گزارش آماری _ تفصیلی نقض حقوق بشر در شرق کوردستان «اکتبر ۲۰۱۸»
این گزارش وضعیت حقوق بشر در ماه اکتبر سال ۲۰۱٨ مصادف با نهم مهر تا نهم آبان ماه ۱۳۹۷ خورشیدی، در شرق کوردستان است که به کوشش جمعیت حقوق بشر کوردستان با استناد به گزارشهای متعدد این سازمان حقوق بشری گردآوریشده است. شایانذکر است این گزارش به دلیل عدم اجازه حکومت ایران به سازمانها و گروههای حقوق بشری گزارش کاملی نیست و تنها بخشی از نقض سامانمند حقوق بشر در شرق کوردستان را به تصویر میکشد.
حکومت جمهوری اسلامی ایران با بازداشت شهروندان کورد توسط نیروهای امنیتی و انتظامی با نقض حقوق مدنی و سیاسی، نقض آزادی عقیده و بیان، نقض حق حیات و امنیت شخصی، تبعیضهای حکومتی، هتک حرمت شهروندان و همچنین شکنجه زندانیان سیاسی و نادیده گرفتن حقوق بنیادین زندانیان سیاسی، ماه موردبررسی را به پایان رساند.
طبق ماده ١٩ اعلامیه جهانی حقوق بشر هر فردی حق آزادی عقیده و بیان دارد. همینطور دربند یکم ماده ۹ میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی آمده است: هر کس حق آزادی و امنیت شخصی دارد: هیچکس را نمیتوان بە مناسبت عقایدش مورد مزاحمت و ترس قرارداد.
بند دوم ماده ١٩ میافزاید: هر کس حق آزادی بیان دارد: این حق شامل آزادی تفحص و تحصیل و اشاعه اطلاعات و افکار از هر قبیل بدون توجه به سرحدات خواه شفاهاً یا بهصورت نوشته یا چاپ یا بهصورت هنری یا به هر وسیله دیگر به انتخاب خود است.
همچنین در مادهٔ ٢٢ آمدە است کە هرکسی بهعنوان عضوی از جامعه حق دارد از امنیت اجتماعی برخوردار بوده و از راه کوشش در سطح ملی و همیاری بینالمللی با سازماندهی منابع هر مملکت، حقوق سلب ناپذیر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خویش را برای حفظ حیثیت و رشد آزادانه شخصیت خویش، به دست آورد؛ و طبق ماده ۵ هیچکس را نمیتوان شکنجه کرد یا مورد عقوبت یا روش وحشیانه و غیرانسانی یا اهانتآمیز قرارداد.
مطابق با کنوانسیونهای به رسمیت شناختهشده جهانی در رابطه با حقوق بشر و حقوق سیاسی و اجتماعی اجتماعهای بشری، هر فرد و جامعهای حق دارد حقوق سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی خود را مطالبه و جهت احقاق آن تلاش نماید، هیچ جماعت یا گروهی برتر بر دیگری نیست و همه باید از حقوق طبیعی و به رسمیت شناختهشده بهرهمند شوند.
اعدام
متأسفانه در این ماه توسط حکومت جمهوری اسلامی چندین زندانی کورد که هویت آنان مشخص گردیده، اعدامشدهاند که خبرهای آن منعکسشده است؛ اما طبق گزارشهای رسیده به جمعیت حقوق بشر کوردستان، گاهی زندانیان کورد به جرائم متفاوت در زندانهای ایران به دار آویخته میشوند که اجرای این احکام رسانهای نمیشود و حکومت جمهوری اسلامی ایران این اعدامها را اعلام نمیکند.
زينب سكانوند، زندانى ٢٤ ساله كورد، جهت اجرای حکم اعدام به انفرادى انتقال دادهشده بود، ١٠ مهر در زندان ایران در اورميه اعدام شد.
۱٦ مهرماه ۱۳۹۷ خورشیدی، حکم اعدام هدایت عبدالله پور پس از فرجامخواهی توسط شعبه ۴۷ دیوان عالی کشور تائید و حکم اعدام این زندانی سیاسی کورد به وکیل و خانواده نامبرده ابلاغشده است، همچنین حکم حبس ۶ نفر دیگر نیز از سوی این ارگان تائید شده است. ۲۴ مهرماه ۱۳۹۷، حکم اعدام هدایت عبدالله پور به اجرای احکام زندان ابلاغشده و هرلحظه ممکن است این زندانی سیاسی کورد اعدام شود.
٢٥ مهرماه ٩٧ خورشيدى، يك زندانى كورد به نام «كورش (على) بهزاديان» متأهل و داراى دو فرزند به اتهام قتل در زندان مركزى شهر ايلام اعدام شد.
