در ایران حتی کودکان نیز از تبعیض و بی‌کفایتی مسئولین مصون نیستند و این پریودهای ناعدالتی، سرنوشت و آینده کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
شمار بازماندگان از تحصیل هر روزه به طور فزاینده رو به افزایش است و در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس از آمار ۱۷ درصدی بازماندگان از تحصیل خبر داده شده است.
این در حالی است که اگر کودکان بلوچ بدون شناسنامه و مناطق دوردست و محروم را در نظر بگیریم آمار بیشتر از این عددی خواهد بود که این مرکز پژوهشی ارائه داده است.
جمهوری اسلامی ایران هر ساله با حذف هزینه‌ها در بخش آموزشی و در عوض اختصاص دادن آن به پروژه‌های برون مرزی به منظور پیشبرد ایدیولوژی مذهبی و سیاسی خود و اختصاص بودجه با اولویت‌بندی استانها بر اساس استانداردهای نژادی و مذهبی منتخب خود رژیم، مقصر اصلی این فاجعه در بین کودکان در این دهه و نوجوانان و جوانان بازمانده از تحصیل امروز است که کودکان دیروز بودند. پروژه به عقب راندن و جلوگیری از پیشرفت بعضی از ملتهای ایران به منظور سرکوب و سلطه، کاملا سیستماتیک بر بعضی از مناطق از جمله کوردستان و بلوچستان از طریق سیستم اجرایی رژیم اعمال و اجرا میشود.
در حالیکه توانایی خواندن و نوشتن در جامعه مدرن امروزی نه تنها در زمره نیازهای اولیه قرار دارد بلکه کسب دانش فراتر از این توانایی نیاز مبرم برای ارتقای فردی و اجتماعی، موفقیت و حتی بقا نیز بشمار می‌آید که جمهوری اسلامی شدیداً از طریق سیاستهای به عمد از آن ممانعت میکند.
آسیب‌های اجتماعی ناشی از بازماندن از تحصیل که گاها جبران ناپذیر هستند و از نمونه‌های بارز آن میتوان به پیامدهایی از جمله گسترش پدیده کودکان کار، ازدواج اجباری یا همان افزایش کودک همسری، آگاهی نداشتن از حقوق اولیه فردی علی‌الخصوص در میان زنان، فقر مضاعف و غریبگی با راههای ارتباطی مدرن و… را میتوان اشاره کرد.
آمار بازماندگان از تحصیل در استانهای که از محرومیت بیشتری برخوردارند بسیار بالاتر است و دلیل آن را میتوان ناتوانی وضعیت مالی خانوارها برای حمایت و پشتیبانی از فرزندان خود جهت کسب دانش در مدارس نام برد، زیرا تامین شهریه مدارس و مبالغی که هر روز به بهانه‌های مختلف از کودکان طلب میشود، تامین و خرید کتب و مشتقات درسی و بعضاً نبود مدرسه و معلم به دلیل دورافتادگی و یا بهتر بگوییم از یاد برده شدن این مناطق و ناتوانی والدین از تامین مخارج رفت و آمد فرزندان به منظور تحصیل و یا اقامت در شهرها و… شمار زیادی از کودکان حتی از نعمت خواندن و نوشتن ابتدایی محروم میمانند و این در حالیست که در اصل سی‌ام قانون اساسی در رابطه با تحصیل رایگان چنین آمده است که
«دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسایل تحصیلات عالی را تا سرحد خودکفایی کشور به طور رایگان گسترش دهد».
قانونی که فقط به صورت مکتوب نوشته شده و تاکنون برای این کودکان سندی اجرایی نبوده است.
گیارنگ بیگ‌زاده
