گزارش جامع نقض حقوق بشر سال ٢٠١٩ در کوردستان

KMMK:

گزارش وضعیت حقوق بشر سال ۲۰۱۹ به کوشش جمعیت حقوق بشر کوردستان با استناد به گزارش‌های متعدد این سازمان حقوق بشری گردآوری‌ شده است.در این گزارش تلاش شدە است کە تمامی موارد نقض حقوق بشر انجام شدە در کوردستان توسط جمهوری اسلامی ایران گردآوری و بە شکلی جامع بە مخاطب ارائە شود.

 شایان‌ ذکر است این گزارش به دلیل عدم اجازه حکومت ایران به سازمان‌ها و گروه‌های حقوق بشری گزارش کاملی نیست و تنها بخشی از نقض سامانمند حقوق بشر در شرق کوردستان را به تصویر می‌کشد.

حکومت جمهوری اسلامی ایران با بازداشت شهروندان کورد توسط نیروهای امنیتی و انتظامی با نقض حقوق مدنی و سیاسی، نقض آزادی عقیده و بیان، نقض حق حیات و امنیت شخصی، تبعیض‌های حکومتی، هتک حرمت شهروندان و همچنین شکنجه زندانیان سیاسی و نادیده گرفتن حقوق بنیادین زندانیان سیاسی،سال  مورد بررسی را به پایان رساند.

در سال ٢٠١٩ میلادی شاهد انواع گستردە نقض حقوق بشر در کوردستان بودەایم، مواردی کە منجر به جان باختن تعداد زیادی از شهروندان شرق کوردستان شدە است، همچنین شاهد بازداشت گستردە شهروندان بودەایم، شهروندانی کە بە فعالیتهای سیاسی، مدنی، حقوق بشری و محیط زیستی مشغول بودەاند.

در جراین عتراضات مردمی نسبت بە حکومت اسلامی ایران دەها شهروند کشتە و صدها تن نیز زخمی شدەاند، این تعداد جدایی از افرادی است کە توسط نهادهای امنیتی ایران بازداشت شدەاند.

با توجە بە سیاست های تبعیضی و استعماری حکومت ایران، شاهد مهاجرتهای گستردە از شهرها و روستاهای شرق کوردستان بە مناطق مختلف ایران بودەایم. بیکاری و نبود فرصتهای شغلی  آسیبهای فراوان اجتماعی، روحی و روانی بە جامعە وارد کردە است. پدیدە کولبری گسترش یافتە است، حکومت ایران در عوض ریشە یابی و رفع این پدیدە سخت و غیرانسانی، اقدام بە کشتار کولبران کردە است.

در دادەها و آمارهای جمع آوری شدە زیر این موارد بە تفکیک ارائە میشوند.

اعدام

از ابتدای سال ٢٠١٩ تا پایان ان شاهد اعدام شهروندان شرق کوردستان بودە ایم. در این سال حداقل ٤٦ نفر اعدام شدە اند. از این تعداد ٤٢ نفر مرد و ٤ نفر زن میباشند.

زندان

در این سال شاهد بازداشت گستردە شهروندان کوردستان بودەایم. تعداد زیادی از فعالان سیاسی، مدنی، حقوق بشری، فعالان محیط زیست و شهروندان عادی بازداشت شدەاند.از ابتدای سال ٢٠١٩ تا پایان آن ٣٨٦ نفر بازداشت شدەاند. بیشتر بازداشت شدگان جوان و از فعالان بخشهای مختلف جامعە بودەاند.

معترضان کشتە و بازداشت شدە

در سال ٢٠١٩ شاهد اعتراضات و تجمعات مردمی وسیعی در شرق کوردستان و ایران بودیم. در آبان ١٣٩٨ گستردەترین تجمعات اعتراض آمیز مردمی شکل گرفت کە با سرکوب شدید حکومت ایران مواجهە شد. بر اساس آمـار غیر رسمی در جریان این اعتراضات حداقل ١٥٠٠ نفر توسط نیروهای سرکوبگر حکومت ایران بە قتل رسیدە اند. تعداد زیادی از جان باختگان از شهروندان شرق کوردستان بودند. در شهرهای کرماشان، جوانرو، مریوان، سنە، سقز و در لورستان تعداد زیادی از شهروندان معترض شرق کوردستان جان خود را از دست دادند.

