گزارش وضعیت حقوق بشر در ماه مارس۲۰۲۱ با کوشش جمعیت حقوق بشر کوردستان و با استناد به گزارش‌های متعدد نشر شده توسط این سازمان جمع‌بندی شده است.
شایان‌ذکر است، این گزارش به دلیل عدم اجازه حکومت ایران به سازمان‌ها و گروه‌های حقوق بشری گزارش کاملی نیست و تنها بخشی از نقض حقوق بشر در شرق کوردستان را به تصویر می‌کشد.
حکومت جمهوری اسلامی ایران با بازداشت شهروندان کورد حقوق مدنی، سیاسی و اجتماعی مردم کورد را نقض می‌کند و هموارە بە این سیاست ادامە دادە است. نقض آزادی عقیده و بیان، نقض حق حیات و امنیت شخصی و تبعیض‌های حکومتی مواردی هستند که روزانه از طرف حکومت ایران انجام می‌شوند.
اعدام
| نام | تاریخ | زندان | وضعیت |
| ناصر ولی زاده | 14/03/2021 | بوکان | قصاص |
| ارش وارثی | 15/03/2021 | بیجار/ در زنجان | قصاص |
بازداشت و زندان
بر اساس آمار جمع آوری شدە این ماە، 50 تن از شهروندان و فعالان مدنی و سیاسی در شرق کوردستان بازداشت شدەاند.
| نام | تاریخ | محل دستگیری | علت | زندان |
| فرزاد سامانی | 01/03/2021 | مهاباد در اورمیه | دانشجو | اورمیه |
| احمد عبدالله پور | 01/03/2021 | پیرانشار | همکاری با احزاب | نقده |
| سوران معین دوست | 02/03/2021 | سقز/سرشیو | ||
| اهون فروزان | 02/03/2021 | سقز/سرشیو | ||
| فرشاد فتاهی | 04/03/2021 | اورمیه | عقیدتی | اورمیه |
| عزیز قادر تاج | 04/03/2021 | شنو | معلم | اورمیه |
| علفت بهرامی | 02/03/2021 | جوانرو/کلاش | نامعلوم | |
| رحیم رفعتی | 08/03/2021 | شنو | همکاری با احزاب | نقده |
| رحمان تابش | 08/03/2021 | شنو | همکاری با احزاب | نقده |
| سمکو معروفی | 09/03/2021 | محیط زیست | ||
| ظاهر پس و پیش | 09/03/2021 | نقده | حمایت از احزاب | |
| فردین بایزیدی | 09/03/2021 | نقده | نامعلوم | |
| اوات محمد پور | 10/03/2021 | انتقال به زندان اورمیه | ||
| فتاح فروهر | 13/03/2021 | نقده | همکاری با احزاب | |
| عباس صدقی | 31/01/2021 | پیرانشار | ارومیه | |
| عمر خاک زاد | 31/01/2021 | پیرانشار | ارومیه | |
| عبدالرحمان حبدی | 10/03/2021 | سولاوا | مریوان | |
| طی کریمی | 14/03/2021 | بوکان | همکاری با گروهک سلفی | اورمیه |
| موسی بروسان | 14/03/2021 | بوکان | همکاری با گروهک سلفی | اورمیه |
| سابیر مهتدی | 14/03/2021 | بوکان | همکاری با گروهک سلفی | اورمیه |
| ناصر سرخابی | 14/03/2021 | پیرانشار | همکاری با گروهک سلفی | اورمیه |
| عبداللطیف محمودی دلی | 14/03/2021 | شنو | همکاری با گروهک سلفی | اورمیه |
| فرشاد جهش | 15/03/2021 | ارومیه | عقتدتی | ارومیه |
| پیام انوری | 16/03/2021 | بانه | زندانی سیاسی/عضویت در احزاب | |
| معراج مرتصایی | 15/03/2021 | سولاوا | همکاری با احزاب | مریوان |
| هیوا عزیز پور | 15/03/2021 | سولاوا | همکاری با احزاب | |
| پیشوا رحمانی فر | 17/03/2021 | مهاباد | ١٥ ساله | |
| سروک ابوالقاسمی | 21/03/2021 | سنه | مراسم نوروز | سنه |
| رسول حمزه پور | 22/03/2021 | اورمیه | تبلیغ علیە نظام/ فعالیت مذهبی | |
| سیروان پرتوی | 23/03/2021 | نی/مریوان | ||
| سلیمان افرا | 24/03/2021 | نی/مریوان | ||
| شورش عبدالله نژاد | 23/03/2021 | پیرانشار | همکاری با احزاب | |
| نجمدالدین سخنور | 23/03/2021 | پیرانشار | همکاری با احزاب | |
| صلاح اجی | 23/03/2021 | پیرانشار | همکاری با احزاب | |
| سیاوش بامداد | 22/03/2021 | نی مریوان | ||
| ارام نیک پی | 23/03/2021 | نی مریوان | ||
| جمال گرامی | 24/03/2021 | مریوان | ||
| کریم معروف پور | 23/03/2021 | اهل نقده در سردشت | ||
| عرفان مرتضایی | 24/03/2021 | سقز | همکاری با احزاب | |
| وریا فرجی | 25/03/2021 | نی/مریوان | همکاری با احزاب | |
| کیوان نژاد رسول | 25/03/2021 | پیرانشار | همکاری با احزاب | |
| شیرکو اگوشی | 25/03/2021 | پیرانشار | همکاری با احزاب | |
| سیوان پرتوی | 25/03/2021 | نی/مریوان | ||
| سلمان افرا | 25/03/2021 | نی/مریوان | ||
| ایدین مراد خانی | 25/03/2021 | اورمیه | ||
| ریبوار قادری | 25/03/2021 | بانه | ||
| پرویز قادری | 25/03/2021 | بانه | ||
| بهروز قادری | 25/03/2021 | بانه | ||
| هاوژین قادری | 25/03/2021 | بانه | ||
| جلیل قادری | 25/03/2021 | بانه |
کولبر و کاسبکار
کولبرمجروح
دراین ماه 13 کولبر مجروح شده اند.