۲۵ مهرماه ۱۳۹۷ خورشیدی، به خانواده رامین حسین پناهی فعال سیاسی کورد که توسط حکومت جمهوری اسلامی ایران اعدام شد، اعلامشده است که: حق برگزاری مراسم چهلم نامبرده را ندارند.
٢٤ مهرماه ١٣٩٧ شمسى در زندان مركزى اصفهان يك شهروند كورد به نام «مولود شاهحسینی» با طناب دار اعدام شد. مولود شاهحسینی اهل ديواندره و ٢٩ ساله به اتهام خریدوفروش مواد مخدر از سال ١٣٩٣ بهحکم اعدام محكوم و نامبرده را از زندان نجفآباد اصفهان براى اجراى حكم اعدام به زندان مركزى اصفهان انتقال داده بودند.
صدور حکم قطع عضو
یک زندانی محبوس در زندان مرکزی جمهوری اسلامی در اورمیه از سوی شعبه ١ دادگاه کیفری یک ویژه اطفال و نوجوانان به اتهام سرقت به قطع دست محکومشده است. کسری کرمی، متولد ۱۳۵٩، فرزند یدالله و اهل کرماشان که در مهرماه سال ۹۴ به اتهام سرقت بازداشتشده بود.
زندان و بازداشت
بازداشت، احضار، صدور حکم، پروندهسازی، تهدید، نقض حقوق زندانیان
۷ مهرماه ۱۳۹۷ خورشیدی، یک دانشجوی کورد بانام «ابراهیم اسکافی» پس از تفتیش منزل شخصی وی از سوی نیروهای اطلاعات جمهوری اسلامی ایران در شهر کرماشان بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شد.
٧ مهرماه ٩٧ خورشيدى دو راننده كاميون به نامهای «فؤاد و آزاد امجدى» كه هر دو برادر و در اعتصاب رانندگان کامیون داران شهر سنه شركت کردهاند از سوى نيروهاى امنيتى جمهورى اسلامى ايران در شهر سنه بازداشت شدند.
۸ مهرماه ۱۳۹۷، هنرمند مجسمهساز کورد عدنان قادری از شهروندان ساکن روستای ینگیجه به اداره اطلاعات جمهوری اسلامی ایران در شهر مریوان احضار و مورد بازجویی قرار گرفت. نامبرده به همراه دیگر مجسمهساز کورد آرام بامداد به اتهام ساخت مجسمه شریف باجور فعال مدنی و محیطزیست و از اعضای سرپرستی انجمن سبز چیا مریوان که در جریان آتشسوزی عمدی جنگلهای مریوان جان باخت، احضار و بعد از بازجویی و تهدید پس از چند ساعت آزادشده بودند.
۱۱ مهرماه ۱۳۹۷ خورشیدی، برزان محمدی شهروند کورد سهولاوا «سروآباد» از توابع مریوان از سوی دادگاه انقلاب تهران به ۶ سال حبس تعزیری محکوم شد.
دوازدهم مهر ماە سال جاری، دو شهروند کورد اهل شنو «اشنویه» از سوی نیروهای ادارهی اطلاعات جمهوری اسلامی بازداشت و به مکانی نامعلوم انتقال داده شدند.
كيوان عليايى شهـروند كورد ساكن مهـاباد، از سوى دادگاه انقلاب به ١٢٣ ماه حبس محكوم شد. كيوان عليايى در تاريخ ٢١ آذر ١٣٩٦ توسط مأموران اطلاعات به اتهـام هـمكارى با احزاب كورد مخالف نظام جمهـورى اسلامى ايران، دستگیرشده بود و سپس به زندان مركزى شهـر مهـاباد منتقل شد.
اقبال احمد پور فرزند محمد اهل روستای انبه از سوی دادگاه انقلاب جمهوری اسلامی ایران در اورمیه به اتهام «اقدام علیه امنیت ملی» به ۵ سال زندان تعزیری محکوم شد.
۱۵ مهرماه، نیروهای وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران، با یورش به منزل محمد صالح شکری در شهر سقز، وی را بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل کردند.
۱۴ مهر سال جاری، شاعر جوان و فعال مدنی کورد اهل درود از توابع لرستان با هویت «مینا راد» از سوی اداره اطلاعات حکومت ایران در این شهر احضار و بازداشت شد. نامبرده از فعالان عرصه حقوق زنان و کودکان نیز است.
خانواده فعال سیاسی کورد هاشم علی ویسی از سوی اطلاعات سپاه پاسداران در شهر جوانرو «جوانرود» از توابع استان کرماشان دو بار احضار و مورد بازجویی قرارگرفتهاند.