تنها در اعتراضات آبان ماه حداقل ١٠٣ شهروند شرق کوردستان توسط نیروهای سرکوبگر ایران بە قتل رسیدە و حداقل ١٥٢ نفر بازداشت شدەاند.

اسامی بازداشت شدگان

شمارەاسممکانشمارەاسممکان
1شیرکوە کریمیسقز76یاور فرزادیاورمیه
2فریاد شاە محمدیسقز77سهراب اعرابیایلام 
3علی ستودهقروه78محمد ویسیایلام 
4فرشته چراغیسرپل ذهاو79رضا احدیایلام 
5سعید قادریبانه80مهین رزاقایلام 
6باقی فتاحی بانه81زانیار شریفیکامیاران
7برهان سبحانیثلاث‌باباجانی 82امید حمدیکامیاران
8سرکوت احمدیثلاث‌باباجانی 83صلاح سعیدپورمریوان
9عبید احمدیثلاث‌باباجانی 84میثم محمدیمریوان
10سالار نوروزیثلاث‌باباجانی 85میلاد فیضی پورمریوان
11آکو ایازیثلاث‌باباجانی 86صدیق عزیزی مریوان
12برهان کاکاییثلاث‌باباجانی 87پوریا علی پورمریوان
13حسین خادمخرم آباد88زانیار اسوارمریوان
14معصومه سلیمانیخرم آباد89علی تاجرمریوان
15احترام اقبالیاسلام آباد غرب90مهدی پیرخانمریوان
16مجتبی بساطیاسلام آباد غرب91عبدالله وطن دوستمریوان
17سهراب مرادی اسلام آباد92مسعود آیانمریوان
18داریوش مرادیاسلام آباد93کارو جانفدامریوان
19آنیسا جعفری مهراسلام آباد94میلادنجاتی مریوان
20احمد بساطیاسلام آباد95آسو فتاحیمریوان
21لقمان سلیمانیجوانرود96یدالله عزیزیمریوان
22ماکوان سلیمانیجوانرود97دانیال نیخواهمریوان
23ارکان سلیمانیجوانرود98سوران راوندمریوان
24آریا عزیزیجوانرود99دانیال رحمانیمریوان
25دیاکو میراحمدیجوانرود100‏صلاح سعید پورمریوان
26هیرش میراحمدیجوانرود101همسر صلاح سعیدپورمریوان
27ذکریا احمدیجوانرود102ارشاد خونزرمریوان
28مهدی صالحیجوانرود103امید یوسفیمریوان
29صلاح بهروجهجوانرود104فردین بەدخشمریوان
30پارسا نادریجوانرود105سینا جاستمریوان
31احمد حسینیجوانرود106هادی راستینمریوان
32مسعود طاهریجوانرود107شاهو منوچهریمریوان
33آروین رضایی نژادجوانرود108آراس بافکارمریوان
34آرام سعیدیانجوانرود109صاحب سهرابیمریوان
