گزارش جامع نقض حقوق بشر سال ٢٠١٩ در کوردستان
KMMK:
گزارش وضعیت حقوق بشر سال ۲۰۱۹ به کوشش جمعیت حقوق بشر کوردستان با استناد به گزارشهای متعدد این سازمان حقوق بشری گردآوری شده است.در این گزارش تلاش شدە است کە تمامی موارد نقض حقوق بشر انجام شدە در کوردستان توسط جمهوری اسلامی ایران گردآوری و بە شکلی جامع بە مخاطب ارائە شود.
شایان ذکر است این گزارش به دلیل عدم اجازه حکومت ایران به سازمانها و گروههای حقوق بشری گزارش کاملی نیست و تنها بخشی از نقض سامانمند حقوق بشر در شرق کوردستان را به تصویر میکشد.
حکومت جمهوری اسلامی ایران با بازداشت شهروندان کورد توسط نیروهای امنیتی و انتظامی با نقض حقوق مدنی و سیاسی، نقض آزادی عقیده و بیان، نقض حق حیات و امنیت شخصی، تبعیضهای حکومتی، هتک حرمت شهروندان و همچنین شکنجه زندانیان سیاسی و نادیده گرفتن حقوق بنیادین زندانیان سیاسی،سال مورد بررسی را به پایان رساند.
در سال ٢٠١٩ میلادی شاهد انواع گستردە نقض حقوق بشر در کوردستان بودەایم، مواردی کە منجر به جان باختن تعداد زیادی از شهروندان شرق کوردستان شدە است، همچنین شاهد بازداشت گستردە شهروندان بودەایم، شهروندانی کە بە فعالیتهای سیاسی، مدنی، حقوق بشری و محیط زیستی مشغول بودەاند.
در جراین عتراضات مردمی نسبت بە حکومت اسلامی ایران دەها شهروند کشتە و صدها تن نیز زخمی شدەاند، این تعداد جدایی از افرادی است کە توسط نهادهای امنیتی ایران بازداشت شدەاند.
با توجە بە سیاست های تبعیضی و استعماری حکومت ایران، شاهد مهاجرتهای گستردە از شهرها و روستاهای شرق کوردستان بە مناطق مختلف ایران بودەایم. بیکاری و نبود فرصتهای شغلی آسیبهای فراوان اجتماعی، روحی و روانی بە جامعە وارد کردە است. پدیدە کولبری گسترش یافتە است، حکومت ایران در عوض ریشە یابی و رفع این پدیدە سخت و غیرانسانی، اقدام بە کشتار کولبران کردە است.
در دادەها و آمارهای جمع آوری شدە زیر این موارد بە تفکیک ارائە میشوند.
اعدام
از ابتدای سال ٢٠١٩ تا پایان ان شاهد اعدام شهروندان شرق کوردستان بودە ایم. در این سال حداقل ٤٦ نفر اعدام شدە اند. از این تعداد ٤٢ نفر مرد و ٤ نفر زن میباشند.
زندان
در این سال شاهد بازداشت گستردە شهروندان کوردستان بودەایم. تعداد زیادی از فعالان سیاسی، مدنی، حقوق بشری، فعالان محیط زیست و شهروندان عادی بازداشت شدەاند.از ابتدای سال ٢٠١٩ تا پایان آن ٣٨٦ نفر بازداشت شدەاند. بیشتر بازداشت شدگان جوان و از فعالان بخشهای مختلف جامعە بودەاند.
معترضان کشتە و بازداشت شدە
در سال ٢٠١٩ شاهد اعتراضات و تجمعات مردمی وسیعی در شرق کوردستان و ایران بودیم. در آبان ١٣٩٨ گستردەترین تجمعات اعتراض آمیز مردمی شکل گرفت کە با سرکوب شدید حکومت ایران مواجهە شد. بر اساس آمـار غیر رسمی در جریان این اعتراضات حداقل ١٥٠٠ نفر توسط نیروهای سرکوبگر حکومت ایران بە قتل رسیدە اند. تعداد زیادی از جان باختگان از شهروندان شرق کوردستان بودند. در شهرهای کرماشان، جوانرو، مریوان، سنە، سقز و در لورستان تعداد زیادی از شهروندان معترض شرق کوردستان جان خود را از دست دادند.