١٦ مهرماه ١٣٩٧ خورشيدى یک فعال كارگرى كورد با مشخصات «زانيار دباغيان» از سوى نيروهاى اطلاعاتى جمهورى اسلامى ايران در شهر سنه «سنندج» بازداشت و به مكانى نامعلوم منتقل شد.
يك شهروند كورد به نام «صديق رستمى» فرزند سعید اهل شهر سنه از سوى دادگاه انقلاب اسلامى ایران در اين شهر به یک سال حبس تعزیری محكوم شد. به گفته یک منبع آگاه: «به دلیل شکایت دادستانی جمهوری اسلامی ایران در سنه (سنندج)، این شهروند کورد از سوی شعبه اول دادگاه انقلاب اسلامى به اتهام توهين به رهبر جمهورى اسلامى ايران به یک سال حبس تعزيرى محکومشده است.»
۲۳ مهر ۱۳۹۷، در جریان یک جدال لفظی میان حمید رحیمی از زندانیان سیاسی محبوس در بند ۱٢ زندان مرکزی ایران در شهر اورمیه با یکی از مأموران زندان جو اين بند متشنج شده است که منجر به مورد ضرب و شتم قرار گرفتن چندين زنداني سياسی شد.
۲۴ مهرماه سال جاری، سه تن از زندانیان سیاسی و عقیدتی محبوس در زندان مرکزی جمهوری اسلامی ایران در شهر اورمیه دست به اعتصاب غذا زده بودند به پزشکی قانونی منتقلشدهاند. ٢٩ مهرماه ١٣٩٧ خورشيدى، ٧١ نفر زندانى سياسى شهر اورميه به اعتصاب غذای خود ادامه دادهاند. بر اساس گزارشها، بيش از ٨٠ نفر از اعضاى خانوادههای زندانيان امروز جهت حمايت از خواستههای زندانيان در مقابل زندان شهر اورميه تجمع كردند.
به گفته یک منبع آگاه: مسئولین زندان از زندانیان اعتصابی خواستهاند که به اعتصاب خود پایان دهند، اما زندانیان سیاسی و عقیدتی پایان اعتصاب را منوط به اجرای خواستههای آنان از سوی مسئولین دانستهاند.
۲۶ مهرماه ۱۳۹۷ خورشیدی، دو تن از معلمان شهرستان سقز از سوی اداره اطلاعات جمهوری اسلامی ایران در این شهر احضار شده و مورد بازجویی قرارگرفتهاند. این دو معلم بانامهای «سید علی حسینی» و «سلیمان عبدی» به علت شرکت در «اعتصاب معلمان» احضار و چند ساعت پس از بازجویی آزادشدهاند.
چهارشنبه ۲۵ مهرماه ۱۳۹۷ خورشیدی، جلسه دادگاه شاعر کورد حسین باقری «ژاکان باران» برگزار شد و وکلای وی آخرین دفاعیات خود را تقدیم دادگاه کردند. وی ۲۴ دیماه ۱۳۹۶ از سوی نیروهای وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران در شهر ایلام و به اتهام نوشتن اشعار آزادیخواهانه به زبان کوردی و اقدام علیه امنیت ملی بازداشت و پس از بازجویی به زندان مرکزی جمهوری اسلامی ایران در شهر ایلام منتقل شد و پس از مدتی با تودیع وثیقه آزاد شد.
۲۵ مهرماه ۱۳۹۷ خورشیدی، عثمان اسماعیلی فعال کارگری کورد اهل سقز در شرق کوردستان که در تاریخ ۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۷ به اتهام مشارکت در روز اول مه «روز جهانی کارگر» بازداشتشده بود، از سوی شعبه ۱۰۳ دادگاه کیفری جمهوری اسلامی ایران در این شهر به پرداخت دویست هزار تومان جزای نقدی محکوم شد.
بازداشت شش شهروند اهل مریوان طی روزهای ۲۶ و ۲۷ مهرماه، هویت بازداشتیها بدین گونه است: « محمد پروازه ۲۱ ساله فرزند ملا حسین، حمید پروازه ۲۸ ساله فرزند محمد، بریار کاوه ۲۵ ساله فرزند امین، محسن فرهمند ۲۶ فرزند خسرو، کاروان محمدی و رحمان صدیقی»
٢٩ مهرماه ١٣٩٧ ، شش نفر از معلمهای شهر سقز به نامهای طاهر قادر زاده، حامد يزدانى، سليمان عبدى، خالد عبدالهى، سيد على حسينى، احمد قادرى به دستور مقامات قضايى احضار و از سوى نيروهاى امنيتى مورد بازجويى قرار گرفتند. اين شش تن پيرامون دلايل تحصن هفته گذشته معلمهای اين شهرستان در روزهاى ٢٢،٢٣ مهرماه احضار و مورد بازجويى قرار گرفتند.
