گزارش آماری _ تفصیلی نقض حقوق بشر در شرق کوردستان «ژوئن ۲۰۱۸»
این گزارش وضعیت حقوق بشر در ماه ژوئن سال ۲۰۱٨ مصادف با یازده خردادماه تا نهم تیرماه سال ۱۳۹۷ خورشیدی، در شرق کوردستان است که به کوشش جمعیت حقوق بشر کوردستان با استناد به گزارش‌های متعدد این سازمان حقوق بشری گردآوری‌شده است. شایان‌ذکر است این گزارش به دلیل عدم اجازه حکومت ایران به سازمان‌ها و گروه‌های حقوق بشری گزارش کاملی نیست و تنها بخشی از نقض سامانمند حقوق بشر در شرق کوردستان را به تصویر می‌کشد.
حکومت جمهوری اسلامی ایران با بازداشت شهروندان کورد توسط نیروهای امنیتی و انتظامی با نقض حقوق مدنی و سیاسی، نقض آزادی عقیده و بیان، نقض حق حیات و امنیت شخصی، تبعیض‌های حکومتی، هتک حرمت شهروندان و همچنین شکنجه زندانیان سیاسی و نادیده گرفتن حقوق بنیادین زندانیان سیاسی، ماه موردبررسی را به پایان رساند.
طبق ماده ١٩ اعلامیه جهانی حقوق بشر هر فردی حق آزادی عقیده و بیان دارد. همین‌طور دربند یکم ماده ۹ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی آمده است: هر کس حق آزادی و امنیت شخصی دارد: هیچ‌کس را نمی‌توان بە مناسبت عقایدش مورد مزاحمت و ترس قرارداد.
بند دوم ماده ١٩ می‌افزاید: هر کس حق آزادی بیان دارد: این حق شامل آزادی تفحص و تحصیل و اشاعه اطلاعات و افکار از هر قبیل بدون توجه به سرحدات خواه شفاهاً یا به‌صورت نوشته یا چاپ یا به‌صورت هنری یا به هر وسیله دیگر به انتخاب خود است.
همچنین در مادهٔ ٢٢ آمدە است کە هرکسی به‌عنوان عضوی از جامعه حق دارد از امنیت اجتماعی برخوردار بوده و از راه کوشش در سطح ملی و همیاری بین‌المللی با سازمان‌دهی منابع هر مملکت، حقوق سلب ناپذیر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خویش را برای حفظ حیثیت و رشد آزادانه شخصیت خویش، به دست آورد؛ و طبق ماده ۵ هیچ‌کس را نمی‌توان شکنجه کرد یا مورد عقوبت یا روش وحشیانه و غیرانسانی یا اهانت‌آمیز قرارداد.
مطابق با کنوانسیون‌های به رسمیت شناخته‌شده جهانی در رابطه با حقوق بشر و حقوق سیاسی و اجتماعی اجتماع‌های بشری، هر فرد و جامعه‌ای حق دارد حقوق سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی خود را مطالبه و جهت احقاق آن تلاش نماید، هیچ جماعت یا گروهی برتر بر دیگری نیست و همه باید از حقوق طبیعی و به رسمیت شناخته‌شده بهره‌مند شوند.
اعدام
بیستم خردادماه، وکیل مدافع رامین حسین پناهی اظهار داشت که درخواست اعاده دادرسی موکلم در دیوان عالی کشور رد شده است، با رد تقاضای دادرسی این زندانی سیاسی کورد، خطر اعدام هرلحظه جان نامبرده را تهدید می‌کند.
کارشناسان حقوق بشر سازمان ملل از ایران خواستند از اعدام محمد کَلهُری که در سن ۱۵ سالگی «مرتکب قتل» شده خودداری کند. محمد کلهری یکم آذرماه ۹۳ سر کلاس، با چاقو محسن خشخاشی، معلم فیزیک دبیرستان حافظیه در بروجرد را به قتل رساند.
زندان و بازداشت
«بازداشت، احضار، صدور حکم، پرونده‌سازی، تهدید، نقض حقوق زندانیان»
میترا علیزاده دختر کورد کرماشانی که در اعتراضات دی‌ماه سال گذشته در کرماشان بازداشت‌شده بود از وضعیت و سرنوشت وی تاکنون اطلاعی به دست نیامده است.