تنها در اعتراضات آبان ماه حداقل ١٠٣ شهروند شرق کوردستان توسط نیروهای سرکوبگر ایران بە قتل رسیدە و حداقل ١٥٢ نفر بازداشت شدەاند.
اسامی بازداشت شدگان
شمارە | اسم | مکان | شمارە | اسم | مکان |
1 | شیرکوە کریمی | سقز | 76 | یاور فرزادی | اورمیه |
2 | فریاد شاە محمدی | سقز | 77 | سهراب اعرابی | ایلام |
3 | علی ستوده | قروه | 78 | محمد ویسی | ایلام |
4 | فرشته چراغی | سرپل ذهاو | 79 | رضا احدی | ایلام |
5 | سعید قادری | بانه | 80 | مهین رزاق | ایلام |
6 | باقی فتاحی | بانه | 81 | زانیار شریفی | کامیاران |
7 | برهان سبحانی | ثلاثباباجانی | 82 | امید حمدی | کامیاران |
8 | سرکوت احمدی | ثلاثباباجانی | 83 | صلاح سعیدپور | مریوان |
9 | عبید احمدی | ثلاثباباجانی | 84 | میثم محمدی | مریوان |
10 | سالار نوروزی | ثلاثباباجانی | 85 | میلاد فیضی پور | مریوان |
11 | آکو ایازی | ثلاثباباجانی | 86 | صدیق عزیزی | مریوان |
12 | برهان کاکایی | ثلاثباباجانی | 87 | پوریا علی پور | مریوان |
13 | حسین خادم | خرم آباد | 88 | زانیار اسوار | مریوان |
14 | معصومه سلیمانی | خرم آباد | 89 | علی تاجر | مریوان |
15 | احترام اقبالی | اسلام آباد غرب | 90 | مهدی پیرخان | مریوان |
16 | مجتبی بساطی | اسلام آباد غرب | 91 | عبدالله وطن دوست | مریوان |
17 | سهراب مرادی | اسلام آباد | 92 | مسعود آیان | مریوان |
18 | داریوش مرادی | اسلام آباد | 93 | کارو جانفدا | مریوان |
19 | آنیسا جعفری مهر | اسلام آباد | 94 | میلادنجاتی | مریوان |
20 | احمد بساطی | اسلام آباد | 95 | آسو فتاحی | مریوان |
21 | لقمان سلیمانی | جوانرود | 96 | یدالله عزیزی | مریوان |
22 | ماکوان سلیمانی | جوانرود | 97 | دانیال نیخواه | مریوان |
23 | ارکان سلیمانی | جوانرود | 98 | سوران راوند | مریوان |
24 | آریا عزیزی | جوانرود | 99 | دانیال رحمانی | مریوان |
25 | دیاکو میراحمدی | جوانرود | 100 | صلاح سعید پور | مریوان |
26 | هیرش میراحمدی | جوانرود | 101 | همسر صلاح سعیدپور | مریوان |
27 | ذکریا احمدی | جوانرود | 102 | ارشاد خونزر | مریوان |
28 | مهدی صالحی | جوانرود | 103 | امید یوسفی | مریوان |
29 | صلاح بهروجه | جوانرود | 104 | فردین بەدخش | مریوان |
30 | پارسا نادری | جوانرود | 105 | سینا جاست | مریوان |
31 | احمد حسینی | جوانرود | 106 | هادی راستین | مریوان |
32 | مسعود طاهری | جوانرود | 107 | شاهو منوچهری | مریوان |
33 | آروین رضایی نژاد | جوانرود | 108 | آراس بافکار | مریوان |
34 | آرام سعیدیان | جوانرود | 109 | صاحب سهرابی | مریوان |
35 | آرمان سعیدیان | جوانرود | 110 | حبیب شریف زاده | مریوان |
36 | کمال ظاهری | جوانرود | 111 | شیرزاد ادوابی | مریوان |
37 | یاسر هدایتی | جوانرود | 112 | بهمن گرامیان | مریوان |
