساکن شھر اشتغال ندارند.

شرق كوردستان با بهره‌مندی از فرهنگ غنی و تاریخی كهن، ، اب و ھوای مساعد ، زمینھای مساعد کشاورزی و دامداری،  منابع معدنی فراون کە از معادن استان‌های شرق کردستان استخراج شدە و بە دیگر نقاط ایران حمل مێشود میتوانست  مستعد در عرصه نوآوری و خلاقیت باشد و با استفاده از این فرصتھای طبیعێ  می‌توانست  رونق اقتصادی زیادی را در این منطقە ایجاد كرد.

مشكل اساسی بیكاری را می‌توان بیشتر به دلیل  دید امنیتی و تبعیض امیز  دستگاھای دولتی  درشرق  کردستان  دانست در طول حکومت جمھوری اسلامی   کمترین  اقدامی درزمینه ایجاد صنایع مادر و توسعه اقتصادی در استانھای مناطق شرق کردستان  انجام نشده و این موضوع تبعضات اقتصادی زیادی برای شرق کردستان  به همراه داشته است.

با توجە بە  گزارش  مرکز امار ایران  در صدر استان‌های با بیشترین نرخ بیکاری در پاییز امسال نیز به ترتیب لرستان، کرماشان ، ایلام واستان سنە  (کردستان) میباشد. بیکاری جوانان زیر ۳۰ سال در شرق کردستان  از مرز بحران گذشته تا جایی که نرخ بیکاری جوانان در استانھای شرق کردستان  به بیش از ۵۰ درصد رسیده و این نرخ در جمعیت زنان ایلامی بیش از ۸۶ درصد است. بر مبنای گزراشھای مرکز امار ایران در بین استان‌های ایران،  استانھای مرکزی با ۵.6 درصد کمترین میزان نرخ بیکاری را دارند واستانھای حاشیەایی درغرب و درشرق ایران  در صدر جدول بیکاری در ایران قرار دارند و این امر تاثیر مستقیم محل زندگی در بیکاری و اشتغال و همچنین توزیع نامتوازن امکانات و ثروت در کشور  را بوجود اوردە است که باعث ایجاد استان های برخوردار و استان های  غیربرخوردار و محروم شده است.

در چند دهه اخیر به دلیل  نگاە  امنیتی ھمراە با تبعیضات ملی و بهره‌نگرفتن  از ظرفیت‌ها و توانایی‌های موجود در این  استانھا ، شاهد افزایش بیكاری و مهاجرت نیروهای كار به خارج از این  استانھا هستیم  و در كنار این مهم شاهد افزایش شغل‌های كاذب مانند کولبری و دلالی و آسیب‌های اجتماعی مانند پدیده اعتیاد و خودکشی هستیم.  کە این موضوع  به یك معضل اجتماعی تبدیل شدە است.  رواج مهاجرت بسیاری از جوانان تحصیلكرده و صنعتكار کردستان  بە شھرھای مرکزی ایران و یا بە خارج از  آن سوی مرزها  از سیاستھای دولتھای ایران از جملە دولت  جمھوری اسلامی  برای ھرچە بیشتر  اسمیلە  کردن  و پاک کردن شناسنامە ملی کردھا در ایران است.

 

جمعیت حقوق بشر کردستان

2016،01،19