سی مهرماه سال جاری، نیروهای وزارت اطلاعات در شهر سنه «سنندج» وریا خسروی اهل شهرک حسنآباد در این شهر را بازداشت و به مکانی نامعلوم انتقال دادند. از سوی دیگر نیروهای امنیتی ادارهی اطلاعات در شهر سنه با یورش به منزل دو برادر کورد به نامهای «شوگرد و زانیار گلابی» این دو برادر را بازداشت و به مکانی نامشخص انتقال دادند.
دادگاه انقلاب ایران در شهر سردشت ۱۵ کاسبکار و کولبر کورد را به پرداخت جریمه نقدی و زندان محکوم کرد.
این کولبران و کاسبکاران توسط سپاه پاسداران و پاسگاه کپران بازداشتشده بودند و به اتهام حمل کالای قاچاق از سوی دادگاه انقلاب به جریمه و زندان محکوم شدند.
اسامی و آرای صادره: «کمال علیزاده فرزند کریم، جمال رحیمی فرزند عزیز و شورش پادرشی فرزند محمدامین، هرکدام به پرداخت ۱۱۵۲۰۰۰۰ هزار تومان جریمه و ١٠ ماه حبس تعزیری محکوم شدند. محمدرحیمی فرزند سلیم، رضا صحرانورد فرزند محمدرضا، مصطفی عزیز زاده فرزند قادر، صدیق فقه حسنپور، لقمان آتش فرزند محمدامین و زانیار حاجی خلانی فرزند رحمان بە پرداخت ۷۶۴۰۰۰۰ هزار تومان جریمه نقدی و هشت ماه حبس تعزیری محکوم شدند. صدیق ژاله فرزند عبدالله، به پرداخت ۷۲۰۰۰۰۰ هزار تومان و شش ماه حبس تعزیری محکوم شد. امید و یوسف قربانی زاده فرزند ابراهیم و کیوان اله مرادی فرزند حسن، هرکدام به پرداخت مبلغ ۵۶۷۰۰۰۰ هزار تومان جریمه نقدی و شش ماه حبس تعزیری محکوم شدند. زانیار زارعی فرزند عباس، به پرداخت ۵۷۶۰۰۰۰ هزار تومان جریمه و شش ماه حبس تعزیری محکوم شد، صابر یحیی پور فرزند مصطفی، به پرداخت ۵۲٨۰۰۰۰ هزار تومان و شش ماه حبس تعزیری محکوم شد.»
محمد رستگار کریمی روزنامهنگار اهل مریوان که روز پنجشنبه نوزدهم مهرماه توسط نیروهای اطلاعاتی جمهوری اسلامی ایران بازداشت و به زندان این حکومت در سنه منتقل شد.
۳ آبان ماه ۱۳۹۷ خورشیدی پنجتن از معترضان دپوی زباله در نزدیکی روستای «گویزه کویره» از توابع شهر مریوان توسط نیروهای انتظامی و امنیتی بازداشتشدهاند. نام این پنجتن «زانیار ابراهیمی»، «عزیز صالحی»، «محمد مراد کرمی»، «علی سلیمانی فاروق محمودی» احرازشده است.
زنان زندانی محبوس در زندان جمهوری اسلامی ایران در خوی به بهانه انجام برخی تعمیرات به سالن ملاقات زندان منتقلشده و در این مدت در شرایط نامناسبی بدون حق داشتن تخت، هواخوری و ملاقات نگهداری میشوند. اوایل مهرماه سال جاری، مسئولین زندان به بهانه انجام پارهای از تعمیرات در بندزنان زندان جمهوری اسلامی ایران در خوی، زندانیان زن این زندان که آمار آنها ۴۰ نفر ذکرشده است را به سالن ملاقات زندان منتقل کردهاند. از این تاریخ تاکنون، این زندانیان بدون حق داشتن تخت در کف این سالن اسکان دادهشدهاند و طی این مدت از حق هواخوری نیز محروم بودهاند.
شهروند كورد بهايى به نام «ذبیحالله رئوفی» و داراى ٧٠ سال سن به دليل پيگيرى قبرستان تخریبشده بهاییان بازداشت شد و جهت اجراى حكم يك سال حبس به زندان مركزى جمهورى اسلامى ايران در شهر سنه منتقل گرديد.
وکیل و فعال حقوق بشر و محیطزیست کورد «آرش فاتحی» اهل شهر بوکان از سوی افراد وابسته به نهادهای امنیتی از طریق کانالهای اجتماعی مورد تهدید و فشار قرارگرفته است و از وی خواستهشده است که از هرگونه فعالیت محیط زیستی و حقوق بشری دوری کند و در غیر این صورت مجازات خواهد شد.