38 | فرید محمودی | جوانرود | 113 | آرمان شاکری | مریوان |
39 | شعبان مریدی | جوانرود | 114 | پیمان اسکندری | مریوان |
40 | ریبوار سید رستمی | جوانرود | 115 | فواد خضری | مریوان |
41 | محمد ابراهیمی | جوانرود | 116 | بختیار رحیمی | مریوان |
42 | امجد شاهمرادی | جوانرود | 117 | آزاد روحی | مریوان |
43 | عمران ولدی | جوانرود | 118 | ئازود رۆحی | مریوان |
44 | امین کاسب | جوانرود | 119 | آراس روحی | مریوان |
45 | وحید عبدی | جوانرود | 120 | گوران علایی | مریوان |
46 | ابراهیم نقدی | جوانرود | 121 | لقمان خوراب | مریوان |
47 | صادق عثمانی | جوانرود | 122 | بهنام وکیلی | سنه |
48 | میثم حسینی | جوانرود | 123 | آرمین فلاحی | سنه |
49 | غفار عزیزی | جوانرود | 124 | فاروق باغبانی | سنه |
50 | مختار عزیزی | جوانرود | 125 | سهیب اسدی | سنه |
51 | آرمین فرجی | جوانرود | 126 | فرزاد گلی | سنه |
52 | یحی مرادی | جوانرود | 127 | پیمان فریدونی | سنه |
53 | سروش نقدی | جوانرود | 128 | خالد حسینی | سنه |
54 | یاسر برزگر | جوانرود | 129 | پریسا سیفی | سنه |
55 | عباس جلیلیان | کرماشان | 130 | امیر خالدی | سنه |
56 | فواد منتظری | کرماشان | 131 | محمد زارع | سنه |
57 | خلیل اسدی بوژانی | کرماشان | 132 | رشاد محمدپور | سنه |
58 | محی الدین اصغری | کرماشان | 133 | داریوش سیاری | سنه |
59 | صحبت امیدی | کرماشان | 134 | سیروان … | سنه |
60 | محمد یاری | کرماشان | 135 | صابر قدیر | سنه |
61 | علی ذوالفقارنسب | کرماشان | 136 | زانیار گلینی | سنه |
62 | مبین مرادی | کرماشان | 137 | آرمان وفایی | سنه |
63 | رضا جابری | کرماشان | 138 | کاوه رضایی | سنه |
64 | محمد سرمابر | بوکان | 139 | فرزین مولودی | سنه |
65 | فردین داوند | بوکان | 140 | شهرام وکیلی | سنه |
66 | سعدی احمدی پور | بوکان | 141 | هیبت بایزیدی | سنه |
67 | سلیمان نادر | بوکان | 142 | کیوان هاجر | سنه |
68 | فاطمه دادوند | بوکان | 143 | فواد شاه محمدی | سنه |
69 | آزاد محمدیان | بوکان | 144 | کیوان تیراندازی | سنه |
70 | صادق خضری | بوکان | 145 | پیام فریدونی | سنه |
71 | نحو امینی | اورمیه | 146 | فواد قوامی | سنه |
72 | سعید محمدزاده | اورمیه | 147 | ساعد بنفشی | سنه |
73 | امیر حسین جیران | اورمیه | 148 | جلیل محمدی | سنه |
74 | رزگار صداقت | اورمیه | 149 | لقمان خوراب | سروآباد |
75 | صلاح قلی زاده | اورمیه | 150 | مسعود آرین | سروآباد |
بازداشتی تایید نشده | ||
1 | حبیب شریف نژاد | سنه |
2 | یاسر زندسلیمی | سنه |
اسامی جان باختگان تائید شدە
شمارە | اسم | سن | مکان | شمارە | اسم | مکان |
1 | مینا شیخی | 59 | سقز | 53 | محمود دشتیزاده | بهبهان |
2 | عثمان نادری | ؟ | مریوان | 54 | احمد حشمدار | بهبهان |
3 | مهران تاک | ؟ | مریوان | 55 | شبنم دیانی | بهبهان |