35آرمان سعیدیانجوانرود110حبیب شریف زادهمریوان
36کمال ظاهریجوانرود111شیرزاد ادوابیمریوان
37یاسر هدایتیجوانرود112بهمن گرامیانمریوان
38فرید محمودیجوانرود113آرمان شاکریمریوان
39شعبان مریدیجوانرود114پیمان اسکندریمریوان
40ریبوار سید رستمیجوانرود115فواد خضریمریوان
41محمد ابراهیمیجوانرود116بختیار رحیمیمریوان
42امجد شاهمرادیجوانرود117آزاد روحیمریوان
43عمران ولدیجوانرود118ئازود رۆحیمریوان
44امین کاسبجوانرود119آراس روحیمریوان
45وحید عبدیجوانرود120گوران علاییمریوان
46ابراهیم نقدیجوانرود121لقمان خورابمریوان
47صادق عثمانیجوانرود122بهنام وکیلیسنه
48میثم حسینیجوانرود123آرمین فلاحیسنه
49غفار عزیزیجوانرود124فاروق باغبانیسنه
50مختار عزیزیجوانرود125سهیب اسدیسنه
51آرمین فرجیجوانرود126فرزاد گلیسنه
52یحی مرادیجوانرود127پیمان فریدونیسنه
53سروش نقدیجوانرود128خالد حسینیسنه
54یاسر برزگرجوانرود129پریسا سیفیسنه
55عباس جلیلیانکرماشان130امیر خالدیسنه
56فواد منتظریکرماشان131محمد زارعسنه
57خلیل اسدی بوژانیکرماشان132رشاد محمدپورسنه
58محی الدین اصغریکرماشان133داریوش سیاریسنه
59صحبت امیدیکرماشان134سیروان …سنه
60محمد یاریکرماشان135صابر قدیرسنه
61علی ذوالفقارنسبکرماشان136زانیار گلینیسنه
62مبین مرادیکرماشان137آرمان وفاییسنه
63رضا جابریکرماشان138کاوه رضاییسنه
64محمد سرمابربوکان139فرزین مولودیسنه
65فردین داوندبوکان140شهرام وکیلیسنه
66سعدی احمدی پوربوکان141هیبت بایزیدیسنه
67سلیمان نادربوکان142کیوان  هاجرسنه
68فاطمه دادوندبوکان143فواد شاه محمدیسنه
69آزاد محمدیانبوکان144کیوان تیراندازیسنه
70صادق خضریبوکان145پیام فریدونیسنه
71نحو امینیاورمیه146فواد قوامیسنه
72سعید محمدزادهاورمیه147ساعد بنفشیسنه
73امیر حسین جیراناورمیه148جلیل محمدیسنه
74رزگار صداقتاورمیه149لقمان خورابسروآباد
75صلاح قلی زادهاورمیه150مسعود آرینسروآباد
بازداشتی تایید نشده
1حبیب شریف نژادسنه
2یاسر زندسلیمیسنه