کارگران
٢٣مهرماه ١٣٩٧، جسد يك كارگر فضاى سبز شهردارى بوكان از شرق كوردستان در كيوسك نگهبانى پارك ساحلى اين شهر پيدا شد. كارگر متوفى به سبب سردى هوا و فقدان وسايل گرمايشى، جهت گرم كردن خود، در داخل اتاقك نگهبانى مجبور به روشن كردن آتش شده و اين عمل منجر به خفگى و مرگ وى شده است.
کولبران و کاسبکاران
۹ مهرماه ۱۳۹۷، یک کولبر کورد اهل اورمیه بانام «اکرم خلیلی» با شلیک مستقیم نیروهای نظامی جمهوری اسلامی ایران کشته شد. نامبرده ۲۷ سال سن دارد و اهل روستای «کوران» از توابع صومای برادوست است که در مناطق مرزی اورمیه هدف شلیک مستقیم نیروهای نظامی قرارگرفته و در دم جان خود را ازدستداده است.
١١ مهرماه ٩٧ خورشيدى يك كولبر كورد به مشخصات «عظيم احمدى» ٤٢ ساله اهل روستاى تشارى نوسود در کوهستانهای سوُنى هدف شليك مستقيم نيروهاى نظامى جمهورى اسلامى ايران قرار گرفت و جانش را از دست داد. نامبرده باوجوداینکه هیچگونه بارى همراه نداشته ولى به وى تيراندازى كرده و پس از كشتن جسد وى را رها كردند.
١٣ مهرماه ۱۳۹۷ نیروهای نظامی جمهوری اسلامی ایران در منطقه مرزی سردشت نزدیک روستای دیناران، دستەای از کولبران را بە رگبار بستە و درنتیجه این تیراندازی دو کولبر بە شدت زخمی شدهاند. هویت این دو کولبر «امید صالح پور» ٢٣ سالە و «کمال قادریان» ٢٨ سالە و متأهل اعلام شدە است، این دو کولبر از ناحیه پا بە شدت زخمی شدە که جهت مداوا بە مراکز درمانی سردشت منتقلشدهاند.
٢٢ مهرماه ١٣٩٧ خورشيدى، کاسبکار كورد على نصيرى شهروند اهل بوكان از سوى نيروى انتظامى جمهورى اسلامى ايران از ناحيه سر مورد هدف تيراندازى قرارگرفته و به بيمارستان شهر مهاباد منتقلشده است.
٢٢ مهـر ١٣٩٧، در روستای برياجى از توابع شهـر سردشت نيروهـاى مرزى جمهـورى اسلامى ايران، يك گروه از كولبران كورد را مورد هـدف شليك مستقيم خود قرار داده و درنهایت منجر به زخمى شدن يك كولبر كورد به نام رسول سيراجى از ناحيه پشت گرديد.
۲۲ مهرماه ۱۳۹۷ خورشیدی، یک کولبر کورد با مشخصات «کاوه دشمیر» اهل روستای «گزگسک» از توابع پیرانشار «پیرانشهر» در شرق کوردستان براثر شلیک مستقیم نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران بهشدت مجروح شده است.
۲۴ مهرماه ۱۳۹۷ خورشیدی، در ساعت ۲ بامداد نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران برای گروهی از کولبران کمین گذاشته و آنها را هدف شلیک مستقیم قرار دادهاند. درنتیجه شلیک این نیروها یک کولبر بانام سید مصلح اهل روستای نمنجه مجروح شده است.
٢٤ مهـر ١٣٩٧ خورشيدى، يك کاسبکار كورد به نام عثمان سعيدى اهـل روستاى نَژار از توابع شهـر بانه مورد اصابت شلیک مستقيم نيروهـاى مرزى جمهـورى اسلام قرار گرفت و زخمى گرديد.
٢٤ مهـر ١٣٩٧ خورشيدى، دو کولبر در پیرانشهر با اسامی «مصلح کسروی و جابر برشان» با شلیک مستقیم نیروهای نظامی جمهوری اسلامی زخمی شدند.
٢٠ مهرماه ١٣٩٧ خورشيدى، نيروهاى انتظامى جمهورى اسلامى ايران در استان اورميه در كمينى مابين جاده بوكان – مياندوآب يك کاسبکار كورد به نام «على نصيرى» هدف تيراندازى قرار میدهند و گلولهای بەناحیه سرش اصابت میکند و بعد از ٦ روز (٢٦ مهرماه) در بيمارستان شهر مهاباد جان خود را از دست میدهد.
۲۹ آبان ماه سال ۱۳۹۷ هجری شمسی یک کولبر کورد بانام شهاب آکفوده اهل شهرستان مهاباد براثر انفجار مین هر دو پاهایش را از دست داد.