4 | شاهو ولیدی | ؟ | مریوان | 56 | تدین | بهبهان |
5 | بهروزملکی | ؟ | مریوان | 57 | فرزاد انصاری(فرزاد تزمیپور) | بهبهان |
6 | دانیال استواری | ؟ | مریوان | 58 | خانم عتقی | ماهشهر |
7 | ادریس بیواره | ؟ | مریوان | 59 | میثم منیعات | خرمشهر |
8 | آرین رجبی | ؟ | مریوان | 60 | میلاد حمیداوی | خرمشهر |
9 | ارشاد رحمانی | ؟ | مریوان | 61 | میثم عبدالوهاب عدگیپور | خرمشهر |
10 | آروین رانین | 17 | مریوان | 62 | خالد منیعات | خرمشهر |
11 | ناصر رضایی | ؟ | قروه | 63 | علی غزلاوی | خرمشهر |
12 | شلیر دادوند | ؟ | بوکان | 64 | ابراهیم مطوری | خرمشهر |
13 | هیوا نادری | ؟ | بوکان | 65 | هادی قربانی | خوزستان |
14 | کاوه محمدی | ؟ | جوانرود | 66 | احمد موسوی جعاوله | شوشتر |
15 | حمزه نقدی | ؟ | جوانرود | 67 | علی بغلانی | آبادان |
16 | ابراهیم مرادی | ؟ | جوانرود | 68 | حطاوی | ماهشهر |
17 | 69 | قاسم باوی | ماهشهر | |||
18 | جبار توجاره | ؟ | جوانرود | 70 | محمد خالقی | ماهشهر |
19 | یونس(عزیز) هوشنگی | ؟ | جوانرود | 71 | عدنان هلالی | ماهشهر |
20 | کاوه رضایی | ؟ | جوانرود | 72 | مجتبی عبادی | ماهشهر |
21 | سلمان رحمانی | ؟ | جوانرود | 73 | منصور دریس | ماهشهر |
22 | مبین عبداللهی | ؟ | جوانرود | 74 | عباس(رضا) عساکره | ماهشهر |
23 | عمران ولیدی | ؟ | جوانرود | 75 | احمد آلبوعلی | ماهشهر |
24 | علی(یونس)فیروزبخت | ؟ | جوانرود | 76 | محمد خالدی | ماهشهر |
25 | هاشم مرادی | ؟ | جوانرود | 77 | علی خواجه آلبو علی | ماهشهر |
26 | فرشاد خیر اندیش | ؟ | جوانرود | 78 | کلار رسول قویمی | شیراز |
27 | بهرام غلامی | ؟ | جوانرود | 79 | جانفشان اسدی | شیراز |
28 | آرش ایوبی | ؟ | جوانرود | 80 | مهدی نیکویی | شیراز |
29 | ریبوار سید رستمی | ؟ | جوانرود | 81 | رضا جعفری | شیراز |
30 | خالد رشیدی | ؟ | جوانرود | 82 | مجید هاشمی | شیراز |
31 | گلناز سمسامی | ؟ | تهران | 83 | عبدالله قویمی | شیراز |
32 | فریدون کاظمی | ؟ | تهران | 84 | حسن طاووسی | گرمسار |
33 | سجاد باقری | ؟ | تهران | 85 | جواد نظری فتح آبادی | سیرجان |
34 | محسن جعفرپناه | 31 | تهران_اسلام شهر | 86 | مسعود امینی | سنه |
35 | آزاده ضربی | ؟ | تهران_شهریار | 87 | هیوا رحیمی | سنه |
36 | مهدی پاپی | ؟ | تهران_شهریار | 88 | مظفر سیفی | سنه |
37 | مهدی دائمی | ؟ | تهران_شهریار | 89 | رضا صادقی | سنه |
38 | علی الله امینی | ؟ | تهران_شهریار | 90 | سوران محمدی | سنه |
39 | قاسم رضایی | ؟ | تهران_شهریار | 91 | علی جواهری | سنه |
40 | یارمحمدی | ؟ | تهران_شهریار | 92 | کاوه ویسانی | سنه |
41 | علیزاده (مرد) | ؟ | تهران_قدس | 93 | عبدارضا شیرزادی | کرماشان |
42 | حسین شهبازی | ؟ | تهران_قدس | 94 | دانیال محمدی | کرماشان |