اسامی جان باختگان تائید شدە

شمارەاسمسنمکانشمارەاسممکان
1مینا شیخی59سقز53محمود دشتی‌زادهبهبهان
2عثمان نادری؟مریوان54احمد حشم‌داربهبهان
3مهران تاک؟مریوان55شبنم دیانیبهبهان
4شاهو ولیدی؟مریوان56تدینبهبهان
5بهروزملکی؟مریوان57فرزاد انصاری(فرزاد تزمیپور)بهبهان
6دانیال استواری؟مریوان58خانم عتقیماهشهر
7ادریس بیواره؟مریوان59میثم منیعاتخرمشهر
8آرین رجبی؟مریوان60میلاد حمیداویخرمشهر
9ارشاد رحمانی؟مریوان61میثم عبدالوهاب عدگی‌پورخرمشهر
10آروین رانین17مریوان62خالد منیعاتخرمشهر
11ناصر رضایی؟قروه63علی غزلاویخرمشهر
12شلیر دادوند؟بوکان64ابراهیم مطوریخرمشهر
13هیوا نادری؟بوکان65هادی قربانیخوزستان
14کاوه محمدی؟جوانرود66احمد موسوی جعاولهشوشتر
15حمزه نقدی؟جوانرود67علی بغلانیآبادان
16ابراهیم مرادی؟جوانرود68حطاویماهشهر
17   69قاسم باویماهشهر
18جبار توجاره؟جوانرود70محمد خالقیماهشهر
19یونس(عزیز) هوشنگی؟جوانرود71عدنان هلالیماهشهر
20کاوه رضایی؟جوانرود72مجتبی عبادیماهشهر
21سلمان رحمانی؟جوانرود73منصور دریسماهشهر
22مبین عبداللهی؟جوانرود74عباس(رضا) عساکرهماهشهر
23عمران ولیدی؟جوانرود75احمد  آلبوعلیماهشهر
24علی(یونس)فیروزبخت؟جوانرود76محمد خالدیماهشهر
25هاشم مرادی ؟جوانرود77علی خواجه آلبو علیماهشهر
26فرشاد خیر اندیش؟جوانرود78کلار رسول قویمیشیراز
27بهرام غلامی؟جوانرود79جانفشان اسدیشیراز
28آرش ایوبی؟جوانرود80مهدی نیکویی شیراز
29ریبوار سید رستمی؟جوانرود81رضا جعفریشیراز
30خالد رشیدی؟جوانرود82مجید هاشمیشیراز
31گلناز سمسامی؟تهران83عبدالله قویمیشیراز
32فریدون کاظمی؟تهران84حسن طاووسیگرمسار
33سجاد باقری؟تهران85جواد نظری فتح آبادیسیرجان
34محسن جعفرپناه31تهران_اسلام شهر86مسعود امینیسنه
35آزاده ضربی؟تهران_شهریار87هیوا رحیمیسنه
36مهدی پاپی؟تهران_شهریار88مظفر سیفیسنه
37مهدی دائمی؟تهران_شهریار89رضا صادقیسنه
38علی الله امینی؟تهران_شهریار90سوران محمدیسنه
39قاسم رضایی؟تهران_شهریار91علی جواهریسنه
40یارمحمدی؟تهران_شهریار92کاوه ویسانیسنه
41علیزاده (مرد)؟تهران_قدس93عبدارضا شیرزادیکرماشان
42حسین شهبازی؟تهران_قدس94دانیال محمدیکرماشان
43جواد بابایی؟تهران_قدس95محسن کرمی نیاکرماشان
44شهرام معینی؟کرج96حسام بارانی رادکرماشان
45آشور کلتا(هموطن مسیحی)؟فردیس – استان البرز97برهان منصورنیاکرماشان
46حمید رسولی؟مهرشهر کرج98محمد میرزاییکرماشان
47میثم مجدم؟اهواز99نادر بیرانوندکرماشان
48محمدرضاعسافی زرگانی؟اهواز100مظفر ظهیریکرماشان
49حمزه سواری25اهواز101یونس عزتی کرماشان
50محمدحسین قنواتی؟بهبهان102مصطفی فرزامیکرماشان
51مهرداد دشتی‌زاده؟بهبهان103نادر ببژنوندکرماشان
52احسان عبدالله ‌نژاد؟بهبهان