محکومیت کاوان محمودیان زندانی سیاسی از یک سال حبس به ۹ ماه کاهش یافت. این زندانی سیاسی کورد با اتهام «اقدام علیه امنیت ملی از طریق همکاری با یکی از احزاب اپوزیسیون کوردستانی» به زندان محکوم‌شده بود.
علیرغم وخیم شدن وضعیت سلامت زینب جلالیان، کماکان اقدامی برای درمان وی صورت نمی‌گیرد و وضعیت سلامتی این زندانی سیاسی کورد محکوم‌به حبس ابد روزبه‌روز وخیم‌تر می‌شود. وی که پیش‌تر به بیماری ناخنک چشم و تب برفکی دچار شده بود اکنون نیز از ناراحتی قلبی و عفونت شدید دندان رنج می‌برد. اگرچه زینب جلالیان پیش‌تر در اعتراض به وضعیت خود در زندان و عدم رسیدگی مسئولین دست به اعتصاب دارویی زده بود، بار دیگر مسئولین زندان را تهدید کرده است که اگر تا روز شنبه هفته آینده در خصوص اعزام وی به دندانپزشکی اقدامی صورت نگیرد، وی راه‌های دیگری را در اعتراض به وضعیت خود در پیش خواهد گرفت.
با توجه به این‌که زینب در اعتصاب دارو به سر می‌برد از به کار بردن قرص مسکن جهت کاهش درد دندان خودداری می‌کند و این عامل سبب شده است که طی این چند ماه به‌شدت از درد دندان رنج ببرد.
۲۰ خردادماه سال جاری، همسر و دو فرزند فعال کارگری عثمان اسماعیلی از سوی اداره اطلاعت جمهوری اسلامی در شهر سقز احضار و مورد بازجویی قرار گرفتند. خبات رحیمی همسر این فعال کارگری و آرمان و غزال اسماعیلی فرزندان عثمان اسماعیلی به اتهام تصویربرداری از مراسم روز جهانی کارگر در شهر سقز به اداره اطلاعات احضار و مورد بازجویی قرارگرفته‌اند. در این احضار از انگیزه این شهروندان در مورد تصویربرداری از مراسم روز کارگر بازجویی به‌عمل‌آمده و درنهایت خانواده عثمان اسماعیلی تحت‌فشار قرارگرفته‌اند تا تعهدنامه‌ای را مبنی بر عدم شرکت در مراسم‌های روز کارگر و روز زنان در آینده به امضا رسانند؛ اما خانواده‌ی آقای اسماعیلی از امضای این تعهدنامه خودداری می‌کنند.
۱۹ خردادماه، یک فعال کارگری کورد اهل سقز به نام «کاوه حکیمی» به اداره اطلاعات جمهوری اسلامی ایران در این شهر احضار و مورد بازجویی قرار گرفت. این فعال کارگری کورد به اتهام «شرکت در مراسم روز جهانی کارگر در میدان کارگران ساختمانی (چمی ولی خان) سقز» در اردیبهشت‌ماه امسال به این نهاد امنیتی احضار شده است.
زینب جلالیان زندان سیاسی کورد که به‌حکم ابد محکوم‌شده است در مورد تبلیغات و دروغ‌های صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران درباره‌ی وضعیت خود نامه‌ی سرگشاده‌ای را برای عموم مردم نوشت. در این نامه او می‌نویسد که: هیچ‌کس آن‌چنان قدرتمند و بزرگ نیست که بتواند اراده آهنین وی را درهم شکند.
در تداوم فشار اطلاعات ایران در شهر «سقز» روی مردم و فعالان مدنی، چهار شهروند برای روز ۲۸ خردادماه سال ۱۳۹۷ هجری شمسی به دادگاه انقلاب احضار شده‌اند. محمد عابدی، لقمان قریشی، علی حسینی و سلیمان عبدی به دلیل مشارکت در جشن نوروز ۱۳۹۶ به اداره اطلاعات احضار شده و بعد از دستگیری و بازپرسی، تاکنون رسیدگی بە پرونده آنان تمام نشده و دادگاه رأی خود را صادر نکرده است.
۲۳ خردادماه سال ۱۳۹۷، بختیار خوش‌نام فعال حقوق بشر و روزنامه‌نگار با اتهام اغتشاش و اقدام علیە امنیت ملی به بند ۱۰۱ دادگاه انقلاب ایران در شهر سقز احضار شده است.