دادگاه انقلاب ایران در شهر سردشت ۱۵ کاسبکار و کولبر کورد را به پرداخت جریمه نقدی و زندان محکوم کرد. این کولبران و کاسبکاران توسط سپاه پاسداران و پاسگاه کپران بازداشتشده بودند و به اتهام حمل کالای قاچاق از سوی دادگاه انقلاب به جریمه و زندان محکوم شدند. «اسامی و آرای صادره در بخش بازداشتیهای گزارش در فوق آمده است.»
یکم آبان ماه ۱۳۹۷ خورشیدی براثر شلیک مستقیم نیروهای مرزبانی جمهوری اسلامی ایران یک کولبر کورد بانام «فرامرز جلی باقو» ۲۶ ساله و فرزند حمید، جانش را از دست داد و یک کولبر دیگر بانام «ذاکری جلی باقو» ۲۰ ساله فرزند عثمان بهشدت مجروح شده است. این کولبران در مناطق مرزی شپیران در شهر سلماس در استان اورمیه به کمین افتاده و مورد هجوم نیروهای مرزبانی جمهوری اسلامی ایران قرارگرفتهاند.
٤ آبان ماه ۹۷ شمسی کولبر و کاسبکاری کورد بنام «ادیب حسینی» اهل روستای (بلجوک) از توابع منطقە قطور شهرستان خوی از سوی نیروهای مرزبانی جمهوری اسلامی به قتل رسید.
چهارم آبان ماه سال جاری، نظامیان و مرزبانان جمهوری اسلامی ایران در مرز قندول شهرِ سردشت، کولبران کورد را مورد هدف قرار داده و درنتیجه دو کولبر کورد به نامهای «خالد محمد پور از ناحیه کمر و امین خضر پور از ناحیه پا» بهشدت زخمی شدند.
از سوی دیگر در همان روز، یک کولبر کورد بانام مظفر حسینی اهل روستای «گسیان از توابع مرگور اورمیه» براثر سرما در ارتفاعات دالامپر جانش را از دست داد.
٦ آبان ماه ١٣٩٧ شمسى، يك كولبر كورد به نام «خضر مفيد» متأهل و داراى دو فرزند اهل روستاى گومان از توابع شهر سردشت مورد هدف تيراندازى نيروهاى نظامى و امنيتى جمهورى اسلامى ايران قرار گرفت و جانش را از دست داد.
٥ آبان ماه، گروهى از كولبران كه مشغول كار كولبرى در مرز روستاى «دولەتو» از توابع سردشت از سوى نيروهاى مرزى جمهورى اسلامى ايران مورد تيراندازى قرارگرفته و درنهایت يك كولبر به نام «رسول حسين زاده» اهل دولهتو بهسختی زخمى شد.
مین
یکی از کارکنان مرکز مینزدایی استان ایلام به نام «یحیی دشتی» براثر برخورد با مین ضدنفر M چهارده حوالی پاسگاه بیات دچار مصدومیت و شکستی از ناحیه پا شد که بعدا به بیمارستان آن شهرستان منتقل گردید.
۲۳ مهر ۱۳۹۷، انفجار مین باقیمانده از جنگ دو مجروح برجای گذاشت. مجروحین حدیث صیدی ۲۳ ساله که از ناحیه گردن و سینه آسیبدیده و برادرش رضا صیدی ۲۲ ساله که از نواحی شکم و هر دودست بشدت مجروح شده است.
۲۹ آبان ماه سال ۱۳۹۷ هجری شمسی یک کولبر کورد بانام شهاب آکفوده اهل شهرستان مهاباد براثر انفجار مین هر دوپاهایش را از دست داد.
خودکشی، قتل ناموسی
هشتم مهر ۱۳۹۷ یک زن جوان بانام «م.س»، اقدام به خودکشی کرده که درنتیجه آن جان خود را از دست میدهد. این زن بیست سال سن داشته و از اهالی روستای قانزالی است، مشکلات خانوادگی باعث شده که نامبرده خود را حلقآویز کند که به مرگ ایشان منجر شده است.
۱٨مهرماه سال جاری، یک جوان ۲۵ ساله بوکانی بانام «سامان» فرزند عثمان، با پرت کردن خود از روی پل ساحل این شهر اقدام به خودکشی کرد و به زندگی خود پایان داد.
١٨ مهـر ١٣٩٧ خورشيدى، يك زندانى كورد به نام محمد آهوپا، سن ٣٣ ساله و متأهـل داراى دو فرزند در حمام بند ١٥ زندان جمهوری اسلامی در اورميه اقدام به خودكشى نموده و به زندگى خود خاتمه داد.