43 | جواد بابایی | ؟ | تهران_قدس | 95 | محسن کرمی نیا | کرماشان |
44 | شهرام معینی | ؟ | کرج | 96 | حسام بارانی راد | کرماشان |
45 | آشور کلتا(هموطن مسیحی) | ؟ | فردیس – استان البرز | 97 | برهان منصورنیا | کرماشان |
46 | حمید رسولی | ؟ | مهرشهر کرج | 98 | محمد میرزایی | کرماشان |
47 | میثم مجدم | ؟ | اهواز | 99 | نادر بیرانوند | کرماشان |
48 | محمدرضاعسافی زرگانی | ؟ | اهواز | 100 | مظفر ظهیری | کرماشان |
49 | حمزه سواری | 25 | اهواز | 101 | یونس عزتی | کرماشان |
50 | محمدحسین قنواتی | ؟ | بهبهان | 102 | مصطفی فرزامی | کرماشان |
51 | مهرداد دشتیزاده | ؟ | بهبهان | 103 | نادر ببژنوند | کرماشان |
52 | احسان عبدالله نژاد | ؟ | بهبهان |
اسامی جانباختگان تائید نشدە
شمارە | اسم | سن | مکان | شمارە | اسم | مکان |
1 | علی حسینی | ؟ | تبریز | 50 | حمزه شاهسوند | تهران |
2 | علی بهبودی | ؟ | تهران | 51 | خسرو بختیاری | تهران |
3 | فاطمه حبیبی | ؟ | تهران_بهارستان | 52 | موسی شاهسوند | تهران |
4 | گل آقا نوری | ؟ | تهران_بهارستان | 53 | علی شاهسوند | تهران |
5 | پارسایی | ؟ | بهبهان | 54 | حسین یامی | تهران |
6 | میلاد نجهوند | ؟ | تهران_شهریار | 55 | عبدالله آجرلو | تهران |
7 | مومنی | ؟ | تهران_شهریار | 56 | حسین عیسوند | تهران |
8 | ابراهیم محمدپور | ؟ | تهران_شهریار | 57 | سید محمدحسین طاهای | تهران |
9 | احسان شیری | ؟ | تهران_شهریار | 58 | امیر رضا عبدالهی | تهران |
10 | حسین قدمی | ؟ | تهران_شهریار | 59 | محمدرضا محمدی | تهران |
11 | رضا حسن وند | ؟ | تهران_شهریار | 60 | مهرداد معین فر | تهران |
12 | آرش کهزادی | ؟ | تهران_اسلام شهر | 61 | عرفان فائقی | تهران |
13 | محمدمهدی حقگوی | ؟ | تهران_اسلام شهر | 62 | نوید بهبودی | تهران |
14 | ایمان رسولی | ؟ | تهران_اسلام شهر | 63 | مهرداد حسابی | تهران |
15 | عثمان احمدی | ؟ | مریوان | 64 | پوریا ناصری خواه | تهران |
16 | میثم محمدی | ؟ | مریوان | 65 | نیکتا اسفندانی | تهران |
17 | ادریس | ؟ | بوکان | 66 | رضا معظمی گودرزی | کرج |
18 | مظفر وطن دوست | ؟ | کرماشان | 67 | آمنه شهبازی | کرج |
19 | رامین میرزایی | 22 | کرماشان | 68 | آذر | کرج |
20 | نیازی منش | ؟ | کرماشان | 69 | رحیم امین آبادی | کرج |
21 | فواد جوشن | ؟ | کرماشان | 70 | امیر شکری | کرج |
22 | بهمن عزیزی | ؟ | کرماشان | 71 | امید صالحی | کرج |
23 | آرمین قادری | ؟ | کرماشان | 72 | پدرام جعفری | کرج |
24 | نعمت حسینی | ؟ | کرماشان | 73 | هادی سرتیپی | کرج |
25 | فرامرز رحیمی | ؟ | کرماشان | 74 | پژمان قلی پور | کرج |
26 | احمد منصوری | ؟ | کرماشان | 75 | پویا بختیاری | کرج |
27 | منصور فخری | ؟ | کرماشان | 76 | امیر حسین کبیری | کرج |