۳۱ خردادماه ۱۳۹۷ شمسی، جمعی از فعالان مدنی به‌منظور اعتراض به اعدام رامین حسین پناهی در مقابل زندان جمهوری اسلامی ایران در شهر سنە (سنندج) تجمع کردند که از سوی نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی بازداشت شدند. «رفیق کریمی» و «لطف‌الله احمدی» دو تن از بازداشت‌شدگان در مقابل زندان جمهوری اسلامی ایران در شهر سنه هستند.
اعتصاب غذای زندانی سیاسی کورد قادر محمد زاده، روز ۱۹ خردادماه مسئولین زندان تختخواب قادر محمد زاده را از وی گرفته و وی را به سلول انفرادی در بند کارگران منتقل می‌کنند. قادر محمد زاده درواکنشی به این عمل مسئولین زندان در ۲۵ خرداد دست به اعتصاب غذا زد.
دادگاه انقلاب جمهوری اسلامی ایران در شهر سنه یک شهروند و فعال کامیارانی بانام «اقبال قبادی» را به اتهام همکاری با احزاب اپوزیسیون کوردستانی به دو سال حبس تعزیری محکوم کرد.
کارگران
به علت عدم ایمنی در محیط کار، یک کارگر مخابرات به نام «محمود حسنی آقابیگ» کە، قریب بە یک ماه قبل براثر سقوط از دکل هشت متری مخابراتی دچار مصدومیت شدید شده بود، یازدهم خرداد ۱۳۹۷ خورشیدی، در بیمارستانی در شهر تبریز جان خود را از دست داد. محمود حسنی آقا بیگ متأهل و دارای دو فرزند بوده که در بخش مخابرات روستای اداره‌ی مخابرات شهر تکاب مشغول به کار بوده است.
۱۷ خردادماه ۱۳۹۷ خورشیدی، به علت ریزش یک ساختمان در کوی اندیشه شهر بوکان، دو کارگر به‌شدت زخمی و یک کارگر دیگر نیز جان خود را از دست داد.
کولبران و کاسبکاران
در ارتباط با بیمه کولبران که مدتی بود از سوی نمایندگان مجلس ایران، امور مرزی کشور ایران اعلام کرد ازآنجاکه کولبری یک شغل موقت است، بیمه آن منتفی است. مدیرکل امور مرزی وزارت کشور ایران، در نشستی خبری در مورد آیین‌نامه ساماندهی مبادله کالا در بازارچه‌های غیررسمی موقت مرزی اظهار داشت. فعالیت کولبران موقتی بوده و تمامی مباحثی که در ارتباط با تعیین بیمه برای کولبران باشد، فاقد ارزش بوده و در این نشست از منتفی شدنِ «بیمه کولبران» خبر داد.
دهم خرداد سال ۹۷ خورشیدی در منطقه «بردخاور» یکی از نواحی شهرستان پیرانشار «پیرانشهر» از سوی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی، کولبران و کاسبکاران کورد هدف رگبار و تیراندازی قرار می‌گیرند و کولبری بنام «عبدالله» ساکن روستای «قلات رش» از ناحیه پا زخمی و دچار خونریزی شدید شدە است.
از سویی دیگر بعد از کمین گذاشتن نیروهای مسلح ج. ا. در مکانی دیگر بنام «دول میدان» کولبری دیگر جان باخت کە هنوز هویتش مشخص نشدەاست.
روز ۱۱ خرداد در شهرستان سردشت، نیروهای نظامی ایران در یک گلوله پراکنی کاسب‌کار کوردی را بە نام قادر ـ ب ی ــ زخمی کردند. قادر ب ی ــ رانندە خودروی بودە کە چهار کاسب‌کار را همراه داشتە است و در حین رانندگی به وی شلیک شدە است.
۱۱ خردادماه سال جاری، چندین واحد متشکل از نیروهای سپاه پاسداران و نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، کولبرانی را که برای کولبری به روستای «دزآور» از توابع هورامان رفته بودند را مورد تهدید قرار داده و گفته بودند: از سوی ضابطین مربوطه حکم شلیک مستقیم به‌سوی افرادی که اقدام به حمل و ورود کالا به این‌سوی مرز را داشته باشند صادرشده است.