| نام | تاریخ | محل | علت |
| قوباد ناوخاصی | 03/03/2021 | سقز | کولبر/شلیک مستقیم |
| م.ا | 06/03/2021 | مریوان | کولبر/شلیک مستقیم |
| حجت قضاوت | 08/03/2021 | نوسود | کولبر/شلیک مستقیم |
| سالار شعری | 08/03/2021 | ثلاث اباوه جانی | کولبر/شلیک مستقیم |
| قباد نیک نام | 04/03/2021 | ناو خاص | کاسبکار |
| جمیل احمدپور | 09/03/2021 | هنگژال | کولبر/شلیک مستقیم |
| سهراب یوسفی | 10/03/2021 | ثلاث اباوه جانی | کولبر/شلیک مستقیم |
| سوران رشید پور | 13/03/2021 | کنده سوره | کولبر/شلیک مستقیم |
| حکیم حسینی | 14/03/2021 | نوسود | کولبر/شلیک مستقیم |
| بستون محمد پور | 17/03/2021 | چومان | کولبر/شلیک مستقیم |
| سلام مالته | 17/03/2021 | چومان | کولبر/شلیک مستقیم |
| بهروز مرادی | 21/03/2021 | ثلاث اباوه جانی | کولبر/شلیک مستقیم |
| سابیر عزیزی | 24/03/2021 | نوسود | کولبر/شلیک مستقیم |
کولبرکشته
دراین ماه 6 کولبر کشته شدند.
| نام | تاریخ | محل | علت |
| ابراهیم محمدپور | 04/03/2021 | چالدران | به دلیل سرما |
| وزیر محمدی | 04/03/2021 | نوسود | شلیک مستقیم |
| جبار عارفی | 11/03/2021 | هنگژال | شلیک مستقیم |
| برهان سلیمانی | 13/03/2021 | قطور | ضرب و شتم |
| محمد صادقی | 23/03/2021 | سقز | شلیک مستقیم در خرم اباد |
| فهیم مامدی قزلکند | 24/03/2021 | سلماس | به دلیل سرما |
خودکشی وقتل
مجموع خودکشی های ثبت شده دراین ماه 21 تن است همچنین یک نفر نیز ازسوی همسرش به قتل رسیده است.
خودکشی
زنان
| نام | تاریخ | محل | علت | سن |
| مرضیه عبدالله نژادیان | 22/02/2021 | مرگور/ارومیه | خود سوزی | ٢٧ |
| الا ابراهیمی | 07/03/2021 | سقز | خودکشی | ١٦ |
| عزیزه حقیقی | 09/03/2021 | اورمیه/ بادکی | قتل توسط همسر | ٣٣ |
| زارا جمالی | 09/03/2021 | سنقر | خود را حلق اویز کرد | نوجوان |
| اوین نقشین | 17/03/2021 | اورمیه | خودکشی | |
| گلاوژ غلامی | 25/03/2021 | تنگیسر سنه | ||
| هانیە مرادی | 26/03/2021 | جوانرود | خودکشی | ١٩ |
خودکشی
مردان
| نام | تاریخ | محل | علت | سن |
| عادل مرادی | 27/02/2021 | روانسر | مشکلات مالی | |
| بابک صوفی | 27/02/2021 | اورمیه | زندانی/ عدم رسیدگی پزشکی | |
| نامشخص | 27/02/2021 | اورمیه | زندانی/ عدم رسیدگی پزشکی | |
| چارلی منده | 01/03/2021 | اورمیه/حکی | فقر/بیکاری | ٤٢ |
| پیمان قلی پور | 06/03/2021 | اورمیه | فقر/بیکاری | ٢٨ |
| نامشخص | 06/03/2021 | مهاباد | فقر/بیکاری | |
| نامشخص | 06/03/2021 | بوکان | فقر/بیکاری | |
| سینا کریمی | 09/03/2021 | دیولان | فقر/بیکاری | ١٨ |
| رامین قدم خیری | 09/03/2021 | کامیاران | فقر/بیکاری | |
| سینا پرندی | 12/03/2021 | اورمیه/اسلام اباد | فقر/بیکاری | ١٩ |
| پیام شریفی | 11/03/2021 | سنقر | حلق اویز/ سرباز اجباری | ١٩ |
| نجیب دروشی | 12/03/2021 | سوما برادوست | فقر/بیکاری | ٣٧ |
| مبین احمدی | 15/03/2021 | ازگله | اجتماعی | ١٣ |
| امید چلبی | 21/03/2021 | ارومیه/ میراوا | خوردن قرص | ٢٥ |
| رضا مارابی | 23/03/2021 | کامیاران | حلق اویز کردن | ١٦ |
مین
در این ماە 2 تن در اثر انفجار مین زخمی شدەاند.
| نام | تاریخ | محل | وضعیت | وضعیت |
| ستار اظهری | 03/03/2021 | پیرانشار/لکبن | زخمی | کشاورز |
| نامعلوم | 22/03/2021 | قصر شیرین | زخمی | نامعلوم |
در انتها جمعیت حقوق بشر کوردستان از جامعە و ملت کوردستان میخواهد، جهت دستیابی بە حقوق قانونی و طبیعی خود کوشا بودە و هرگونە موارد نقض حقوق بشر را رسانەای کردە و جهت ایجاد جامعەای آزاد کوشا باشند.
جمعیت حقوق بشر کوردسـتان