28 | عبدالله شاه آبادی | ؟ | کرماشان | 77 | محمد امین الله قلی | کرج |
29 | مصطفی باکری | ؟ | کرماشان | 78 | محمد حیدریان | کرج |
30 | محمد باکری | ؟ | کرماشان | 79 | محمد پورپیر علی | اصفهان |
31 | محمد پالانی | ؟ | کرماشان | 80 | عیدی وندی | اصفهان |
32 | حمزه فرجی | ؟ | کرماشان | 81 | داوود وند | اصفهان |
33 | شعبان مریدی | ؟ | جوانرود | 82 | رسول امانی | اصفهان |
34 | وحید عبدی | ؟ | جوانرود | 83 | ساسان عیدی وند | اصفهان |
35 | امجد شاهمرادی | ؟ | جوانرود | 84 | محمد ابراهیمی | اصفهان |
36 | فرهاد غفوری | ؟ | جوانرود | 85 | نعمت الله شفیعی | اصفهان |
37 | حسن تمیمی | ؟ | خرمشهر | 86 | احمد قربانی دستگردی | اصفهان |
38 | رزاق ناصری زاده | 38 | ماهشهر | 87 | محمدرضا نیکوروان | رشت |
39 | محسن آلبوعلی | ؟ | ماهشهر | 88 | سید علی فتوحی کوهساره | اردبیل |
40 | حمید شیخانی | ؟ | ماهشهر | 89 | امیر حسین عباسی | زنجان |
41 | رضا نیسی | 16 | اهواز | 90 | موسوی | رامهرمز |
42 | رضا عطیه النیسی | ؟ | اهواز | 91 | علی بغلانی | سنه |
43 | محمد بریهی | 17 | اهواز | 92 | مظفر صیفی | سنه |
44 | علی مرادمنش | ؟ | تهران | 93 | محمدر رضا احمدی | سنه |
45 | علی ده دلیر | ؟ | تهران | 94 | زیبا خوشگوار | سنه |
46 | پیمان نوری | ؟ | تهران | 95 | جانفشان اسدی | شیراز |
47 | یاشار علیزاده | ؟ | تهران | 96 | محمد رضا جمشیدی | شیراز |
48 | ولی الهی | ؟ | تهران | 97 | پارسایی | شیراز |
49 | سعید یوسفی | ؟ | تهران |
کولبران و کاسبکاران
در این سال نیز تعداد زیادی از کولبران با شلیک مستقیم نیروهای مرزبانی و نظامی حکومت ایران کشتە و زخمی شدەاند. نیروهای مرزبانی ایران با توجە بە فرمان آتش بە اختیاری کە خامنەای رهبر جمهوری اسلامی ایران صادر کردە است، بی مهابا این کولبران را هدف شلیک قرار دادە و اقدام بە قتل و کشتار آنها کردەاند. در سال ٢٠١٩ حداقل ٩٥ کولبر و کاسبکار کشتە و ١٤٦ کولبر و کاسبکار نیز زخمی شدەاند.
خوکشی
آمار خوکشی در سال ٢٠١٩ بسیار بالا بودە و شهروندان زیادی اقدام بە خودکشی کردە و یا بە قتل رسیدەاند. مشکلات خانوادگی، قوانین مردسالارانە و تبعیضی علیە زنان، فقر و بیکاری از عوامل اصلی خودکشیها بودەاند. در این سال ٩٨ مورد خودکشی و قتل توسط جمعیت حقوق بشر کوردستان بە ثبت رسیدە است.
مین
در سال ٢٠١٩ شاهد کشتە و زخمی شدن ١٤ شهروند بودەایم. میادین مینی کە جمهوری اسلامی ایران در شرق کوردستان ایجاد کردە است، هنوز جمع آوری نشدە و روزانە قربانی میگیرند.
در پایان جمعیت حقوق بشر کوردستان از مردم شرق کوردستان میخواهد کە در احقاق حقوق خود کوشا وسعی نمایند هرگونه تبعیض و نابرابری را کە از جانب جمهوری اسلامی ایران به آنها روا داشته میشود را بە گوش جهانیان برسانند.
جمعیت حقوق بشر كوردستان