بر اساس گزارش، گروهی از کولبران به دلیل در امان ماندن از این تهدید، به شهر مریوان بازمی‌گردند؛ اما برخی دیگر از کولبران به دلیل فشار مادی که بر آنان وجود دارد و نبود راهی دیگر برای تأمین امرارمعاش خانواده، تهدید نیروهای امنیتی را جدی نگرفته و برای حمل کوله از مرزها گذر کرده و در مسیر بازگشت مورد هجوم نیروهای امنیتی قرارگرفته و در این یورش شش کولبر بازداشت و تمامی کوله‌هایشان که حاوی خشکبار گردو بوده توقیف و به تاراج برده می‌شود.
۱۶ خردادماه ۱۳۹۷ خورشیدی نیروهای سپاه پاسداران و نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران در منطقه دول میدان شهر پیرانشار «پیرانشهر»، گروهی از کولبران را در کمین انداخته و مورد تیراندازی قراردادند. نیروهای مسلح جمهوری اسلامی این گروه از کاسبکاران را هدف قرار داده و یک کاسب‌کار کورد بانام «اسعد حسن زادە» کشته‌شده و سه تن دیگر مجروح می‌شوند.
۱۸ خرداد ۱۳۹۷ خورشیدی کاسب‌کاری با هویت «صبور قادری» فرزند حسین ٤۷ سالە، متأهل و از اهالی روستای نجاری از توابع شهر پاوه به علت سقوط و پایین افتادن از کوهستان بەشدت زخمی می‌شود. نامبرده از ترس شلیک نیروهای مصلح حکومتی در مناطق کوهستانی و صعب‌العبور آن شهر پرت گشتە و جانش را از دست می‌دهد.
۱۸ خردادماه سال جاری، شش کولبر کورد در حال گذر از ایست بازرسی پاسگاه واقع در گردنه «ته‌ته در هورامان» از توابع شهرستان سولاوا «سروآباد», توسط یک مأمور حکومتی به فامیلی «شعبانلو» متوقف و مورد ضرب و شتم و درنهایت بازداشت و به زندان مریوان انتقال داده می‌شوند. این شش کولبر کورد هیچ‌گونه کالای همراه خود نداشته و بدون دلیل مورد آزار و اذیت و بازداشت مأموران این پاسگاه قرارگرفته و قرار است در روزهای آینده جهت محاکمه از زندان جمهوری اسلامی ایران در مریوان به دادگاه اعزام شوند.
۱۷ خردادماه، سه کاسب‌کار بانام‌های «عبدالله رسول نژاد، محمد پور سعید و اسماعیل پور سعید» اهل روستای جلدیان و گپله‌سن پیرانشار «پیرانشهر» توسط مأموران جمهوری اسلامی ایران در ارتفاعات «سپی ریز» بازداشت شدە و تمام اموالشان بە همراه ۱۱ رأس اسب توقیف و بە تاراج برده شده است.
روز ۲۵ خردادماه ۱۳۹۷ خورشیدی دو کولبر کورد بانام‌های «محمد حیدران لو» فرزند حیدر و «محمد خلیلی» براثر شلیک مستقیم نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در مرز چالدران به‌شدت مجروح شدند. محمد حیدران لو براثر شدت جراحات به‌منظور مداوا از بیمارستان شهر ماکو به بیمارستانی در شهر اورمیه منتقل‌شده است. قابل‌ذکر است که نامبرده متأهل بوده و دارای ۲ فرزند و تنها نان‌آور خانواده است.
۲۹ خردادماه سال ۱۳۹۷ شمسی، یک کولبر کورد اهل شهرستان مهاباد بانام «عزیز رسول پور» در حال کولبری در ارتفاعات «سردشت» به دلیل سکته‌ی قلبی، قبل از رسیدن به بیمارستان جان خود را از دست می‌دهد. این کولبر کورد دارای ۵ فرزند و نان‌آور خانواده بوده است.
نیروهای مرزبانی جمهوری اسلامی ایران در منطقه «کیله» در شهر سردشت، گروهی از کولبران کورد را مورد شلیک مستقیم قرار داده و درنتیجه یک کولبر بانام «فرهادی ناسی» به‌شدت زخمی می‌شود.