۲۲ مهرماه، یک جوان کورد اهل روستای قلاجی «قلعەجی» از توابع شهر مریوان حلقآویز کردن خود بە زندگیاش پایان بخشید. بختیار بهمنی ۳۲ ساله متأهل و دارای دو فرزند است که بهوسیله طناب دار به زندگیاش خاتمه داده است.
۲۳ مهرماه سال ۱۳۹۷, دختری پانزدهساله اهل روستای «قولەرش» از توابع ثلاثباوهجانی استان کرماشان بهوسیلهی اسلحه شکاری به زندگی خود پایان داد. هویت این دختر نوجوان هدیه رستمی احرازشده و دلیل خودکشی ایشان مشخص نیست.
٢٤ مهرماه يك جوان ٢٠ ساله به نام فرشاد امينى در محله بهاران شهر سقز با خوردن قرص به زندگى خود پايان داد.
١٥ مهرماه ١٣٩٧ در شهر روانسر زنى به نام «نيلا مرادى» فرزند محمود و ساكن روستاى «گراب علیا» به دليل مشكل خانوادگى اقدام به خودكشى و جانش را از دست میدهد، گفتهشده كه مدتى پيش از همسر خود جداشده بود.
٢٩ مهرماه ١٣٩٧ خورشيدى، يك زن باردار با مشخصات «پرشنگ» در شهر سنه «سنندج» در شرق كوردستان توسط همسرش به قتل رسید. پرشنگ توسط شوهر و مادر شوهرش مورد ضرب و شتم شدید و قرارگرفته و قطع نخاع میشود. سپس با استفاده از پیچیدن طناب دور گردنش، وی را روی زمین کشانده و موجب مرگ او و فرزندش میشوند.
چهارم آبان ماه زنی چهلساله با پرتاب خود از طبقه چهارم ساختمان کیهان در شهر پیرانشار «پیرانشهر» به زندگی خود پایان داد.
دوم آبان یک زن میانسال اهل روستای نگل و ساکن محلە تپە موسک مریوان با هویت «فاطمه قادری» با به آتش کشیدن خود به زندگیاش پایان داد.
دوم آبان در شهر سقز یک زن جوان با هویت «شیما دستان» متأهل و دارای یک فرزند خردسال از طریق حلقآویز کردن به زندگی خود پایان داد.
از سوی دیگر ۲۸ مهرماه دختری ۱۶ سالە اهل سنە «سنندج» با پرت کردن خود از پل شالمان این شهر بە زندگی خود پایان داد.
٢٧ مهرماه دختری نوجوان ۱۶ سالە، اهل بخش شاهو از توابع روانسر در استان کرماشان با هویت «شعله سبحانی» اقدام بە خودسوزی کرده و جانش را از دست داد.
همچنین زنی متأهل به نام رضیه رو بینا اهل شهر مریوان روز ۲۳ مهرماه بهوسیله طناب و با حلقآویز نمودن خود به زندگیاش خاتمه داد.
شنبه ٥ آبان ماه سال ١٣٩٧ خورشيدى، جوانى ٢٨ ساله اهـل شهـر شنو «اشنويه» با به آتش كشيدن خود به زندگیاش پايان داد. هویت این زن شرمين احمدى تپهرش فرزند ويسه بوده که به دليل مشكلات خانوادگى در منزل خود اقدام به خودكشى نموده و به زندگى خود خاتمه داده است.
چهارم آبان سال ١٣٩٧ خورشيدى، جوانى ٢٦ ساله به نام مهـدى داراى مدرك ليسانس از طريق حلقآویز نمودن خود در محله تپه مالان شهـرستان سقز اقدام به خودكشى نموده است و جان خود را از دست داد.
نظامی کردن و ایجاد رعب و وحشت
سپاه پاسداران با هماهنگی با وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران در اقدامی گسترده با اعزام کاروانهای نظامی از استانهای مجاور به برخی از شهرهای چون سنه «سنندج»، کامیاران، شاهو، پاوه، مریوان و سولاوا «سروآباد»، این مناطق را به یک پادگان نظامی تبدیل کرده است.
کودکان
با آغاز سال جديد تحصيلى، يک دختر دانشآموز مقطع اول ابتدائى به نام «دنيا ويسى» اهل روستاى گرماش از توابع شهر سنه در شرق كوردستان به علت ريزش ديوار مدرسه جانش را از دست داد.
تعداد ٤٠ دانشآموز در روستاى دريازى از توابع شهـر مهـاباد، به علت آلودگی آب آشامیدنی روستا دچار مسمومیت شده و به بيمارستان منتقلشدهاند.