اسامی جانباختگان تائید نشدە

شمارەاسمسنمکانشمارەاسممکان
1علی حسینی؟تبریز50حمزه شاهسوندتهران
2علی بهبودی؟تهران51خسرو بختیاریتهران
3فاطمه حبیبی؟تهران_بهارستان52موسی شاهسوندتهران
4گل آقا نوری؟تهران_بهارستان53علی شاهسوندتهران
5پارسایی؟بهبهان54حسین یامیتهران
6میلاد نجهوند؟تهران_شهریار55عبدالله آجرلوتهران
7 مومنی؟تهران_شهریار56حسین عیسوندتهران
8ابراهیم محمدپور؟تهران_شهریار57سید محمدحسین طاهایتهران
9احسان شیری؟تهران_شهریار58امیر رضا عبدالهی تهران
10حسین قدمی؟تهران_شهریار59محمدرضا محمدیتهران
11رضا حسن وند؟تهران_شهریار60مهرداد معین فرتهران
12آرش کهزادی؟تهران_اسلام شهر61عرفان فائقیتهران
13محمدمهدی حقگوی؟تهران_اسلام شهر62نوید بهبودیتهران
14ایمان رسولی؟تهران_اسلام شهر63مهرداد حسابیتهران
15عثمان احمدی؟مریوان64پوریا ناصری خواهتهران
16میثم محمدی؟مریوان65نیکتا اسفندانیتهران
17ادریس؟بوکان66رضا معظمی گودرزیکرج
18مظفر وطن دوست؟کرماشان67آمنه شهبازیکرج
19رامین میرزایی22کرماشان68آذر کرج
20نیازی منش؟کرماشان69رحیم امین آبادیکرج
21فواد جوشن؟کرماشان70امیر شکریکرج
22بهمن عزیزی؟کرماشان71امید صالحیکرج
23آرمین قادری؟کرماشان72پدرام جعفریکرج
24نعمت حسینی؟کرماشان73هادی سرتیپی کرج
25فرامرز رحیمی؟کرماشان74پژمان قلی پورکرج
26احمد منصوری؟کرماشان75پویا بختیاریکرج
27منصور فخری؟کرماشان76امیر حسین کبیریکرج
28عبدالله شاه آبادی؟کرماشان77محمد امین الله قلیکرج
29مصطفی باکری؟کرماشان78محمد حیدریانکرج
30محمد باکری ؟کرماشان79محمد پورپیر علیاصفهان
31محمد پالانی؟کرماشان80عیدی وندیاصفهان
32حمزه فرجی؟کرماشان81داوود ونداصفهان
33شعبان مریدی؟جوانرود82رسول امانیاصفهان
34وحید عبدی؟جوانرود83ساسان عیدی ونداصفهان
35امجد شاهمرادی؟جوانرود84محمد ابراهیمیاصفهان
36فرهاد غفوری؟جوانرود85نعمت الله شفیعیاصفهان
37حسن تمیمی؟خرمشهر86احمد قربانی دستگردیاصفهان
38رزاق ناصری زاده 38ماهشهر87محمدرضا نیکوروانرشت
39محسن آلبوعلی؟ماهشهر88سید علی فتوحی کوهسارهاردبیل 
40حمید شیخانی؟ماهشهر89امیر حسین عباسیزنجان
41رضا نیسی16اهواز90موسویرامهرمز
42رضا عطیه النیسی؟اهواز91علی بغلانیسنه
43محمد بریهی17اهواز92مظفر صیفیسنه
44علی مرادمنش ؟تهران93محمدر رضا احمدیسنه
45علی ده دلیر؟تهران94زیبا خوشگوارسنه
46پیمان نوری؟تهران95جانفشان اسدیشیراز
47یاشار علیزاده؟تهران96محمد رضا جمشیدیشیراز
48ولی الهی؟تهران97پارساییشیراز
49سعید یوسفی؟تهران

کولبران و کاسبکاران

 در این سال نیز تعداد زیادی از کولبران با شلیک مستقیم نیروهای مرزبانی و نظامی حکومت ایران کشتە و زخمی شدەاند. نیروهای مرزبانی ایران با توجە بە فرمان آتش بە اختیاری کە خامنەای رهبر جمهوری اسلامی ایران صادر کردە است، بی مهابا این کولبران را هدف شلیک قرار دادە و اقدام بە قتل و کشتار آنها کردەاند. در سال ٢٠١٩ حداقل ٩٥ کولبر و کاسبکار کشتە و ١٤٦ کولبر و کاسبکار نیز زخمی شدەاند.

خوکشی

آمار خوکشی در سال ٢٠١٩ بسیار بالا بودە و شهروندان زیادی اقدام بە خودکشی کردە و یا بە قتل رسیدەاند. مشکلات خانوادگی، قوانین مردسالارانە و تبعیضی علیە زنان، فقر و بیکاری از عوامل اصلی خودکشی‌ها بودەاند. در این سال ٩٨ مورد خودکشی و قتل توسط جمعیت حقوق بشر کوردستان بە ثبت رسیدە است.

مین

در سال ٢٠١٩ شاهد کشتە و زخمی شدن ١٤ شهروند بودەایم. میادین مینی کە جمهوری اسلامی ایران در شرق کوردستان ایجاد کردە است، هنوز جمع آوری نشدە و روزانە قربانی میگیرند.

در پایان جمعیت حقوق بشر کوردستان از مردم شرق کوردستان می‌خواهد کە در احقاق حقوق خود کوشا وسعی نمایند هرگونه تبعیض و نابرابری را کە از جانب جمهوری اسلامی ایران به آن‌ها روا داشته می‌شود را بە گوش جهانیان برسانند.

جمعیت حقوق بشر كوردستان