در انجام یک یورش و تیراندازی نیروهای نظامی جمهوری اسلامی ایران در مرزهای دست‌ساز بین شرق کوردستان و جنوب کوردستان در کوهستان‌های شهر پیرانشار یک کولبر کشته شد و یک‌تن دیگر نیز به‌شدت زخمی شده است. شوانه محمودی زاده ۲۵ ساله که صاحب یک کودک است در این تیراندازی کشته‌شده و ناصر عبدول نیز از ناحیه‌ی پا تیرخورده است.
مین
چهاردهم خردادماه سال ۱۳۹۷، در پی انفجار گلوله توپ بجا مانده از جنگ ایران و عراق در روستای شیخ صله از توابع ثلاث‌باوه‌جانی (ثلاث باباجانی) در کرماشان، شش عضو یک خانواده قربانی شدند. در این انفجار یک جوان بانام «جلیل ملاح» جانش را ازدست‌داده و خواهر ایشان به نام «زهره» از ناحیه صورت به‌شدت زخمی وضعیتش وخیم است. مادر این خانواده به نام «پیروز» و دو تن از خواهر و برادرهایشان به نام‌های «بهاره و جلیل» هم به‌شدت زخمی و روانه بیمارستان شده‌اند.
خودکشی
نهم خردادماه سال ۱۳۹۷، در اولین مجمع سلامت شهرستان بیجار، مدیر درمان و تأمین اجتماعی این شهر، اعلام کرد ۶۰ مورد خودکشی در حوزه این شهرستان خودکشی کرده‌اند که منجر بە فوت چهار نفر شدە است. وی گفتە است، خودکشی‌های سال گذشته از ٦۰ مورد خودکشی ۳۹ نفر مرد و ۲۱ نفر زن بوده‌اند که سن ۱۵ تا شصت سال را در برگرفته است.
۱۳ خرداد ماە سال جاری، دختری نوجوان اهل و ساکن کوی فرهنگیان شهر بانه، بانام سروە رحیمی ۱۵ سالە، از طریق طناب دار به زندگی خود خاتمه داد. دلیل خودکشی این نوجوان مشکلات خانوادگی اعلام‌شده است.
۱۳ خرداد ماە , مردی هفتادساله اهل روستای قلاوار از توابع سرپل‌ذهاو بانام شامار بوچانی، به دلیل عدم امید به زندگی با استفاده از اسلحه به زندگی‌اش پایان داد. نامبرده ساکن یکی از روستاهای زلزله‌زده سرپل‌ذهاو در استان کرماشان است که به دلیل مشکلات عدیده مادی و روحی به زندگی‌اش خاتمه داده است.
۱۴ خرداد ۱۳۹۷ خورشیدی زنی بەنام «آرزو رحمانی» از اهالی ملکشاه استان ایــلام با برافروختن آتش بەجان خود و عمیق بودن سوختگی جانش را از دست داد. علت خودکشی نامبرده بە کشمکش و مسائل خانوادگی برمی‌گردد.
۱۹ خردادماه سال ۱۳۹۷ هجری شمسی یک مرد ۶۰ ساله بانام «عمر محمدی» اهل شهرستان سردشت در یک اقدام خودکشی جان خود را از دست.
۱۸ خرداد ۱۳۹۷ خورشیدی یک زن جوان بانام «کژال اشکوتی» فرزند ابوبکر از طریق حلق‌آویز کردن خود اقدام به خودکشی کرد و به زندگی خود پایان داد. نامبرده که اهل روستای «قزل قوپی» از توابع شهر مهاباد است به دلیل مشکلات خانوادگی اقدام به خودکشی کرده است.
۱۸ خرداد ۱۳۹۷, جوانی بانام اسکندر محمدی ساکن شهرستان سردشت نیز بەعلت فقر و بیکاری بە زندگی خود پایان دادە است.
۱۸ خردادماه سال جاری یک سرباز کورد بانام «محسن یوسفی» اهل شهر سنه «سنندج» اقدام به خودکشی نموده و جانش را از دست داد. این سرباز کورد، به دلیل مجازات و جریمه از سوی مسئول پادگان ارتش جمهوری اسلامی ایران در شهر سقز دست به خودکشی زده و جانش را ازدست‌داده است.