زلزله کرماشان
به گفته نمایندهی مجلس حکومت جمهوری اسلامی برای قصر شیرین: حدود ۳۰ درصد مستأجران خانههای تخریبی در کرماشان به دلیل تورم برای اجاره خانه دچار مشکل شده و بهناچار کف خیابان زندگی میکنند. از طرفی به گفته فرماندار دولت برای سرپلذهاو پولی شدن آب و برق و گاز برای زلزلهزدگان از ماه جاری به اجرا در آمده است.
اعتصاب و اعتراض
٢٢ مهرماه، معلمان در شهرهای شرق کوردستان از حضور در کلاسهای درس خودداری و در دفاتر مدارس دست بە اعتصاب زدهاند. معلمان کورد شرق کوردستان در شهرهای کرماشان، ایلام، ایوان، جوانرود، روانسر، باینگان، پاوه، مریوان، سنه و سقز همزمان با معلمان شهرهای ایران در دفتر مدارس در اعتراض به نقض تحصیل رایگان برای همه، حذف کلاسهای چندپایه، تراکم
کلاس کمتر باکیفیت بیشتر و افزایش حقوق متناسب با تورم اعتصاب کردند.
٢٣ مهرماه ١٣٩٧ خورشيدى، فرهنگيان مدارس شرق كوردستان در اعتراض به خصوصیسازی مدارس، برداشتن چند سالى از مقاطع آموزش، عدم افزايش دستمزد معلمان، عدم اجراى قانون مديريت كشور، اعمال نشدن رتبهبندی معلمان و وضعيت بد اقتصادى به تحصن و اعتصاب خود ادامه دادند.
اعتراض اهالی روستاهای «کلوینجه، شیخه کویره، دری، نشکاش، وسنی و ننه» در برابر اختصاص محل جدید دپوی زباله در کنار رود «گردلان» از سوی شهرداری مریوان.
پنجم آبان ماه، تعدادی از شهروندان شهر مریوان و ساکنین روستاهای اطراف مکان جدید دپوی زباله در گردلان با یک تجمع اعتراضی خواهان آزادی پنج فعال مدنی کورد و تغییر مکان دپوی زباله در گردلان شدند.
کشتار شهروندان
۳ آبان ماه ۱۳۹۷ خورشیدی، یک شهروند کورد در حوالی پل گاران در اطراف شهر مریوان مورد تیراندازی قرار گرفت و بهشدت زخمی شده است. بر اساس گزارش یک منبع آگاه: هویت وی «ارکان کرمی» اهل و مقیم ساکن روستای (ذکریان) از توابع شهر مریوان احرازشده است. این تیراندازی در پی اعتراضی که امروز به دپوی زبالههای شهری مریوان در حوالی روستاهای گماره لنگ، گویزه کویره، کولیت، کلهوینجه و روستای دری به وجود آمده بود و درنهایت با دخالت نیروهای امنیتی منجر به زخمی شدن این راننده و دستگیری چندین شهروند مریوانی شد.
نیروهای سپاه پاسداران دو جوان کورد ١٨ و ١٩ ساله را به نامهای «ایوب پالانی و بلال طحامی» را در مرز نوسود و تاویله مورد تیراندازی قرار داده و به قتل رساندند.
موارد دیگر
در پی اعتصاب گستردەی چندین شهر شرق کوردستان در ١٦ مهرماه طی اقدامی سرکوبگرانە اداره نظارت بر اماکن عمومی ایران تعدادی از مغازهها و محل کسب کار بازاریان اعتصابی را پلمپ کرد.
۲۴ مهرماه ۱۳۹۷ نرخ نان در استان سنه گران شد. بر اساس خبر، طی چند روز گذشته قیمت نان نوسان داشته و بهشدت روبه افزایش بوده است، درنهایت در ارتباط با قیمت نان به استانها اعلامشده است هر استان بر اساس شرایط خود نرخ نان را بالا ببرند. بر اساس تصمیم کارگروه سیستمی یارانه گندم، آرد و نان لواش با وزن چانه ۱۶۵ گرمی به ۲۰۰ تومان، سنگک با وزن چانه ۴۵۰ گرمی به ۷۰۰ تومان و بربری با وزن چانه ۴۵۰ گرم با نرخ ۶۵۰ گرم تعیینشدهاند.
نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران در شهر مریوان اقدام به جمعآوری دیشهای ماهواره بر روی بامهای خانهها کرده، این نیروهای بدون اطلاع قبلی و بدون مجوز به بام خانههای مردم رفته و دیشهای ماهواره را جمعآوری کردهاند.
در پایان جمعیت حقوق بشر کوردستان از مردم شرق کوردستان میخواهد کە در احقاق حقوق خود کوشا وسعی نمایند هرگونه تبعیض و نابرابری را کە از جانب جمهوری اسلامی ایران به آنها روا داشته میشود را بە گوش جهانیان برسانند.
جمعیت حقوق بشر كوردستان