طی چند روز گذشته (اواخر خردادماه ۱۳۹۷) دختری ۱۷ سالە با هویت «مدینه آذری فر» اقدام بەخودکشی نمود و جانش را از دست داد. خانواده‌ی مدینه سال‌های مدیدیست به علت فقر و بیکاری بەشهرهای خارج از شرق کوردستان مهاجرت نموده‌اند تا بلکه بتوانند مایحتاج زندگی خویش را تأمین نمایند. به علت فقر و کار دستەجمعی در مرغداری خانواده‌ی مدینه نتوانستەاند فرزندشان را بە مدرسە بفرستند. بەهمین علت سختی کار شبانەروزی و قطع ارتباط با دنیای امروزین برای دختری جوان همچون مدینە تأثیری بسزا و منفی بر حالات روحی و روانی مدینە گذاشت تا جایی کە وی دچار افسردگی شده و این خود دلیلی برای ایجاد و بروز یأس و نامیدی در مدینەی نوجوان گشت.
۲۱ خرداد ۱۳۹۷، نوجوانی بانام «یحیی» درمحلەی شهرک دانشگاە در اورمیە با بەدار کشیدن خود بە زندگی‌اش خاتمە داد، علت خودکشی نامبردە مشکلات خانوادگی بودەاست.
روز سەشنبە ۲۲ خرداد جوانی با هویت «شهرام» اقدام بە خودکشی نمودە و بعد از یک روز بستری شدن در بیمارستان کەدر حالت کُما بودە، جانش را از دست داد.
۲۵ خرداد ۱۳۹۷ خورشیدی در روستای (مەوی) از توابع شهرستان دیواندرە دختری ۲۰ سالە با هویت نامشخص از طریق آویزان کردن خویش اقدام بەخودکشی نمودە و بعد از یک روز، در بیمارستان جانش را از دست داد.
۲ تیرماه ۱۳۹۷ خورشیدی یک زن جوان اهل شهر مریوان که مدتی پیش اقدام به خودسوزی کرده بود به دلیل شدت جراحات جان خود را ازدست‌داده است. «حدیث فرخ زاده» فرزند توفیق اهل برده رشه از توابع مریوان که چندی پیش اقدام به خودسوزی کرده بود و براثر بالا بودن درصد سوختگی به بیمارستانی در شهر سنه منتقل‌شده بود، جان خود را از دست داد. حدیث فرخزاد متأهل و دارای یک فرزند خردسال است و به گفته شاهدان به دلیل مشکلات خانوادگی دست به خودسوزی زده و جانش را ز دست داد.
چهارم تیرماه سال ۱۳۹۷ هجری شمسی یک زن جوان بانام «گشاوه ابراهیم پور» اهل شهر پیرانشار «پیرانشهر» از توابع استان اورمیە از طریق حلق‌آویز کردن به زندگی خود پایان داد.
محیط‌زیست
روز ۱۷ خردادماه، بخشی از درختان و مراتع روستای دشه از توابع شهرستان پاوه در آتش سوخت.
۱۸ خردادماه سال ۱۳۹۷ هجری شمسی، چند نفر عمداً جنگل منطقه حیدریه از توابع گیلان غرب کرماشان را آتش زنند. در این آتش‌سوزی بیش از ۵ هکتار از درختان و پوشش گیاهی در آتش سوختند.
طی چند روز گذشته (اوایل تیرماه) از سوی عوامل سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران، ارتفاعات «دوزین» از توابع بانه در شرق کوردستان به‌صورت تعمدی به آتش کشیده شده و جاندارانی بسیاری ازجمله لاک‌پشت‌ها و دیگر جانوران موجود در این منطقه، در این آتش قهری نیروهای نظامی سوختند.
٧ تير ١٣٩٧ شمسى، قسمت وسيعى از مراتع و جنگل‌های مريوان از طرف عده‌ای ناشناس به آتش کشیدە شد. بر اساس اين گزارش، نواحى كه دچار آتش‌سوزی شدەاند: «ترخاناوا»، «كولان»، پشت مخزن آب شهر مریوان، ارتفاعات پشت چهارباغ در این شهر بودە کە حتى سوختن جانوران و لاک‌پشت‌ها را در پی داشتە است.
موارد دیگر
دوازدهم خردادماه سال جاری برابر با هفدهمین روز از ماە رمضان، نیروهای اماکن جمهوری اسلامی در شهر هرسین اعلام کردەاند؛ کە در ایام سپری شدە از ماە رمضان هفت رستوران و قهوه‌خانه متخلف را پلمپ کرده که قوانین مربوط به این ماه را نقض کردەاند.
شایان‌ذکر است، شهروند روزەخوار اگر در انظار عمومی اقدام به خوردن و آشامیدن نمایند از سوی مراجع قضایی محاکمه و مجازات شلاق و یا جریمه برای ایشان وضع می‌گردد، برخی اوقات هم شهروند روزە خوار از سوی شهرداری مجبور به حفر یک قبر می‌شود.
اعتراضات و اعتصابات
۶ تیرماه سال ۱۳۹۷ شمسی شهروندان و بازاریان کرماشان نیز در برابر افزایش شدید نرخ ارزهای خارجی در برابر پول ایران، نابسامانی‌های اقتصادی، افزایش شدید تورم، گرانی افسارگسیخته و … که به دنبال تحریم‌های اقتصادی غرب علیه اعمال ایران در منطقه به اجرا گذشته خواهد شد، مغازه‌های خود را بستند و در مرکز و جاهای مختلف این شهر تجمعات اعتراضی برگزار کردند.
در ادامه اعتراضات و اعتصاب‌های شهرهای شرق کوردستان و ایران، این بار زرگری‌های بازار اورمیه دست به اعتصاب زدند. چهارشنبه ششم تیرماه، زرگری‌های شهر اورمیه از باز کردن مغازه‌های خود سرباز زده و اعلام کرده‌اند که در اعتراض به وضعیت بد اقتصادی و بازار به اعتصاب پیوسته‌اند. اکثر زرگرها در خیابان امام و بازارچه‌های سطح شهر به این اعتصاب پیوسته‌اند و خواهان بهبود وضعیت موجود شده‌اند.
اعتراضات دانشجویی
دانشجويان دانشگاه رازى اسلام‌آباد غرب در استان كرماشان به مدت دو هفته است (از اواخر اردیبهشت‌ماه) كه دست به اعتصاب و ابراز نارضايتى نموده‌اند. اين دانشجويان به نبودن آزادى بيان، تهديد و ايجاد وحشت از طرف حفاظت و مسئولين دانشگاه و عدم وجود بهداشت و پاكيزگى، بدى كيفيت غذا، تحقير از سوى مسئولين دانشگاه، افزايش شهریه‌ها و … دست به اعتراض زده‌اند.
خطای پزشکی
روز شنبە دوم خرداد در مرکز درمانی شهرستان تبریز دختری ۳۰ سالە بنام طلا محمد پور ساکن شهرستان ربط در بیمارستان امام رضا به علت خطای پزشکی جان خود را از دست داد. نامبرده جهت عمل جراحی سرپایی به این بیمارستان اعزام شدە بود ولی بە علت نامناسب بودن وضعیت جسمانی بعد از دو روز عمل جراحی می‌شود کە سبب مرگ وی شدەاست.
زلزله کرماشان
پس از زلزله سال گذشته سرپل‌ذهاو در كرماشان کە منجر بە مجروح شدن هزاران نفر و کشته شدن، صدها نفر گردید، همچنین اكثريت ساكنان اين منطقه بی‌خانمان شدند، خطر افسردگى، خودكشى و شيوع ده‌ها نوع بيمارى پوستى واگيردار در بين زلزله‌زدگانی كه باوجود گذشت ٦ ماه پس از زلزله هنوز در چادرها ساکن‌اند، رو به فزونى است.
کشتار شهروندان
ادارەی آگاهی ایران در پیرانشهر برادر آقای مصلح قربانی یکی از وکلای سرشناس این شهر بەنام «رحمان» را بازداشت کردە و بعد از مدت کوتاهی از بازداشت آقای قربانی، خبر «فوت» وی را بە خانوادە ابلاغ کردەاند. گفته‌شده است: خانوادەی قربانی پس از تحویل گرفتن جسد برای تعین علت فوت، جسد وی را بە پزشک قانونی انتقال دادەاند.
امکانات رفاهی
مدیرعامل شرکت توزیع برق استان کرماشان در نشست خبری با اصحاب رسانه از آغاز خاموش‌های برنامه‌ریزی‌شده تابستانه در استان خبر داد و اظهار داشت: «به دلیل مصرف بیش از تولید برق در استان از روز گذشته مجبور به اعمال قطعی و خاموشی برق در استان کرماشان شدیم.»
بحران آب
٣٥٠ روستای استان کرماشان با بی‌آبی مواجه شده است. این استان با دارا بودن بیش از ۱۷ رودخانە و٩ سد بزرگ هنوز هم با تانکر، آب روستاهایش تأمین می‌شود.
یک روستا بانام دَل از توابع هورامان در سولاوا «سروآباد»، بیش از یک هفته است از تشنگی رنج می‌برد. یکی از فعالان این روستا در یک پُست در فضای مجازی با گلایه از وضعیت بحرانی این روستای یک هزاری نفری گفته و بی‌مسئولیتی مسئولان را به یاد آورده است. روستای دَل در دلِ طبیعت بکر هورامان سال‌هاست از کم بود آب شرب برای آشامیدن رنج می‌برد و مسئولان حکومتی برای رفع این مشکل اقدامی صورت نداده‌اند.
آزادی بیان و اندیشه (روزنامه‌نگاران)
پنجشنبه ۳۱ خردادماه در جریان سفر استاندار جمهوری اسلامی برای کرماشان به مناطق زلزله‌زده و شهر سرپل‌ذهاو دو تن از محافظان استاندار، یک عکاس خبری را مورد ضرب و شتم قراردادند. فرزاد منتی خبرنگار کرماشانی و عکاس خبری یکی از خبرگزاری‌های حکومتی ایران در پی ضرب و شتم محافظان استاندار جمهوری اسلامی برای کرماشان از ناحیه کمر دچار آسیب‌دیدگی شده و در بیمارستان بستری شد. این ضرب و شتم در جریان سفر رئیس کمیته امداد به کرماشان روی‌داده و به گفته متنی «رفتار غیرمعمولی از وی سر نزده که بدین‌صورت با وی برخورد شد.»
شیمیایی سردشت
آمار ضدونقیض مصدومان و کشته‌شدگان شیمیای سردشت، نقض حقوق دیگر مصدومان، سال 66 آمار قربانیان شیمیایی سردشت ده هزار نفر اعلام شد. آمارى كه وزارت خارجه به سازمان ملل ارائه داده ٤٦٠٠ نفر بانام و مشخصات كامل بوده است. مشخص است كه اين آمار تركيبى از کشته‌شدگان و مجروحين بود. درجایی ديگر هاشمى رفسنجانى سال ١٣٨١ شمسى در خطبه روز جمعه به قربانى شدن ٨٠٢٤ نفر در سردشت اقرار نموده است. اين پارادوکس‌ها در ارائه آمار همچنان ادامه دارد.
عثمان مزين (وكيل دادگاه و مسئول قبلى كميته حفاظت از حقوق آسيب ديدگان بمباران شيميايى شهر سردشت) می‌گوید: در سال ١٣٧٨(١٢ سال بعد از بمباران) انجمن حمايت از آسيب ديدگان بمباران شيميايى سردشت شروع به فعاليت نمود و دو سال بعدازاین بمباران هيئتى به وجود آمد كه درباره آمار اين قربانيان تحقيق نمايد.
با اين حساب بعد از ١٤ سال از كار هيئت تنها ۱۴۰۰ نفر از مجروحين آشکارشده كه اين تعداد تنها ٢٠٪ قربانيان را در برگرفته و تاكنون فقط ٤٠٠ نفر از اين آسيب ديدگان (۵٪) حقوق و كمك مالى دريافت می‌نمایند.
در اين گزارش اين وكيل اظهار می‌نماید: تنها ۵٪ از قربانيان با آسيب بالاى ۲۵٪ حقوق دريافت می‌کنند و حقوق بيش از ۶٬۰۰۰ نفر ديگر از سوى مسئولين بنياد شهيد و جانبازان، با عدم پرداخت مواجه شده و يا زير پا گذاشته‌شده است.
در پایان جمعیت حقوق بشر کوردستان از مردم شرق کوردستان می‌خواهد کە در احقاق حقوق خود کوشا وسعی نمایند هرگونه تبعیض و نابرابری را کە از جانب جمهوری اسلامی ایران به آن‌ها روا داشته می‌شود را بە گوش جهانیان برسانند.
جمعیت حقوق بشر كوردستان
